Izbor i priprema: C. Durdic

Na danasnji dan 1819. rodena je engleska knjizevnica Meri En Evans, poznata kao Dzordz Eliot, jedna od utemeljivaca engleskog psiholosko-socijalnog romana. Kao pseudonim koristila je musko ime da bi obezbijedila sto bolji tretman svojim djelima u javnosti, ali i da bi sacuvala privatnost. U svojoj prozi, protkanoj humanim osjecanjima i humorom, slikala je zivot i zbivanja karakteristicna za manje sredine u Engleskoj svoga vremena. Poznata djela: “Sajlas Marner” i “Vodenica na Flosi”.

1869 – U Parizu je roden romansijer, esejista i kriticar Andre Zid, jedna od najkontroverznijih i najuticajnijih licnosti francuske knjizevnosti 20. vijeka. Svojim djelima, koja se odlikuju izuzetnim stilom, iskrenoscu i prezirom prema predrasudama, uticao je na Kamija, Sartra i druge pisce. Odredeno vrijeme bio je privrzen ideji komunizma, ali nakon boravka u Sovjetskom Savezu promijenio je misljenje. Od 1942. do kraja Drugog svjetskog rata zivio je u Africi. Nobelovu nagradu za knjizevnost dobio je 1947. Poznata djela: romani “Kovaci laznog novca”, “Podrumi Vatikana”, “Pastoralna simfonija”, putopisi “Povratak iz SSSR-a”, “Putovanje u Kongo”, “Dnevnik”.

1889 – Na Cetinju je potpisan sporazum izmedu turskih i crnogorskih komesara o nepokretnoj imovini iseljenika iz Niksica. Prema prvom clanu tog sporazuma, iseljenici iz Niksica bili su slobodni da po svojoj volji predaju svoja nepokretna dobra. U pogledu prodaje kuca, basta i druge imovine u samom gradu, bili su obavezni da ih, uzivajuci istu slobodu, daju na procjenu lokalnim vlastima.

1900 – U Kolasinu je, pod nazivom <>, osnovano prvo drustvo trezvenosti u Crnoj Gori. Osnivac je bio dr Jovan Kujacic, koji je tvrdio da “iz sviju pokretaca za stvaranje sklonosti za jektiku, svakako ni jedan ne nosi na sebe vise odgovornosti od alkohola i alkoholizma”. Pored cuvanja narodnog zdravlja, drustvo je dalo veliki doprinos napretku kolasinskog kraja.

1913 – Roden je Edvard Bendzamin Britn, jedan od najznacajnijih engleskih kompozitora 20. vijeka. S operskim pjevacem Piterom Pirsom osnovao je 1948. Aldeburski muzicki festival. Poznata djela: “Piter Grajms”, “Otmica Lukrecije”, “Ratni rekvijem”, “Proljecna simfonija”.

1916 – Umro je americki pisac, socijalist Dzek London, jedan od najcitanijih autora u prvoj polovini 20. vijeka. Napisao je oko pedeset knjiga pripovijedaka i romana. Zbog simpatija za obespravljene cesto je uporedivan s ruskim piscem Maksimom Gorkim. Poznata djela: “Zov divljine”, “Bijeli ocnjak”, “Mjeseceva dolina”, “Ljudi s dna” .

1944 – Ponovo je otvoren Zetski dom na Cetinju, u kome je pocelo da radi Narodno pozoriste Narodne Republike Crne Gore. Narodno pozoriste prestalo je da radi 1955, u junu mjesecu, a njegovu ulogu preuzelo je Crnogorsko narodno pozoriste u Titogradu. Zetski dom ponovo je obnovio pozorisnu misiju 1995. pod imenom Kraljevsko pozoriste Zetski dom. Inace, prva predstava u tom zdanju izvedena je 1888.

1963 – U Dalasu, Teksas, ubijen je Dzon Ficdzerald Kenedi, najmladi americki predsjednik, izabran 1960, i prvi katolik na toj funkciji. Za izvrsenje atentata osumnjicen je Li Harvi Osvald, kojeg je dva dana kasnije u policijskoj stanici ubio Dzek Rubi. Kenedi je doprinio unapredenju medunarodnih odnosa i mira u svijetu i borio se protiv rasne diskriminacije. Dobitnik je Pulicerove nagrade za knjigu “Profili hrabrosti”.

1963 – Umro je engleski knjizevnik Oldos Haksli, jedan od najistaknutijih evropskih esejista 20. vijeka, kosmopolita i aktivista pacifistickog pokreta. Zbog ozbiljnog oboljenja ociju u ranoj mladosti odustao je od studija biologije i medicine, i zato je, kako je sam govorio, studirao knjizevnost. Po zavrsetku studija radio je odredeno vrijeme kao novinar, a kasnije se potpuno posvetio pisanju. Njegovi “romani ideja” zasnovani su na esejistickim modelima rasprava i sukoba nacela. Poznata djela: “Kontrapunkt zivota”, “Vrli novi svijet”, “Slijepi u Gazi”.

1995 – Nakon potpisivanja Dejtonskog sporazuma kojim je okoncan Bosanski rat, Savjet bezbjednosti UN suspendovao je ekonomske sankcije SR Jugoslaviji i poceo skidanje embarga na oruzje drzavama nastalim od bivse Jugoslavije. SR Jugoslavija bila je pod ekonomskom blokadom 1.253 dana, odnosno od 31. maja 1992.

2000 – Emil Zatopek, legendarni ceski trkac i jedini atleticar koji je osvojio tri zlatne medalje u trkama na duge staze na jednoj Olimpijadi, umro je u Pragu u 78. godini. Prvo olimpijsko zlato osvojio je u Londonu 1948, a tri olimpijske zlatne medalje u Helsinkiju 1952. Zatopek je 1. decembra proglasen za ceskog sportistu stoljeca.

2005 – Skupstina Crne Gore usvojila je Zakon o bezbjednosti saobracaja. Prema novom zakonu ako vozac u roku od dvije godine dobije devet kaznenih bodova oduzima mu se vozacka dozvola na tri mjeseca. Vozaci tokom dana moraju voziti s upaljenim oborenim svjetlima, ne smiju koristiti mobilni telefon tokom voznje, niti voziti automobile sa zatamnjenim staklima. Za prekrsaje u saobracaju Zakonom su predvidene i novcane kazne do 150 eura.

2005 – Pedesetjednogodisnja Angela Merkel postala je prva zena kancelar Njemacke, cime je okoncana politicka neizvjesnost koja je trajala od 18. septembra kada su na saveznim izborima Merkelini konzervativci pobijedili Srederove socijaldemokrate. Merkelova je zbog takvog rezultata bila primorana da formira koaliciju sa socijaldemokratima, decenijskim rivalom njene Hriscansko- demokratske unije.

2006 – U Podgoricu je doselio Dzon Alva Dajson, prvi britanski rezidentni ambasador u Crnoj Gori od 1916, kada je njegov imenjak Dzon Frensis Carls de Salis napustio Cetinje u koje je umarsirala austrougarska vojska.

2007 – Lideri sest politickih partija u Bosni i Hercegovini usvojili su u Sarajevu akcioni plan za sprovodenje “Mostarske deklaracije”, koja se odnosi na reformu policije u toj zemlji u skladu s evropskim principima.

2012 – Odlukom specijalnog vijeca Viseg suda u Podgorici oslobodena su u ponovljenom procesu devetorica pripadnika MUP-a Crne Gore optuzbe da su pocinili ratni zlocin protiv civilnog stanovnistva, tako sto su 1992. iz Crne Gore nezakonito deportovali gradane Bosne i Hercegovine i predali ih vlastima Republike Srpske. Oslobadajuca presuda istovjetna je s prethodnom iz marta 2011, u kojoj je napisano da optuzeni kao pripadnici MUP-a Crne Gore nijesu bili dio oruzanih snaga SRJ, te se ne moze prihvatiti da su krsili pravila medunarodnog prava.

2012 – Crnogorska drzavna nagrada ,,Miroslavljevo jevandelje” dodijeljena je knjizevniku Andreju Nikolaidisu za knjigu ,,Odlaganje. Parezija”.

Na danasnji dan dogodilo se i sljedece:

1497 – Trazeci morski put u Indiju, Portugalac Vasko da Gama postao je prvi moreplovac koji je oplovio Rt dobre nade, na krajnjem jugu Afrike.

1899 – Dr Valtazar Bogisic, autor poznatog Imovinskog zakonika za Crnu Goru iz 1888, zbog zdravstvenih problema podnio je ostavku na mjesto ministra pravde Knjazevine Crne Gore.

2004 – U Visem sudu u Podgorici pocelo je sudenje Damiru Mandicu, optuzenom za ubistvo glavnog urednika lista “Dan” Duska Jovanovica 27. maja u Podgorici.

2007 – U 81. godini, u Lozani je umro slavni francuski koreograf Moris Bezar, jedan od osnivaca modernog plesa.

0 comments

You must be logged in to post a comment.

  • Trudo pod sve većim pritiskom da podnese ostavku
    on 23/12/2024 at 21:23

    Sve više kanadskih poslanika traži ostavku premijera Džastina Trudoa, a više od 50 poslanika njegove vladajuće Liberalne partije iz provincije Ontario saglasilo se da Trudo mora da se povuče sa funkcije, javili su kanadski mediji.

  • "Zaustaviću transrodno ludilo, u Americi biće samo mušku i ženski pol"
    on 23/12/2024 at 21:05

    Predsjednik SAD Donald Tramp izjavio je sinoć da će prvog dana mandata, 20. januara, zaustaviti "transrodno ludilo".

  • Sastanak opozicije sjutra u Skupštini
    on 23/12/2024 at 21:00

    Sastanak čelnih ljudi parlamentarne opozicije biće održan sjutra u Bijelom salonu Skupštine Crne Gore.

  • Pejović tvrdi da joj je Đurović opsovao majku
    on 23/12/2024 at 20:50

    Nezavisna poslanica Jevrosima Pejović saopštila je večeras da joj je šef poslaničkog kluba Nove srpske demokratije (NSD) Dejan Đurović danas u Skupštini Crne Gore “opsovao majku”.

  • Ukrajina dobila 1,1 milijardu dolara od MMF-a
    on 23/12/2024 at 20:40

    Ukrajina je primila 1,1 milijardu dolara od Međunarodnog monetarnog fonda (MMF), što je novac koji će biti usmjeren na ključne budžetske troškove, saopštio je ukrajinski premijer Denis Šmihal, prenosi Tanjug.

  • Vučić: Kurti hoće da istrijebi srpski narod
    on 23/12/2024 at 20:25

    Predsjednik Srbije Aleksandar Vučić ocijenio je da premijer Kosova Aljbin Kurti, uz pomoć svojih saveznika, hoće da istrijebi srpski narod sa Kosova.

  • U Zagrebu skup i šetnja građana - Za sigurnu školu
    on 23/12/2024 at 20:00

    Brojni građani sa lampionima učestvovali su na skupu i šetnji "Za sigurnu školu", koji je počeo u 18.00 u centru Zagreba u cilju da se ukaže na važnost bezbjednosti u školama poslije tragičnog događaja u petak u Osnovnoj školi Prečko, javila je agencija Hina.

  • Butorović: Za ideologije mržnje nema mjesta u Crnoj Gori
    on 23/12/2024 at 19:48

    Objava predsjednika Opštine Pljevlja, Daria Vraneša, predstavlja nedopustivu i direktnu provokaciju koja ozbiljno ugrožava multietnički sklad u Pljevljima, poručio je ministar bez portfelja Milutin Butorović. Prema njegovim riječima, korišćenje simbola koji se povezuju s ideologijama podjela, mržnje i zločina nije samo neprihvatljivo, već i nedopustivo za bilo kojeg javnog funkcionera, a posebno za onoga ko je dužan biti simbol jedinstva i glas svih građana – bez obzira na njihovu vjeru, naciju ili političko uvjerenje.

  • Čarls Treći izabrao bivšu kapelu bolnice za svoj božićni govor
    on 23/12/2024 at 19:43

    Britanski kralj Čarls Treći, koji se liječi od raka, odabrao je za božićno obraćanje dekor nekadašnje kapele jedne bolnice, prekinuvši tradiciju obraćanja iz kraljevske rezidencije, saopštila je večeras Bakingemska palata.

  • "Reakcija Milatovića odraz nespremnosti da se prihvati odgovornost za kršenje zakona"
    on 23/12/2024 at 19:15

    Iz nevladine organizacije MANS pozdravili su odluku Agencije za sprečavanje korupcije (ASK) o tome da je predsjednik Crne Gore Jakov Milatović prekršio Zakon o finansiranju subjekata i političkih kampanja kada je tokom kampanje za podgoričke izbore u u službenim prostorijama odnosno Kabinetu predsjednika, snimio video "Predsjednik Milatović - Moć je u vašim rukama".

  • Sve škole imaće najsavremeniju IT opremu, stižu i edukativni robotići
    on 23/12/2024 at 15:49

    Sve škole u Crnoj Gori biće opremljene savremenom IT opremom, saopštila je ministarka prosvjete Anđela Jakšić Stojanović.

  • BDP iznosio 51 odsto prosjeka EU
    on 23/12/2024 at 14:12

    Bruto domaći proizvod (BDP) po stanovniku, prema standardu kupovne moći, u Crnoj Gori je u prošloj godini iznosio 51 odsto prosjeka EU, pokazuju konačni podaci Eurostata.

  • CBCG: Blagi pad kamatnih stopa
    on 23/12/2024 at 12:14

    Prosječna ponderisana efektivna kamatna stopa na ukupno odobrene kredite, koja obuhvata sve njihove troškove, u oktobru je na mjesečnom nivou pala 0,02 procentna poena i iznosila je 6,57 odsto, pokazuju podaci Centralne banke (CBCG).

  • Naredne tri godine izazovne, na naplatu stiže najviše novca
    on 22/12/2024 at 18:43

    U naredne tri godine Crnoj Gori na naplatu stiže dvije milijarde eura starog duga, a najveći dio Ministarstvo finansija planira da vrati novim zaduživanjem. Takav pristup kritikuju iz opozicije jer je, kažu, pokazatelj neodgovorne ekonomske politike, dok iz vlasti smatraju da je jedino rješenje jer je riječ o naslijeđenim dugovima prethodne vlasti.

  • Na prodaju imovina Vektre Montenegro za 1,6 miliona eura
    on 22/12/2024 at 10:11

    Stečajna uprava Vektre Montenegro raspisala je novi oglas za prodaju dijela imovine tog preduzeća, po ukupnoj početnoj cijeni od 1,6 miliona eura.

  • Analiza poslovanja "Port of Adria” u februaru, onda odluka o kupovini
    on 22/12/2024 at 06:01

    Na tender za nabavku treće mobilne dizalice u Luci Bar za sada se prijavio samo jedan ponuđač, kompanija “Liebherr” iz Rostoka u Njemačkoj. Direktor naše najveće trgovačke luke Ilija Pješčić kaže da se nada da će Luka Bar treću dizalicu imati krajem jula naredne godine. Direktor Luke Bar očekuje da će kompanija "Hamburg port Consulting", u prvoj polovini februara naredne godine, završiti  detaljnu analizu poslovanja kompanije "Port of Adria”

  • Obavezna rezerva 307,79 miliona eura
    on 21/12/2024 at 17:18

    Obavezna rezerva banaka na kraju novembra je, prema podacima Centralne banke (CBCG), iznosila 307,79 miliona eura.

  • Potpisan ugovor za rekonstrukciju puta Petnjica – Bioče
    on 21/12/2024 at 09:44

    Uprava za saobraćaj potpisala je Ugovor sa kompanijom Bemax za rekonstrukciju saobraćajnice koja povezuje Petnjicu i Bioče, u dužini od oko devet kilometara.

  • Radulović: Pomorska linija Bar-Bari kreće krajem juna
    on 21/12/2024 at 09:35

    Pomorska linija Bar-Bari biće krajem juna ponovo uspostavljena, u saradnji s hrvatskom Jadrolinijom, saopštio je ministar pomorstva Filip Radulović i dodao da saobraćati do kraja septembra.

  • Inflacija u novembru u SAD-u sporija od očekivane
    on 21/12/2024 at 07:13

    Indeks privatne potrošnje (PCE) u Sjedinjenim Američkim Državama (SAD) u novembru je dostigao godišnji rast od 2,4 odsto, te mjesečni od 0,1 odsto.