Izbor i priprema: Č. Đurđić

Na današnji dan 2006. godine održan je u  Crnoj Gori referendum o njenom državno-pravnom statusu. Na pitanje: „Želite li da Republika Crna Gora bude nezavisna država sa punim međunarodno-pravnim subjektivitetom“, imalo je pravo da odgovori, sa Da ili Ne,  484.718 građana, na 1.120 glasačkih mjesta, u dvadeset jednoj crnogorskoj opštini. Na referendumu je, od 8 do 21 sat,  glasalo 419.240 građana, odnosno 86,5 odsto ukupno upisanih birača. Od tog broja 230.661 građanin, ili 55,5 odsto od broja važećih glasova, odgovorilo je sa Da, a 185 hiljada i 2 građanina, odnosno 44,5 odsto, sa Ne. Tako je od Evropske unije nametnuti uslov – da 55 odsto od broja izašlih birača glasa za nezavisnost,  premašen pola procenta. Referendum o državno-pravnom statusu Crne Gore pratilo je oko 3.400 domaćih i stranih posmatrača, kao i 670 novinara iz Srbije, Crne Gore i inostranstva. Crna Gora je peta republika SFRJ u kojoj su se građani izjasnili o državnom statusu, čime joj je poslije 88 godina povraćena državna samostalnost i puni međunarodno-pravni subjektivitet.  

Ostali datumi: 1471. rođen je njemački slikar i graver Albreht Direr, jedan od najvećih renesansnih majstora. Po dubokom interesovanju za prirodu i čovjeka sličan je Leonardu da Vinčiju. Obdaren velikom maštom, realizam i misticizam idu kod njega, ponekad, uporedo. Izradio je portrete velike umjetničke i dokumentarne vrijednosti i izvanredne gravire u drvetu i bakru, koje odlikuje precizan crtež. Poznata Direrova djela: “Apokalipsa, “Velika muka”, “Bogorodičin život”.

1471– U londonskom zatvoru Tauer ubijen je engleski kralj Henri VI , posljednji monarh iz dinastije Lankaster, svrgnut u dinastičkim borbama “Rat dviju ruža”. Njegov je  lik inspirisao  Šekspira za dramu Henri VI. Nakon smrti Henrija VI prijesto je preuzeo Edvard IV.

1503 – Venecija je s Portom potpisala mirovni ugovor. Tim ugovorom sultanu su po pravu osvajanja pripale zemlje Đurđa Crnojevića.

1639 – Umro je italijanski filozof, dominikanac Tomazo Kampanela, zastupnik utopijske filozofije. Optužen da širi jeretičku nauku, osuđen je 1599. na doživotni zatvor. Oslobođen je nakon 27 godina na intervenciju pape Urbana VIII. Svoj ideal države Kampanela je opisao u djelu “Grad sunca”, koji je postao udžbenik utopijske filozofije. Djelo je napisano pod uticajem Platona i Tomasa Mora i izražava shvatanje o idealnom društvenom uređenju kao i nekoj vrsti platonističke komunističke republike.

1760 – Emisar ruske carice Jelisavete u Crnoj Gori Pučkov podnio je službeni izvještaj kolegiju inostranih djela o svom boravku u Crnoj Gori. U tom izvještaju Pučkov je pod uticajem protivnika vladike Vasilija opisao prilike u vladikatu, na način koji je bio daleko od stvarnog stanja stvari.

1806 – Vođene su borbe Crnogoraca i Francuza koje su predvodili Petar I i francuski general Loriston. U tim borbama Francuzi su bili potisnuti do samih zidina Dubrovnika. Uprkos prvim pobjedama, ruski car Aleksandar I naredio je kasnije da se Boka preda Austrijancima, koji su nakon pada Mletačke republike 1797. dobili pravo da njom upravljaju.

1844 – Rođen je francuski slikar-samouk Anri Ruso, zvani Carinik, prvi slikar naivac čije su slike ušle u Luvr. Odlikuje se naivnošću osjećanja i jednostavnošću slikarske fakture. Veoma je uticao na moderno slikarstvo i stvorio škole „naivnih slikara“ u zemljama Evrope i Amerike. Njegova pojava fascinirala je dvojicu najautentičnijih instinktivaca u modernom slikarstvu Morisa Vlamenka (jednog od osnivača fovizma) i Andrea Dinoajea de Segonzaka (ilustratora Vergilijevih „Georgika“ i Floberovog „Sentimentalnog vaspitanja“). U slučaju Rusoa –Carinika riječ je o nadmoći prirodnosti duha koji je nosio u svom umjetničkom karakteru. Poznata djela: „Svadba“, „Šetnja“, „San“, „Zavodnica zmije“.

1862 – Tokom drugog pohoda Omer-paše Latasa na Crnu Goru, od aprila do avgusta, turska vojska pod komandom Mahmut-Beja napala je Medun. Branioci tog utvrđenja pružili su snažan otpor i odbili udar turske vojske. Odredom Kuča komandovao je Marko Miljanov.

1900 –  Na Cetinju je položen kamen temeljac za zgradu Doma ruske carske misije u Crnoj Gori, budućeg ruskog poslanstva.

1921 – Rođen je ruski nuklearni fizičar Andrej Saharov, borac za političke slobode i ljudska prava, dobitnik Nobelove nagrade za mir 1975. Zalagao se za zabranu eksperimenata nuklearnim oružjem i popuštanje međunarodne zategnutosti.  Kao nepomirljivi protivnik režima izgnan je iz Moskve u Gorki 1980, gdje je ostao do 1986. godine.

1992 – Američki Senat donio je zakon kojim je Saveznoj Republici  Jugoslaviji uskraćena svaka pomoć Sjedinjenih Američkih Država zbog umiješanosti u sukobe u bivšim jugoslovenskim republikama.

2008 – U čast obilježavanja 150-godišnjice čuvene bitke na Grahovcu otkriven je spomenik – obelisk od kamena, visok 10 metara, rad vajara Pavla Pejovića. Spomenik je otkrio ministar odbrane Crne Gore Boro Vučinić.

2011 – U Vladinom domu na Cetinju premijer Igor Lukšić priredio je povodom petogodišnjice obnavljanja državnosti Crne Gore prijem. Prijemu je, kako je zabilježeno, prisustvovao veliki broj zvanica, a premijer Lukšić je, pozdravljajući goste, rekao da su nakon pet godina od obnavljanja crnogorske države bez argumenta oni koji su 2006. sumnjali da će Crna Gora odgovoriti izazovu do tada najzahtjevnijih uslova za sprovođenje referenduma i istovremeno sačuvati temelje građanskog društva. Istoga dana u podgoričkom dnevnom listu „Vijesti“ objavljeni su podaci Agencije „Defacto“, koji su pokazali da je raspoloženje građana o nezavisnosti Crne Gore nakon pet godina isto kao i na dan referenduma 2006, odnosno  56 odsto za nezavisnu državu i 44 odsto protiv. Istaknuto je takođe da  među pristalicama nezavisnosti ima mnogo onih koji misle da vlast ne upravlja državom na pravi način.

2012 – U Podgorici je održana Konstitutivna sjednica političkog kluba Pravedna Crna Gora. Za predsjednika Izvršnog odbora novoformiranog političkog kluba izabran je Rade Bojović, a za kopredsjednike Branko Lukovac i Ilija Vujošević.

Na današnji dan dogodilo se i sljedeće:

1502 – Portugalci  su otkrili nenastanjeno ostrvo Sveta Jelena u južnom Atlantiku.

1860 – Rođen je holandski ljekar Viljem Ejnthoven, osnivač elektrokardiografije, dobitnik Nobelove nagrade za medicinu 1924. godine.

1904 – U Parizu je osnovana svjetska fudbalska federacija – FIFA.

1927 –  Američki pilot Čarls Linberg postao je prvi čovjek koji je preletio Atlantik. Let od Njujorka do Pariza trajao je 33 sata i 29 minuta.  Na isti dan 1932. i prva žena Amelija Erhart preletjela je Atlantski okean.

1935 – Umro je holandski botaničar Hugo de Fris, osnivač eksperimentalne genetike.

1997 – Poljska i Ukrajina potpisale su sporazum o pomirenju, te  i formalno okončale vjekovna neprijateljstva.

2005 – Zlatna Palma 58. filmskog festivala u Kanu dodijeljena je filmu francuskih autora, braće Žan Pjera i Luka Dardena, “Dijete”, sa oskarovcima Morganom Frimenom i Hilari Svonk u glavnim ulogama.