27. novembar
Izbor i priprema: C. Durdic
Na danasnji dan 2010. u Parizu je, u 78. godini, umro jedan od najvecih crnogorskih slikara, velikan moderne evropske umjetnosti Miodrag Dado Duric. Roden je na Cetinju 4. oktobra 1933. Umjetnicku skolu u Herceg Novom zavrsio je 1952, a Akademiju likovnih umjetnosti u Beogradu, u klasi profesora Marka Celebonovica, 1956. Iste godine prvi put izlaze (s francuskim slikarima) u Rijeci u Hrvatskoj. Nakon toga ubrzo odlazi u Pariz, gdje ce imati prvu samostalnu izlozbu u Galeriji ,,Danijel Kordije”. Dado je pored ulja i crteza, radio grafike, kolaz, instalacije, asamblaz. Po uticaju na nadrealizam, likovni strucnjaci ga porede s Markom Sagalom i Salvadorom Dalijem. Ugledni francuski istoricar umjetnosti Alan Boske objavio je 90-ih godina proslog vijeka monografiju ,,Dado, univerzum bez odmora”, a Paskal Sidon snimio je o njegovom stvaranju 2005. dokumentarni film. Dado je preko pedeset godina zivio u selu Samon an Veksan kraj Pariza, a kratko je boravio i u Njujorku i u centralnoj Africi. Ovjencan je brojnim nagradama za slikarstvo, a za zivotno djelo dobio je najvece drzavno priznanje Crne Gore – Trinaestojulsku nagradu 2010. Sahranjen je uz drzavne pocasti 3. decembra u selu Koscele kraj Cetinja, po sopstvenoj zelji.
Ostali datumi: 8. godine p.n.e. umro je Flak Kvint Horacije, jedan od najvecih pjesnika antickog Rima. Njegova poezija imala je veoma znacajan uticaj na evropsko pjesnistvo, a djelo “De arte poetika” bilo je uzor Boalovoj poetici koja se smatra estetskim kanonom klasicizma.
1701 – Roden je svedski fizicar i astronom Anders Celzijus, tvorac skale za mjerenje toplote koja je po njemu dobila naziv. Bio je profesor astronomije u Upsali i direktor prve svedske opservatorije.
1734 – Mletacki senat proglasio je Heceg Novi slobodnim pristanistem za protok svih vrsta robe koja je stizala do tog grada – morem ili kopnom, kao i robe koja bi se tu zadesila na prijelazu iz Mletaka u Tursku.
1878 – Nakon mirne predaje grada Haja crnogorskoj vojsci, turska posada koja je drzala grad Nehaj pod prijetnjom bombardovanja, bez otpora je Crnogorcima predala i to uporiste, cime je bio otvoren put konacnom oslobadanju Bara.
1895 – Umro je francuski pisac Aleksandar Dima Sin, koji je udario temelje drustvenoj drami. Pisao je romane i pozorisne komade, a proslavio se romanom “Dama s kamelijama”, prema kojem je napisan libreto za Verdijevu operu “Travijata”.
1942 – Roden je americki rok pjevac, gitarista i pisac pjesama Dzimi Hendriks, jedan od najpopularnijih muzicara u svijetu sezdesetih godina 20. vijeka. Umro je 1970. od prekomjerne doze droge.
1943 – Na aerodromu u Glamockom polju u Drugom svjetskom ratu, poginuo je Ivo Lola Ribar, generalni sekretar SKOJ-a, kada je kao sef vojne misije vrhovnog staba Narodnooslobodilacke vojske i Partizanskih odreda Jugoslavije krenuo u Kairo.
1944 – Dvije sedmice nakon oslobodenja grada, oglasilo se Radio-Cetinje. Bila je to poslije Beograda i Dubrovnika treca radio-stanica u Jugoslaviji. Radio Cetinje pokrivalo je teritoriju od 100-150 kilometara u precniku i culo se u gotovo cijeloj Crnoj Gori. Radio-stanica se 1949. sa Cetinja preselila u Titograd i nastavila rad kao Radio-Titograd, danas Radio Crne Gore. Dvadesetsedmi novembar obiljezava se kao Dan Radio televizije Crne Gore
1953 – Umro je americki pisac Judzin Gledston O’Nil, tvorac moderne americke drame i prvi americki dobitnik Nobelove nagrade za knjizevnost (1936). Poznata djela: “Dugo putovanje u noc”, “Ceznja pod brestovima”, “Elektri prilici crnina”.
1964 – Za saobracaj je otvorena Jadranska magistrala, koja je dala snazan podsticaj, u prvom redu, privrednom i turistickom razvoju Crne Gore.
1992 – U Podgorici je umro poznati crnogorski kompozitor Borislav -Boro Tamindzic. Roden je 1932. u Kotoru. Muzicku akademiju studirao je u Beogradu u klasi profesora Nikole Hercigonje. Duboko vezan za crnogorski folklor, Tamindzic je istrazivao sire sazvucje nase muzicke riznice, stvarajuci djela snazne epske dramatike i ekspresivnosti, i djela lirske emotivnosti i romanticne uznesenosti. Autor je brojnih djela djecje horske muzike, scenske i filmske, kamerne, orkestarske, oratorijuma i prve crnogorske opere “Scepan Mali”. Borislav Tamindzic je bio muzicki urednik Radija i TV Crne Gore. Dobitnik je visokih nagrada i prizananja: Udruzenja kompozitora Jugoslavije za muzicko djelo godine, Trinaestojulske nagrade, Zlatne arene u Puli za muziku u filmu “Bestije” i drugih.
2000 – Norveski kralj Herold otvorio je u zapadnoj Norveskoj najduzi tunel za drumski saobracaj na svijetu. Tunel dugacak 16.900 metara potukao je rekord Gothard tunela u Svajacarskoj koji je pusten u promet 1980, a dugacak je 16.300 metara.
2004 – Umro je francuski reditelj Filip de Broka, autor cuvenih filmova “Covjek iz Rija” i ” Kartus”.
2004 – Na svecanosti u Bazilici svetog Petra u Rimu, papa Jovan Pavle II predao je Carigradskom patrijarhu Vartolomeju I mosti dva sveca: Grgura Nazijanskog i Jovana Hrizostomskog – biskupa Konstantinopolja u IV vijeku. Mosti tih svetaca odnesene su iz Carigrada u Rim tokom Krstaskih ratova.
2008 – U izboru navijaca za najboljeg vaterpolistu u 2008. koji je organizovala Evropska plivacka federacija i LEN magazin trece mjesto osvojio je crnogorski reprezentativac Nikola Janovic; na prvom mjestu bio je Madar Peter Biros, a na drugom Srbin Vladimir Vujasinovic.
2011 – Legendarni britanski reditelj Ken Rasel, autor filmova ,,Zaljubljene zene”, ,,Divlji mesija”, ,,Tomi” i mnogih drugih, umro je u 84. godini. Rasel se smatra autorom nekih od najboljih i najhrabrijih filmova dvadesetog vijeka, u kojima se najcesce bavio katolicanstvom i seksualnoscu, zbog cega je cesto kritikovan.
Na danasnji dan dogodilo se i sljedece:
1895 – Otvoren je kolski put od Rijeke Crnojevica do Vira, koji je bio znacajna uvozno-izvozna i trgovacka saobracajnica.
1991 – Savjet bezbjednosti UN odobrio je slanje mirovnih snaga u Jugoslaviju.
2000 – Agencija UN za sidu objavila je da je od pocetka pandemije side 1980. do 2000. od te bolesti umrlo vise od 21 milion ljudi sirom svijeta.
2009 – “Clanstvo u NATO-u nije poklon, vec se mora zasluziti tako da zemlja clanica moze doprinijeti zajednickoj bezbjednosti Evrope i Sjeverne Amerike”, kazao je generalni sekretar Sjevernoatlantskog saveza Anders Fog Rasmusen nakon sastanka s crnogorskim zvanicnicima u Podgorici.
2011 – Arapska liga usvojila je sankcije protiv Sirije, zamrzavanje imovine i embargo na investicije, nakon visemjesecnih nemira u toj zemlji.
0 comments