Izbor i priprema: C. Durdic

Na danasnji dan 1813. na Njegusima je, po starom kalendaru 1, a po novom 13. novembra, roden Petar II Petrovic Njegos, crnogorski vladika, pjesnik, filozof i drzavnik. Kao drzavnik postavio je temelje moderne crnogorske drzave, ustanovio izvrsnu vlast i Senat, organizovao sudove, uveo poreze. Za njegove vladavine osnovana je prva stamparija na Cetinju 1834. i podignuta prva skola. Petar II Petrovic Njegos, jedna od najznacajnijih licnosti u istoriji crnogorske knjizevnosti i kulture, umro je po starom kalendaru 19. a po novom 31. oktobra 1851. Cetiri godine poslije smrti, po zelji izrazenoj za zivota, Njegosevi zemni ostaci pohranjeni su u kapelicu na Lovcenu, a 1974. preneseni u novopodignuti Mauzolej. Poznata djela: “Gorski vijenac”, “Luca mikrokozma”, “Lazni car Scepan Mali”.

Ostali datumi: 1782. roden je Esajas Tegner, jedan od najvecih svedskih pjesnika, autor cuvene “Sage o Fritjofu”.

1868 – Umro je italijanski kompozitor Doakino Antonio Rosini, autor 39 opera od kojih su nacuvenije “Seviljski berberin”, “Viljem Tel” i “Otelo”, a iz oblasti crkvene muzike “Stabat Mater”. Rosini je oplemenio i obogatio tradicionalnu italijansku komicnu operu i umnogome uticao na kasnije kompozitore, medu kojima i na Belinija i Verdija. Pored opera pisao je kantate, duhovnu i kamernu muziku.

1880 – Ambasadori evropskih drzava predali su Porti ultimatum da se Ulcinj s cijelom okolinom do rijeke Bojane mirno i bez otpora mora predati Crnoj Gori. Poslije duzih diplomatskih akcija, da bi se ispunile odredbe Berlinskog kongresa prema Crnoj Gori, velike sile su odlucile da se teritorije Grude, Hota i dijela Kastrata koje su pripale Crnoj Gori kompenziraju za Ulcinj, cemu se protivilo stanovnistvo pomenutih teritorija.

1912 – Roden je francuski pisac rumunskog porijekla Ezen Jonesko, koji se kao zacetnik teatra apsurda svojom antidramom suprotstavio klasicnom pozoristu odbacivsi svaku akciju, uzrocnu povezanost i tradicionalne seme klasicnih dramskih djela. Pored drama, koje su prozete humorom i satirom, i na granici tragedije i komedije, pisao je eseje o pozoristu, price i filmske scenarije. Poznata djela:”Celava pjevacica”, “Lekcija”, “Stolice”, “Nosorog”, “Magbet”.

1974 – Umro je italijanski filmski reziser i glumac Vitorio de Sika, jedan od tvoraca neorealizma. U svojim filmovima, u izvjesnu dozu humora i saosjecanja s radnickom klasom, prikazivao je gotovo dokumentaristicki stvarnost poslijeratne Italije. Prvi je poceo da angazuje glumce amatere. Dobitnik je cetiri Oskara za najbolji strani film.Poznati filmovi: “Kradljivci bicikla”, “Stanica Termini”, “Cocara”.

1981 – Na Cetinju je otvoren Kulturoloski fakultet s odsjecima za konzervaciju i restauraciju. U prvu godinu upisano je 46 studenata. Fakultet je do kraja 1985. radio u zgradi Centralne narodne biblioteke <>, kada je preseljen u restauriranu i adaptiranu zgradu bivseg Ruskog poslanstva.

2004 – U Podgorici je, u 65. godini umro novinar Bosko Dukic, dopisnik “Glasa Amerike ” iz Crne Gore. Bio je sekretar Centralnog komiteta SK Crne Gore do 1989, a potom dopisnik “Pobjede” i “Slobodne Dalmacije”, saradnik “Liberala” , “Monitora” i “Crnogorskog knjizevnog lista”.

2007 – U Skupstini Crne Gore jednoglasno je ratifikovan Sporazum o stabilizaciji i pridruzivanju Evropskoj uniji. Sporazum o stabilizaciji i pridruzivanju prvi je sveobuhvatni ugovorni odnos izmedu EU i Crne Gore koji regulise sve oblike privrednih djelatnosti i postavlja institucionalni osnov za jacanje politickog dijaloga i usaglasavanje crnogorskog s evropskim zakonodavstvom. Parlament je takode usvojio i Sporazum o olaksanom postupku izdavanja viza, kao i Sporazum o readmisiji.

2007 – U Visem sudu u Podgorici pocela su saslusanja osumnjicenih za ratni zlocin protiv civilnog stanovnistva u logoru Morinj od 3. oktobra 1991. do 2. jula 1992. Zahtjevom tuzilastva za otvaranje istrage obuhvaceno je sest pripadnika rezervnog sastava JNA, koji su osumnjiceni da su “postupali suprotno pravilima medunarodnog prava prema civilima i ratnim zarobljenicima s dubrovackog ratista”.

2008 – Crnogorska Vlada usvojila je predlog zakona o zbirkama podataka u oblasti zdravstva, cija je svrha dobijanje valjanih informacija o zdravstvenoj zastitit, obimu i kvalitetu zdravstvene sluzbe i zdravstvenom stanju stanovnistva u Crnoj Gori.

2009 – Knjizevniku Mirku Kovacu urucena je u Vladinom domu na Cetinju prva Njegoseva nagrada u nezavisnoj Crnoj Gori za knjigu pripovjedaka “Ruze za Nives Koen”, u izdanju hrvatske izdavacke kuce “Fraktura” (2005). U svojoj besjedi, Kovac je izrazio zadovoljstvo sto je prvi dobitnik tog prestiznog knjizevnog priznanja u samostalnoj Crnoj Gori. Nakon dvanaestogodisnje pauze, Njegoseva nagrada je obnovljena kao medunarodno priznanje i podrazumijeva vrednovanje knjizevnih djela iz nacionalnih kultura juznoslovenskih drzava.

2010 – U 76. godini umro je poljski kompozitor Henrik Gorecki, cija je Treca simfonija, poznata kao simfonija Tuznih pjesama, nastala 1976. (inspirisana nacistickim logorima u vrijeme Drugog svjetskog rata), svojevremeno postala najprodavanije izdanje nekog savremenog kompozitora.

2010 – Americka filmska akademija dodijelila je pocasne Oskare americkom filmskom reditelju i producentu Frensisu Fordu Kopoli, glumcu Ilaju Volaku, filmskom istoricaru i autoru Kevinu Braunlou i francusko-svajcarskom reditelju Zan-Lik Godaru.

2012 – U Podgorici je otvorena kancelarija Evropske jevrejske unije (EJU) za Crnu Goru i Jugoistocnu Evropu. Kancelariju je otvorio izvrsni direktor Evropske jevrejske unije Tomer Orni , a svecansti su prisustvovali predsjednica kancelarije Vesna Klajn, portparol Oleg Rabinovic, predsjednik jevrejske zajednice u Crnoj Gori Jasa Alfandari i savjetnik predsjednika Vlade Crne Gore Srdan Spaic. “Kancelarija u Crnoj Gori bice uporiste Evropske jevrejeske unije za cijelu jugoistocnu regiju, kazao je Orni, ocijenivsi da je Crna Gora pogodna drzava za otvaranje takve kancelarije jer je to, kao je naglasio, zemlja u kojoj vlada tolerancija i u kojoj nema rasne, niti nacionalne mrznje. Cilj je takode, kazao je Orni, da se promovise jevrejska zajednica i da se sve jevrejske zajednice ujedine u jednu, ali i da se pomogne Crnoj Gori u evropskim integracijama. Jevrejska zajednica u Crnoj Gori ima 107 clanova-Jevreja, a ukupno ih u Crnoj Gori ima preko trista.

2012 – U Podgorici je, u 50. godini, umro crnogorski slikar Pavle Rodoicic. Slikarstvo je studirao na Pedagoskoj akademiji u Niksicu i godinu dana proveo na studijskom programu u Londonu. Imao je desetak samostalnih izlozbi, a ucestvovao je i na pedesetak grupnih. Najcesce je radio portrete sa zenskim likovima, koje je sam svrstavao u “psiholosko izmastane – oniricke”.

Na danasnji dan dogodilo se i sljedece:

1871 – Roden je Vladislav Ribnikar, osnivac lista “Politika” (1904), njen prvi direktor i glavni urednik. Jedan je od osnivaca TANJUG-a i prvi direktor te agencije (1943).

1980 – Americki svemirski brod “Vojadzer I” poslao je prve snimke Saturna napravljene iz blizine.

1985 – U erupciji vulkana Nevado del Ruis u centralnoj Kolumbiji razoren je grad Armero. Poginulo je oko 25.000 ljudi.

1991 – Pocelo je cetvorosatno emitovanje programa lokalne radio-stanice Radio Cetinja. Glavna i odgovorna urednica bila je Marina Radulovic.

1994 – Svedani su na referendumu s 52,2 odsto glasova odlucili da se njihova zemlja prikljuci Evropskoj uniji.

0 comments

You must be logged in to post a comment.

  • Naredne tri godine izazovne, na naplatu stiže najviše novca
    on 22/12/2024 at 18:43

    U naredne tri godine Crnoj Gori na naplatu stiže dvije milijarde eura starog duga, a najveći dio Ministarstvo finansija planira da vrati novim zaduživanjem. Takav pristup kritikuju iz opozicije jer je, kažu, pokazatelj neodgovorne ekonomske politike, dok iz vlasti smatraju da je jedino rješenje jer je riječ o naslijeđenim dugovima prethodne vlasti.

  • Na prodaju imovina Vektre Montenegro za 1,6 miliona eura
    on 22/12/2024 at 10:11

    Stečajna uprava Vektre Montenegro raspisala je novi oglas za prodaju dijela imovine tog preduzeća, po ukupnoj početnoj cijeni od 1,6 miliona eura.

  • Analiza poslovanja "Port of Adria” u februaru, onda odluka o kupovini
    on 22/12/2024 at 06:01

    Na tender za nabavku treće mobilne dizalice u Luci Bar za sada se prijavio samo jedan ponuđač, kompanija “Liebherr” iz Rostoka u Njemačkoj. Direktor naše najveće trgovačke luke Ilija Pješčić kaže da se nada da će Luka Bar treću dizalicu imati krajem jula naredne godine. Direktor Luke Bar očekuje da će kompanija "Hamburg port Consulting", u prvoj polovini februara naredne godine, završiti  detaljnu analizu poslovanja kompanije "Port of Adria”

  • Obavezna rezerva 307,79 miliona eura
    on 21/12/2024 at 17:18

    Obavezna rezerva banaka na kraju novembra je, prema podacima Centralne banke (CBCG), iznosila 307,79 miliona eura.

  • Potpisan ugovor za rekonstrukciju puta Petnjica – Bioče
    on 21/12/2024 at 09:44

    Uprava za saobraćaj potpisala je Ugovor sa kompanijom Bemax za rekonstrukciju saobraćajnice koja povezuje Petnjicu i Bioče, u dužini od oko devet kilometara.

  • Radulović: Pomorska linija Bar-Bari kreće krajem juna
    on 21/12/2024 at 09:35

    Pomorska linija Bar-Bari biće krajem juna ponovo uspostavljena, u saradnji s hrvatskom Jadrolinijom, saopštio je ministar pomorstva Filip Radulović i dodao da saobraćati do kraja septembra.

  • Inflacija u novembru u SAD-u sporija od očekivane
    on 21/12/2024 at 07:13

    Indeks privatne potrošnje (PCE) u Sjedinjenim Američkim Državama (SAD) u novembru je dostigao godišnji rast od 2,4 odsto, te mjesečni od 0,1 odsto.

  • Rekordna godina za Aerodrome, opslužili skoro tri miliona putnika
    on 20/12/2024 at 14:57

    Za Aerodrome Crne Gore tekuća 2024. godina je rekordna i po prometu putnika i po bruto poslovnim prihodima. To je sa konferencije za medije u Podgorici poručio izvršni direktor, Roko Tolić.

  • Najviše jahti u Crnoj Gori imaju državljani Srbije
    on 20/12/2024 at 09:33

    Pod crnogorskom zastavom plove jahte u vlasništvu državljana i kompanija iz 49 različitih zemalja. Među njima su najbrojniji vlasnici iz Srbije, Rusije i Crne Gore, ali i iz Sjedinjenih Američkih Država, Švajcarske, Italije, Kazahstana. U crnogorski registar jahti svoja plovila upisali su državljani i kompanije iz egzotičnih država poput Sejšela, Maršalskih Ostrva, Hong Konga…

  • Vlada donijela odluku o osnivanju Razvojne banke
    on 19/12/2024 at 18:36

    Vlada je donijela odluku o osnivanju Razvojne banke Crne Gore, čiji je osnivački kapital 107,5 miliona eura.