Izbor i priprema: C. Durdic

Na danasnji dan 1053. prvi put se u jednoj papskoj poslanici na latinskom jeziku pominje Crna Gora kao oblast, odnosno region u okviru velikodukljanske drzave ili Kraljevstva Slovena.

1798 – Petar I Petrovic, kao dobitnik visokog odlikovanja od ruskog cara Pavla I – ordena Aleksandra Nevskog, uputio je pismo austrijskom caru Francu I, izrazivsi negodovanje zbog nasilja koje su austrijski general Bradi i njegovi cinovnici vrsili nad crnogorskim stanovnistvom u Boki Kotorskoj.

1818 – Roden je Ivan Sergejevic Turgenjev, jedan od najznacajnijih predstavnika ruskog realizma i jedan od prvih ruskih pisaca cija su djela prodrla na Zapad. Za zivota je uzivao mnogo veci ugled u francuskim, nego u ruskim knjizevnim krugovima. Likovi u njegovim djelima uglavnom su ruski seljaci, cije je pozitivne osobine naglasavao, ali i intelektualci suoceni s izazovima drustvene stvarnosti njegove epohe. Otkrio je tip >>nihiliste<<, gradanskog intelektualca sukobljenog s konzervativizmom tradicionalne plemicke kulture. Predstavljajuci ga kroz apstraktno promisljanje o sudbini domovine, na jednoj strani, i kroz angazovan odnos prema stvarima progresa, na drugoj, predskazivao je novu revolucionarnu epohu u Rusiji. Autor je romana "Ocevi i djeca", "Lovcevi zapisi", "Uoci novih dana", "Proljecne vode", a poznata je i njegova drama "Mjesec dana na selu".

1835 – Roden je Davorin Jenko, jedan od najznacajnijih kompozitora romanticara u slovenackoj i srpskoj muzici. Autor je srpske himne “Boze pravde” i slovenacke “Naprej, zastava slave”. Kao dirigent beogradskog Narodnog pozorista (1871-1902) komponovao je muziku za vise od 80 pozorisnih komada. Autor je prve srpske operete “Vracara”.

1875 – U Ceklicima kod Cetinja roden je dr Stanko Matanovic. Medicinski fakultet zavrsio je u Hajdelbergu, gdje je odbranio i doktorsku tezu, i kao specijalista hirurg vratio se u domovinu 1903. Ljekarsku karijeru zapoceo je u Bolnici “Danilo I”, da bi ubrzo, ukazom knjaza Nikole bio postavljen za upravnika Bolnice, a 1905. imenovan je za clana Prosvjetnog savjeta. U vrijeme austrijske okupacije interniran je u Madarsku. Stanko Matanovic nosilac je znacajnih crnogorskih odlikovanja, a umro je 28. maja 1932. godine.

1913 – Na kraju Drugog balkanskog rata kralj Nikola je uputio proglas narodu Crne Gore u kojem je, nakon teritorijalnog prosirenja Kraljevine i definisanja njenih novih granica, izrazio zadovoljstvo nastalim stanjem i istakao da ce on i njegova vlada uloziti sve svoje staranje da novim podanicima osiguraju licnu i imovinsku bezbjednost, dobro sudstvo, savremeno skolstvo, i uslove za bolju buducnost. Proglas su potpisali predsjednik Ministarskog savjeta Janko Vukotic i ministri crnogorske vlade.

1938 – Tokom noci nacisti su u Njemackoj demolirali vise od 7.000 jevrejskih kuca i prodavnica i spalili stotine sinagoga. Ubijeno je preko 90 Jevreja, a 30 hiljada odraslih muskaraca i djecaka odvedeno je u koncentracione logore. Ovaj pogrom Jevreja dobio je naziv “Kristalna noc” jer su ulice njemackih gradova bile prekrivene razbijenim staklom. U berlinskoj sinagogi, jednoj od hiljadu unistenih u pogromu Jevreja, obiljezena je 2008. sedamdesetogodisnjica “Kristalne noci”. Povodom tog obiljezavanja njemacka kancelarka Angela Merkel izjavila je da se u borbi protiv antisemitizma ne smije biti popustljiv i da je popustljivost prvi korak ka ugrozavanju osnovnih vrijednosti demokratije.

1952 – Umro je izraelski drzavnik i hemicar Haim Vajcman, prvi predsjednik novoformirane drzave Izrael 1948, predsjednik Svjetske cionisticke organizacije (1920-31) i Jevrejske agencije (1929-31 i 1935-46). Kao hemicar pronasao je postupak za proizvodnju acetona i butanola.

1970 – Umro je francuski drzavnik i general Sarl de Gol, voda pokreta “Slobodna Francuska” u Drugom svjetskom ratu kojim je rukovodio iz Londona, prvi poslijeratni premijer, osnivac i prvi predsjednik Pete republike od 1958. do 1969, kada se povukao jer nije dobio vecinu na referendumu o regionalizaciji zemlje i ukidanju Senata. Suprotstavljao se prestizu SAD u Evropi, povukao francuske snage iz NATO pakta, a americkim snagama onemogucio da drze svoje baze u Francuskoj (1966). Okoncao je sedmogodisnji rat u Alziru nakon cega je ta zemlja stekla nezavisnost. Napisao je “Ratne memoare”.

1989 – Stotine hiljada Istocnih Njemaca krenulo je prema Zapadnoj Njemackoj, a veliki broj Zapadnih Njemaca krenuo je u suprotnom pravcu, samo nekoliko sati nakon sto je vlada objavila da je otvorena granica prema Zapadu. Pad “Berlinskog zida”, simbola podjele Evrope poslije Drugog svjetskog rata, bio je prvi korak ka ponovnom ujedinjenju dvije Njemacke.

1993 – U muslimansko-hrvatskim sukobima u Bosanskom ratu, Hrvati su srusili Stari most na rijeci Neretvi u Mostaru, simbol grada sagraden u vrijeme Otomanskog carstva u 16. vijeku.

2004 – Slovenacki Drzavni zbor (parlament) izabrao je tajnim glasanjem predsjednika Slovenske demokratske stranke Janeza Jansu za novog predsjednika Vlade. Na parlamentarnim izborima 3. oktobra Jancina SDS osvojila je najvise glasova.

2007 – Predsjednik Crne Gore Filip Vujanovic primio je na Cetinju akreditivna pisma novoimenovanih ambasadora Francuske, Velike Britanije, Egipta i Argentine.

2009 – Na Rijeci Crnojevica otvoren je rekonstuisani pogon fabrike “Ribarstvo” i pusten u rad kolektor, u koji je Evropska komisija 2004. preko Evropske agencije za rekonstrukciju, ulozila 960.000 eura.

2010 – Evropski komesar za prosirenje Stefan File predstavio je u Briselu sedam uslova koje je Crna Gora morala da ispuni da bi pocela pristupne pregovore s Evropskom unijom. Prvi od tih sedam uslova bio je uskladivanje izbornog zakona s preporukama OEBS-a, ODIHR-a i Venecijanske komisije, kao i jacanje zakonodavne i nadzorne funkcije parlamenta.

Na danasnji dan dogodilo se i sljedece:

1953 – Umro je kralj Abdul-Aziz Ibn Saud, koji je 1932. osnovao kraljevinu Saudijsku Arabiju, osvojivsi prije toga citavu centralnu Arabiju.

1985 – Ruski velemajstor Gari Kasparov je u 23. godini postao najmladi svjetski prvak u istoriji saha. U mecu za titulu pobijedio je ruskog velemajstora Anatolija Karpova rezultatom 13:11.

2005 – Evropska komisija preporucila je Makedoniju kao kandidata za clanstvo u Evropskoj uniji.

2008 – U crkvi Svetog groba u Jerusalimu, najsvetijem hriscanskom hramu, podignutom na mjestu gdje je, kako se vjeruje, Isus Hristos razapet, sahranjen i vaskrsnuo, posvadali su se grcki i jermenski monasi. Kontrola nad crkvom Svetog groba podijeljena je medu sest hriscanskih vjera, pa cesto zbog prevlasti izbijaju nesporazumi.

2009 – U Berlinu je obiljezena 20-godisnjica pada Berlinskog zida, koji je oznacio kraj Hladnog rata i pocetak ujedinjene Njemacke.

0 comments

You must be logged in to post a comment.

  • Naredne tri godine izazovne, na naplatu stiže najviše novca
    on 22/12/2024 at 18:43

    U naredne tri godine Crnoj Gori na naplatu stiže dvije milijarde eura starog duga, a najveći dio Ministarstvo finansija planira da vrati novim zaduživanjem. Takav pristup kritikuju iz opozicije jer je, kažu, pokazatelj neodgovorne ekonomske politike, dok iz vlasti smatraju da je jedino rješenje jer je riječ o naslijeđenim dugovima prethodne vlasti.

  • Na prodaju imovina Vektre Montenegro za 1,6 miliona eura
    on 22/12/2024 at 10:11

    Stečajna uprava Vektre Montenegro raspisala je novi oglas za prodaju dijela imovine tog preduzeća, po ukupnoj početnoj cijeni od 1,6 miliona eura.

  • Analiza poslovanja "Port of Adria” u februaru, onda odluka o kupovini
    on 22/12/2024 at 06:01

    Na tender za nabavku treće mobilne dizalice u Luci Bar za sada se prijavio samo jedan ponuđač, kompanija “Liebherr” iz Rostoka u Njemačkoj. Direktor naše najveće trgovačke luke Ilija Pješčić kaže da se nada da će Luka Bar treću dizalicu imati krajem jula naredne godine. Direktor Luke Bar očekuje da će kompanija "Hamburg port Consulting", u prvoj polovini februara naredne godine, završiti  detaljnu analizu poslovanja kompanije "Port of Adria”

  • Obavezna rezerva 307,79 miliona eura
    on 21/12/2024 at 17:18

    Obavezna rezerva banaka na kraju novembra je, prema podacima Centralne banke (CBCG), iznosila 307,79 miliona eura.

  • Potpisan ugovor za rekonstrukciju puta Petnjica – Bioče
    on 21/12/2024 at 09:44

    Uprava za saobraćaj potpisala je Ugovor sa kompanijom Bemax za rekonstrukciju saobraćajnice koja povezuje Petnjicu i Bioče, u dužini od oko devet kilometara.

  • Radulović: Pomorska linija Bar-Bari kreće krajem juna
    on 21/12/2024 at 09:35

    Pomorska linija Bar-Bari biće krajem juna ponovo uspostavljena, u saradnji s hrvatskom Jadrolinijom, saopštio je ministar pomorstva Filip Radulović i dodao da saobraćati do kraja septembra.

  • Inflacija u novembru u SAD-u sporija od očekivane
    on 21/12/2024 at 07:13

    Indeks privatne potrošnje (PCE) u Sjedinjenim Američkim Državama (SAD) u novembru je dostigao godišnji rast od 2,4 odsto, te mjesečni od 0,1 odsto.

  • Rekordna godina za Aerodrome, opslužili skoro tri miliona putnika
    on 20/12/2024 at 14:57

    Za Aerodrome Crne Gore tekuća 2024. godina je rekordna i po prometu putnika i po bruto poslovnim prihodima. To je sa konferencije za medije u Podgorici poručio izvršni direktor, Roko Tolić.

  • Najviše jahti u Crnoj Gori imaju državljani Srbije
    on 20/12/2024 at 09:33

    Pod crnogorskom zastavom plove jahte u vlasništvu državljana i kompanija iz 49 različitih zemalja. Među njima su najbrojniji vlasnici iz Srbije, Rusije i Crne Gore, ali i iz Sjedinjenih Američkih Država, Švajcarske, Italije, Kazahstana. U crnogorski registar jahti svoja plovila upisali su državljani i kompanije iz egzotičnih država poput Sejšela, Maršalskih Ostrva, Hong Konga…

  • Vlada donijela odluku o osnivanju Razvojne banke
    on 19/12/2024 at 18:36

    Vlada je donijela odluku o osnivanju Razvojne banke Crne Gore, čiji je osnivački kapital 107,5 miliona eura.