25. novembar
Izbor i priprema: C. Durdic
Na danasnji dan 1493. rodena je u Relezima u Ljesanskoj nahiji Jovana Dujovic, poznata u narodu kao Blazena Ozana. Nesebicno se zalagala za jedinstvo hriscanstva. Dan njene smrti 27. april, obiljezen je u katolickom kalendaru 1656. kao dan Blazene Ozane Kotorske , koja je slavljena i postovana u Dalmaciji i Crnoj Gori, posebno u Boki, kao Sveta Ozana. Odlukom Pape Pija XI, 21. decembra 1927. postala je prva juznoslovenska svetica u krilu Rimokatolicke crkve.
1562 – Roden je Lope de Vega, reformator spanskog pozorista i jedan od najznacajnijih dramskih pisaca u evropskoj knjizevnosti. Veliki pjesnik i dobar prozaist, sa 1.800 komedija i drama, preko 3.000 soneta, epovima, romanima i istorijskim zapisima, smatra se najplodnijim knjizevnim stvaraocem u istoriji knjizevnosti. Poznata djela: “Vitez od Olmeda”, “Seviljska zvijezda”, “Peribanjes”, “Dovitljiva djevojka”.
1828 – Roden je hrvatski svestenik, istoricar i politicar Franjo Racki, jedan od ideologa Ilirskog pokreta i pobornik juznoslovenskog jedinstva. Osnivac je Narodne stranke s Josipom Strosmajerom (1860) i prvi predsjednik Jugoslovenske akademije znanosti i umjetnosti (1866).
1835 – Roden je americki industrijalac skotskog porijekla Endrju Karnegi, koji je veliko bogatstvo ulozio u dobrotvorne svrhe, uglavnom u osnivanje javnih biblioteka u Sjedinjenim Americkim Drzavama i drugim zemljama. Objavio je knjigu “Jevandelje bogatstva”.
1880 – U Kunju je potpisana konvencija o predaji grada Ulcinja Crnoj Gori. U konvenciji je, izmedu ostalog, navedeno da ce grad Ulcinj i sire podrucje biti mirno i regularno vraceno Crnoj Gori od carske otomanske vlade, a crnogorska vlada se obavezuje da ce postovati prava, zivot i cast stanovnika koji ne budu otisli s turskim trupama, kao i njihovo vlasnistvo, bilo da tu ostaju ili ne, pridrzavajuci se odredaba Berlinskog ugovora.
1914 – U Niksicu je roden poznati crnogorski filmski scenarista i istoricar kulture Ratko Durovic. Filozofski fakultet zavrsio je u Zagrebu. Bio je direktor drame Narodnog pozorista Narodne Republike Crne Gore, strucni savjetnik Avala filma, umjetnicki direktor Dunav filma, direktor Leksikografskog zavoda Crne Gore, prorektor i rektor Univerziteta umjetnosti u Beogradu. Autor je brojnih scenarija za kratkometrazne i dugometrazne filmove, te prvog scenarija za dugometrazni igrani film u crnogorskoj kinematografiji – “Lazni car ” i scenarija za filmove: “Zle pare” ,”Cetiri kilometra na sat”, “Kampo Mamula”. Za doprinos domacem igranom filmu Ratko Durovic je nagradivan visokim profesionalnim i drustvenim priznanjima, medu kojima je i Trinaestojulska nagrada.
1918 – Na drugoj, pripremnoj sjednici tzv. Velike narodne skupstine u Podgorici, izvrsena je verifikacija poslanickih manadata i izabrano predsjednistvo skupstine i utvrden tekst zakletve. Za predsjednika skupstine izabran je Savo Cerovic, a za potpredsjednika Lazar Damjanovic. Nakon konstituisanja skupstinskih tijela, preslo se na redovan rad prve sjednice. Na njoj je Lazar Damjanovic procitao ekspoze koji je trebalo da posluzi kao istorijsko i politicko opravdanje za odluke koje treba donijeti, s naglasenim minimiziranjem Crne Gore, njenog kralja i crnogorske istorije, a velicanjem Srbije.
2001 – Americka kompanija “Edvansd sel tehnolodzi” saopstila je da je klonirala ljudski embrion. Prema izjavi naucnika dostignuce ce biti korisceno u medicini, a ne za kloniranje ljudskog bica.
2005 – Na Cetinju je otvorena Predsjednicka rezidencija za obavljanje diplomatskih i drugih drzavnickih duznosti predsjednika Crne Gore. Rezidenciju je otvorio predsjednik Republike Filip Vujanovic.
2008 – Premijer Crne Gore Milo Dukanovic prvi put je zvanicno posjetio Albaniju, i u Tirani se sastao s albanskim kolegom Saljijem Berisom, predsjednikom Bamirom Topijem, te predsjednicom parlamenta Jozefinom Topali.
2008 – Crnogorski sahista Dragisa Blagojevic osvojio je zlatnu medalju na cetvrtoj tabli s osam poena iz devet partija, pobijedivsi na Sahovskoj olimpijadi u Drezdenu, Uzbekistanca Dzukobeka Karmakulova,
2011 – Bivsi hrvatski general Mirko Norac, osuden na 15 godina zatvora zbog ratnog zlocina nad civilima srpske nacionalnosti u Gospicu i Medackom dzepu pusten je na slobodu. Odluku o pustanju Norca cetiri godine prije isteka kazne donijela je komisija za uslovni otpust posto je u zatvoru proveo vise od deset godina. Sudenje za ratne zlocine u Medackom dzepu bio je prvi slucaj koji je Haski sud prepustio hrvatskom pravosudu.
Na danasnji dan dogodilo se i sljedece:
1877 – Otpocele su borbe za oslobodenje gradova na Crnogorskom primorju.
1884 – U Sent Luisu u americkoj drzavi Misuri, Dzon Majenberg patentirao je mlijeko u prahu.
1970 – Japanski pisac Jukio Misima, pocinio je javno ritualno samoubistvo (harikiri), u znak protesta protiv “vesternizacije” Japana.
1992 – Parlament Ceske je glasao za podjelu Cehoslovacke na posebne drzave Cesku i Slovacku od 1. januara 1993.
2005 – U 60. godini umro je legendarni britanski fudbaler Dzordz Best, koji je tokom sezdesetih godina proslog vijeka predvodio Mancester junajted do dvije titule prvaka Engleske i jedne titule prvaka Evrope.
2007 – U juznoafrickom gradu Durbanu odrzan je zrijeb kvalifikacija za Svjetsko prvenstvo u fudbalu (Mundijal) 2010, na kome je Crna Gora svrstana u grupu osam s Italijom, Bugarskom, Republikom Irskom, Kiprom i Gruzijom.
2009 – SAD su predstavile plan za smanjenje stetnih gasova do 2020.
0 comments