Izbor i priprema: C. Durdic

Na danasnji dan 1379. Balsa II napisao je na narodnom jeziku povelju Dubrovcanima, odobravajuci slobodno kretanje dubrovackih trgovaca po njegovoj zemlji – kupovanje, prodaju i placanje carine, onako, kako su to cinili za zivota njegovog brata gospodara Durda I.

1789 – Vladika Petar I uputio je poslanicu Gluhodoljanima kojom ih je posavjetovao da <> jer, porucio im je Vladika, <>.

1847 – Umro je srpski pisac, prevodilac i glumac Joakim Vujic, otac srpskog pozorista, osnivac i direktor “Knjazevsko-serbskog teatra” u Kragujevcu (1833). Putovao je po evropskim zemljama, sticao pozorisno iskustvo i osnivao pozorisne grupe. Bio je pristalica “slavenoserbskog jezika” i protivnik Vuka Karadzica.

1894 – Umro je ruski kompozitor i pijanista Anton Grigorjevic Rubinstajn, osnivac Konzervatorijuma u Petrogradu, jedan od najvecih pijanista 19. vijeka. Komponovao je operu “Demon”, klavirske kompozicije, solo pjesme (ciklus “Persijske pjesme”).

1910 – Umro je ruski pisac i mislilac plemickog porijekla Lav Nikolajevic Tolstoj, jedan od velikana ruske i svjetske knjizevnosti. Romanom “Rat i mir” stvorio je tip romana “vremena i prostora” (roman-epopeja). Kao umjetnik i analiticar bio je zaokupljen moralno-etickim i socijlnim problemima, a kao knjizevni esteticar zalagao se za didakticku umjetnost za narod. Zbog kritickog odnosa prema drustvu i crkvi, dolazio je u sukob s vlastima, a Ruska pravoslavna crkva ga je 1901. ekskomunicirala. Ucestvovao je u Krimskom ratu kao mlad oficir, a potom se povukao na imanje u Jasnu Poljanu. U Jasnoj Poljani i Moskvi zivio je do svoje 82. godine, kada je napustio porodicu i kucu i umro na zeljeznickoj stanici Astapovo, odbivsi da se izmiri s crkvom. Pisao je protiv svih institucija koje su onemogucavale drustveni zivot, protiv braka zasnovanog na interesu, protiv nepravednih sudova, protiv crkve i njenog licemjerja, protiv rata, eksploatatorske plemicke klase, te carskog samodrzavlja i terora. Poznata djela:uz “Rat i mir””Ana Karenjina”, “Sevastopoljske price”, “Narodne price”, “Sta je umjetnost”.

1918 – Na osnovu posrednog, javnog i kolektivnog glasanja, sprovedenog po pravilima Centralnog odbora za ujedinjenje, koji nije bio zakonodavno tijelo, povjerenici Cetinjske kapetanije izabrali su poslanike za nelegalnu Podgoricku skupstinu. Povodom takvog nacina izbora poslanika, gradani Cetinja koji su bili protiv bezuslovnog ujedinjenja, podnijeli su zalbu Podgorickoj skupstini.

1925 – Rodena je ruska balerina Maja Pliseckaja, zvijezda Boljsoj teatra gotovo pola vijeka. S jedanaest godina pocela je da igra u baletskom horu, 1943. postala je solista, a potom primabalerina ostvarivsi niz glavnih uloga u klasicnom i modernom baletu.

1945 – U Nirnbergu je pred Medunarodnim vojnim sudom pocelo sudenje nacistickim ratnim zlocincima u Drugom svjetskom ratu, na kojem je prvi put u istoriji jedan medunarodni forum osudio agresiju kao zlocin protiv covjecanstva i kaznio vinovnike. Poslije deset mjeseci, 12 optuzenih osudeno je na smrt, trojica na dozivotnu robiju, cetvorica na zatvor od 10 do 20 godina, a petorica su oslobodena.

1955 – U Baru je, u crkvi Sv. Nikole, sahranjen dr Nikola Dobrecic, nadbiskup barski i primas Srbije. Od postavljenja 1912. propovijedao je vjersku i nacionalnu toleranciju, mir i ljubav medu ljudima, istrajno se zalazuci za humanisticke vrijednosti. Govorio je vise stranih jezika i bavio se knjizevnim radom. Bio je pristalica bezuslovnog ujedinjenja Crne Gore i Srbije, i u Vatikanu je 1919. trazio priznanje za Kraljevinu Srba, Hrvata i Slovenaca zbog cega je kod Svete stolice tuzen od strane crnogorske emigrantske vlade.

1959 – Generalna skupstina UN usvojila je Deklaraciju o pravima djeteta, kojom su proklamovana jednaka prava za svu djecu, bez obzira na rasu, vjeru, porijeklo i pol.

1975 – Umro je spanski diktator Fransisko Franko, koji je 36 godina diktatorski upravljao Spanijom. Dva dana kasnije Huan Karlos postao je kralj Spanije.

2006 – Ustavni odbor Skupstine Crne Gore poceo je izradu najviseg pravnog akta razmatranjem ekspertskog teksta predloga ustava, koji je sacinio Savjet za ustavna pitanja na celu s akademikom Mijatom Sukovicem.

2006 – U 82. godini umro je u Los Andelesu americki reditelj Robert Altman, jedan od najznacajnih savremenih svjetskih filmskih reditelja. Altman je snimio 87 filmova i pet puta je nominovan za Oskara za filmove “Gosford park” , “Nesvil”, “Igrac”, i “Kratki rezovi”. Na dodjeli Oskara 2006. dobio je nagradu za zivotno djelo.

2008 – Crnogorska Vlada usvojila je predlog zakona o zastiti podataka licnosti, kojim je regulisan nacin zastite podataka u posjedu drzavnih i opstinskih organa, preduzeca i fizickih lica.

2008 – Svjetske novinske agencije prenijele su vijest da su naucnici analizom DNK iz dvije vlasi i jednog zuba uspjeli da identifikuju posmrtne ostatke Nikole Kopernika, tvorca heliocentricne teorije Suncevog sistema. ,,U iskopavanjima u katedrali u Fromborku u Poljskoj 2005. nadena je lobanja za koju je utrdeno da je Kopernikova”, izjavio je poljski aheolog Jezi Gasovski, cime je uspjesno okoncano dvovjekovno traganje poljskih, francuskih i njemackih strucnjaka za Kopernikovim grobom.

2012 – Zupanijski sud u Zagrebu osudio je bivseg premijera Hrvatske Iva Sanadera na jedinstvenu kaznu od deset godina zatvora za primanje mita i ratno profiterstvo. Sudija je citajuci optuznicu naveo da je Sanader funkciju iskoristio za, kako je kazao, ,,vlastito bogacenje, a ne za opste dobro”.

Na danasnji dan dogodilo se i sljedece:

1602 – Roden je njemacki fizicar i pronalazac Oto fon Gerike, koji je prvi demonstrirao vakuum i prikazao cuveni eksperiment o vazdusnom pritisku (“magdeburske polulopte”).

1873 – Dva grada na desnoj i lijevoj obali Dunava, Budim i Pesta spojeni su u jedan i formirali madarsku prijestonicu Budimpestu.

1923 – Garet A. Morgan patentirao je prvi automatski semafor.

U KC “NIKOLA DURKOVIC”

Predstava “Balava” radena u produkciji Beo Arta 2015 i Hartefakt fonda, u reziji Andreja Nosova, a po tekstu Dunje Matic bice odigrana u velikoj sali Kulturnog centra “Nikola Durkovic” Kotor u petak, 22. novembra, u 20 sati.

U predstavi glume Mirjana Karanovic, Jasna Duricic, Jovana Belovic, Isidora Simijonovic.

“Balava” je drama koja prati cetiri zenska lika: Balavu, njenu sestru Malu i njihove Mamu i Tetku, u periodu Balavinog sazrijevanja i odlaska od kuce. To je komad koji postavlja brojna pitanja: da li je (ne)rodenje djeteta pocetak i/ili kraj zivota zene, da li je odlazak od kuce nesto sto se podrazumjeva ili sto se zaradi, da li je udaja spas ili prokletstvo, da li su majke tu da nas bodre ili da nas satiru, o cemu cutimo iza zatvorenih vrata.

Prodaja ulaznica po cijeni od pet eura bice na blagajni Kulturnog centra na dan igranja predstave (22.novembra) od 10 do 12 sati i od 18 do 20 sati.
Za dake, studente i penzionere cijena karte je dva i po eura.

U KOTORU

Roman za djecu “Djevojcica Tara i carobno drvo”, autora Zarka Vucinica, promovisan je juce u sali Kina “Boka”, a u organizaciji Kulturnog centra “Nikola Durkovic” (Gradske biblioteke i citaonice).

Promocija knjige organizovan je u okviru programa obiljezavanja 21. novembra, Dana opstine Kotor.

Prema rijecima autora, roman za djecu “Djevojcica Tara i carobno drvo”, odstampan je na reciklaznom papiru, a ilustracije su radile ucenice 2. i 3. razreda Srednje likovne skole “Petar Lubarda” sa Cetinja.

Knjiga je ekoloska bajka o borbi mladih za spas planete, koja propagira osnove koncepta “Zero waste” – Svijet bez otpada.

Svoju prvu knjigu za djecu “Cudesni svijet puha Dorda” Zarko Vucinic objavio je 2016. godine, a za njen nastavak ,,Puh Dorde i duhovi triftara” dobio je nagradu Udruzenja crnogorskih pisaca za djecu i mlade za najbolju knjigu za djecu objavljenu u 2017. godini. Posljedni dio ekoloske trilogije “Puh Dorde u zamci Spiridona Ledenog”, objavio je 2018. godine. Dva puta je nominovan za prestiznu regionalnu knjizevnu nagradu “Mali princ”.

Kreator je koncepta “Priroda, djeca, masta – ucimo uz puha Dorda”, ciji je cilj povratak djece prirodi, koji je promovisao pred vise od 7.000 malisana iz Crne Gore, Srbije i Bosne i Hercegovine.

Prisutne je Marija Starcevic, rukovoditeljka Gradske biblioteke i citaonice Kotor, a odlomke iz knjige citala je urednica romana Sonja Zivaljevic.

“PLAMENE ZORE”

Izlozba pod nazivom ,,Plamene zore – 100 godina Komunisticke partije Jugoslavije”, koju organizuje Narodni muzej Crne Gore, bice otvorena u petak u 19 casova, u Crnogorskoj galeriji umjetnosti “Miodrag Dado Duric” na Cetinju.

“Cilj izlozbe je sagledavanje, iz danasnje perspektive, uloge, istorijata i tekovina KPJ. Na izlozbi ce, kroz vise fragmenata, tzv. muzeoloskih ostrva, biti ispricana prica o KPJ kroz specificne teme. Tako ce se naci segmenti posveceni crnogorskim komunistima, NOB-u, kongresima KPJ, ideologiji, industrijalizaciji i izgradnji, stafeti mladosti, umjetnosti u doba socijalizma, a poseban dio bice posvecen Cetinju – gradu heroju”, saopsteno je iz Narodnog muzeja.

Publika ce, izmedu ostalog, imati priliku da vidi crnogorske stafete iz 50-ih godina, pusku Save Kovacevica, logorasku kosulju Hasene Terzic, biciklo kojim je 14-godisnji Ilija Jabucanin spasio iz bolnice komesara Lovcenskog odreda Iliju Vujovica, koji je bio osuden na smrt, biblioteku Svetozara Vukmanovica Tempa, fotografije Titovih posjeta Crnoj Gori, slike Petra Lubarde, Dorda Andrejevica Kuna i Antona Lukatelija iz perioda socrealizma, propagandne i umjetnicke filmove iz perioda ranog socijalizma, partizanske i pjesme posvecene Titu, ploce i singlove jugoslovenskih muzicara…

Posebu vrijednost izlozbi daju gradani koji su se tokom procesa pripreme ukljucivali i svojim uspomenama i informacijama ucinili je bogatijom.

Izlozbu prati knjiga u izdanju Narodnog muzeja Crne Gore sa serijom strucnih tekstova koji osvjetljavaju KPJ iz razlicitih uglova, od opstih istorijskih tekstova do tekstova koji se bave pojedinacnim fenomenima. Autori tekstova u knjizi su istoricari Dragan Markovina, Zivko Andrijasevic, Adnan Prekic, Filip Kuzman, Bozena Miljic, istoricarke umjetnosti Anastazija Miranovic, Milanka Todic, Ljiljana Karadzic i filozofkinja Sladana Kavaric”, naglasili su iz Narodnog muzeja.

FESTIVAL U BARU

Festival djecijeg stvaralastva i stvaralastva za djecu ,,Susreti pod Starom maslinom”, pod pokroviteljstvom Opstine Bar, u organizaciji Kulturnog centra Bar otvoren je u ponedjeljak 18. novembra. Susreti su ove godine okupili preko 30 pisaca iz zemlje i regiona, a prvi put ugostili su jednog od najvecih stvaralaca za djecu danasnjice, Dejana Aleksica.

“Tacno u podne na Mirovici Stara maslina ujedinila je pod svoje skute sunce, djecu i pjesnike, i po 33. put poslala poruku mira i jedinstva”, saopstili su organizatori.

Potpredsjednica Opstine Tanja Sapicanovic svecano je otvorila ovu manifestaciju istaknuvsi tom prilikom njenu vaznost za grad Bar, sa posebni akcentom na dugu tradiciju.

,,Po 33. put pjesnicki karavan mladih i afirmisanih umjetnika pohodi ovo drvo slaveci vrijednosti koje ono ponosno simbolizuje i cuva. Ovo je manifestacija koja je vazna za Bar kao grad otvorene kulture, spremne za susret i razgovor sa drugim kulturama”, kazala je Spicanovic.

Profesorica knjizevnosti Radinka Cincur saopstila je odluku zirija za literarne radove i dodijelila trecu nagradu ucenici sestog razreda OS ,,Heroj Sveta Mladenovic” iz Smedereva Aleksandri Mitrovic, drugu nagradu uceniku OS ,,Olga Golovic” iz Niksica Pavlu Delibasicu i prvu nagradu ucenici OS ,,Meksiko” iz Bara Aniti Bisevic.

Prvonagradena ucenica devetog razreda, kazala je da tema konkursa Kalendar vjecnosti Stare masline nije za nju bila zahtjevna.

,,Nije bilo tesko, volim da pisem. Maslina je tu otkad sam se rodila, i ona mi je bila inspiracija,” kazala je Bisevic.

Susreti su ove godine okupili preko 30 pisaca iz zemlje i regiona, a prvi put ugostili su jednog od najvecih stvaralaca za djecu danasnjice, Dejana Aleksica. Ovaj ,,nasljednik najboljih” kako ga knjizevna kritika naziva, kazao je da festivali ovakvog tipa podjecaju djecu na prave vrijednosti.

,,Ja kao festivale knjizevnosti za djecu vidim i kao priliku da se pojaca recepcija knjige za djecu, jer zivimo vrijeme koje knjigu stavlja po strani. Knjiga i knjizevnost bivaju na margini drustvenog interesovanja, a festivali jesu prilika da se malo ukaze na vaznost knjige, na njeno nezamjenjivo mjesto u zivotu svakog djeteta. Sjetimo se kad smo mi bili djeca, knjiga je ipak imala ozbiljnije mjesto u nasoj svakodnevici” ,zakljucio je Aleksic.

,,Susreti pod Starom maslinom” su jedina manifestacija ovakvog tipa u Crnoj Gori, i pjesnici-ucesnici koriste svaku priliku da istaknu koliko je vazno da se kao takva njeguje i raste.

Iz Crvenke dvadeseti put na Susrete dosao je i poznati djeciji pisac Tode Nikoletic. Sebe smatra iskrenim prijateljem festival, a posebno ga raduje kada i djeca iz regiona ucestvuju.

,,Ja sam u misiji Stare masline, uvijek prosljedujem konkurs i raduje me da putem tog konkursa dolaze djeca iz drugih krajeva. Ono sto je najvaznije ta lijepa mjesta nisu sama po sebi lijepa, lijepa su bas kada im dodu djeca i kada ih oplemenimo njihovim prisustvom, njihovom ljepotom, i sto je najvaznije njihovom znatizeljom”, kazao je Nikoletic.

Pjesnici su se, svako ponaosob, predstavili malisanima svojim pjesmama, a njamladi medu njima to su s radoscu docekali. Duzenje pod Mirovicom pjesmom je zaokruzio laureat 33. susreta, Dejan Donovic.

Pjesnicki karavan predvoden djecom spustio se potom do ,,Pjesnickog parka” gdje je laureat tradicionalno zasadio maslinovo drvo, a nakon toga na novom ,,Pjesnickom kamenu” otkriveno je Donovicevo ime, kojim je simbolicno zapoceo jedan novi zlatni niz.

U pratnji kolega pjesnika, ovaj crnogorski stvaralac za djecu se uputio prema moru, odakle je govoreci svoju poruku mira, u daleki svijet poslao vijenac od maslinovih grana, i poruku u boci.

Prvi dan Festivala zaokruzen je otvaranjem izlozbe 50 najboljih radova pristiglih na likovni konkurs, kao i urucenjem nagrada najboljima.

“Predsjednik zirija Milun Lutovac dodijelio je topm prilikom: prvu nagradu uceniku OS ,,Orijenski bataljon” iz Bijele Nemanji Corovic, drugu nagradu Luki Dujovic iz OS ,,Kekec” iz Sutomora, i trecu nagradu ucenici drugog razreda OS ,,Druga osnovna skola” iz Budve Mili Bozovic.

PREDSTAVA GRADSKOG POZORISTA

Hit predstava “Slasti slave”, sa Vecernje scene Gradskog pozorista, bice igrana u srijedu, 20. novembra, u 21 sat, u hotelu “Splendid”, u okviru obiljezavanja Dana opstine Budva.

Prema tekstu “Glorious” britanskog pisca Pitera Kiltera, predstavu je adaptirao i rezirao Stefan Sablic.

“Slasti slave” duhovit je i dirljiv komad. Govori o strasti prema slavi jedne zene koja je proglasena za najgoru pjevacicu na svijetu. Piter Kilter ga je napisao po istinitoj prici o Florens Foster Dzenkins, koja je cetrdesetih godina proslog vijeka u Njujorku bila omiljena muzicka atrakcija. Proslavila se operskom karijerom, iako nije umjela da pjeva. Predstava osvjetljava ljupku korupciju kojom se gospoda Dzenkins bavila i carobnu rijec – mito – koja joj je otvarala sva vrata. Ipak, prica o Florens Dzenkins je i topla ljudska drama, jer su njena ogromna ljubav prema muzici i ekscentricni entuzijazam bili toliko zarazni da su nadvladali nedostatak talenta.

U predstavi igraju Dubravka Drakic, Mladen Nelevic, Vesna Vujosevic-Labovic/Katarina Krek, Ivana Mrvaljevic i Smiljana Martinovic.

Izbor muzike potpisuje Stefan Sablic, kostimografiju Aleksandar Nospal, a scenografiju Smiljka Separovic.

Gostovanje organizuje JU Grad teatar Budva, a ulaz na predstvu je slobodan.

U KOLASINU

U kolasinskom Centru za kulturu sinoc je predstavljena knjiga anegdota novinara, Vladimira Lazovice “Zbogom sirotinjo”. Knjigu su predstavili pjesnikinja Vinka Perisic-Sarenac, Bosko Vlahovic, novinar Drazen Draskovic i autor.

Da smijeh lijeci i podmladuje a da nas ljutnja stara culo se od ranije a da godi i onda kada se dosjetke odnose na tud a ponekad i na svoj racun potvrdila je sinocnja reakcija publike, koja je napunila Centar za kulturu u Kolasinu tokom predstavljnja knjige “Zbogom sirotinjo” novinara Vladimira Lazovica.

Lazovic se latio proizvodnji sale i smijeha koja je tako vazna drustvena, identitetska, tradicionalna, na kraju i zdrastvena misija istakao je Drskovic otvarajuci promociju knjige anegdota. Ovo je Lazoviceva treca knjiga nakon sto je obajvio zbirke pjesama “Lumer” i “Ispovijest duse”.

Anegdotama sakupljenim u knjizi “Zbogom sirotinjo” bogatiji smo za jedno novo zadovoljstvo koje smo osvojili njihovim citanjem ali i sjecajuci se tih malih i velikih junaka koje je Vlado ukoricio u knjizi, kazao je Draskovic.

“Imamo pravo da kazemo – ovo su nase anegdote. Nasih prijatelja, komsija, rodaka, nas samih. Anegdote nase “male varosi” zbijene od “Planinara” do “Kafane Milosa Drljevica” ali i rasirene u “tri drzave Malte” koliko smo prostrani i rasporedeni po onim gradskim i seoskim sjednicima u kojima su glavni bili oni koji su najduhovitiji”, naglasio je Draskovic.

Neko ce mozda reci, pa sta, problem li je sakupiti i objaviti zbirku anegdota, medutim, to nije bas tako, anegdote su mnogo vise od toga, one su duh jednog vremena, slika i prilika proteklih vremena, istako je Lazovicev skolski drug Bosko Vlahovic.

“Kroz istoriju poznate su mnoge anegdote o Karadordu, Marku Miljanovu, Njegosu, Milosu Obrenovicu i drugima. Medutim, one koje je sakupio, uoblicio i objavio Vladimir Lazovic nemaju ovako znamenite licnosti vec su to anegdote o obicnim ljudima koji su nama bliski, koje smo poznavali ili slusali o njima od rodaka i poznanika kratko receno o likovima svakodnevnice”, kazao je Vlahovic.

Kako se kreacija, dozivljaj i nebo stiha u stvaralackom cinu, transformisalo u potragu i obradu anegdote, objasnila je pjesnikinja Vinka Perisic Sarenac.

“Vedar i zdrav duh Kolasinaca, a zdrav duh obitava u zdravom tijelu, odvajkada je spreman da ispreda kako toplu pjesmu djevojacku i momacku, tako i zdrav humor kojim se jaca krijepi snaga zivota i cuva njegova vedrina i punoca”, navela je Perisic Sarenac.

Ona je podsjetila na autorovu motivaciju da se bavi prikupljanjem anegdota koju je pronasao u ostroumnosti Kolasinaca.

“Gotovo svakodnevno, na ulici, u prodavnici, kafani, sjednicama…bilo gdje, cule su se doskocice, anegdote, posalice, razna nadgornjavanja, koja su se zatim prepricavala, slicno usmenoj knjizevnost. Taj duh i danas krasi Kolasin i Kolasince. Kao da znaju da je smijeh najbolji lijek i da u njemu nema zle namjere”, podsjetila je pjesnikinja.

Pred brojnom publikom se dakle nasla posebna forma stiva o najduhovitijim Kolasincima, o pametnim vlasnicima one najteze diplome koje nema na fakultetima a to je diploma bistrine i mudrosti koja se studira na posebnim koledzima zivota, ocijenio je Draskovic.

Autor knjige, dugogodisnji novinar Radija Crne Gore, kaze da je dobar dio anegdota zapamtio i dozivio, bio njihova tema.

“Najvise sam, sakupljajuci ih, odusevljen komsijom sa Drijenka, Borom Popovicem, od koga sam ih bezbroj zapisao, zatim skolskim drugom Boskom Vlahovicem, jednim od ucesnika kafanskog zivota, Svetozarom Batom Trebjesaninom i poznatim i priznatim karikaturistom Darkom Drljevicem, koji ne samo da mi je ispricao neke anegdote, nego njegove karkature cine sastavni dio ovog izdanja”, istakao je Lazovic.

Darko Drljevic iako najavljen kao jedan od ucesnika promocije sinoc je bio u italijanskom gradu Trentu gdje mu je urucena nagrada za karikaturu.

A da anegdote opstaju i danas, bas kao sam zivot koji se vjecno osipa, ali i vjecno nastavlja da traje potvrdile su anegdote nastale tokom same promocije.
Program su zacinili glumci Dordije Tatic i Nikola Scepanovic te muzicar Davor Sedlarevic.

Izdvajamo nekoliko aforizama:

Bozo i Vito
“Planinar” je bio gradska kafana gdje su se svi sretali, druzili, boemisali: pocev od starosjedilaca, prolaznika, putnika namjernika. Ispred nje su jedno vrijeme stajali autobusi, koji su prolazili iz Podgorice ka sjeveru, i obratno.
Stoga je bio otvoren vec od pet sati.
Rano izjutra sretose se u “Planinaru” poznati pjesnik i boem, Vito Nikolic i Bozo Vlahovic. Brzo “zaginuse”.
Razdvojise se, u Vitovom stilu, sa stihovima:
“Ja i Bozo, do sest ura,
Popili smo deset tura”.

Silikoza
Kada je mojkovacki rudnik “Brskovo” slavio jubilej, valjda greskom, ne pozvase Boza Radovica iz Vladosa, kod Kolasina.
Bozo se podobrano naljuti, jer je radeci u rudniku obolio od silikoze pa im uputi cestitku:
“Treci stepen silikoze,
Ne zasluzih casu loze,
Ni Sandzacku meku sljivu, Nezahvalni kolektivu”.
Neko se od cinovnika iz rudnika usudi da mu telegramom odgovori, koristeci stihove poznatog pjesnika. No Bozo mu ne osta duzan:
Cinovnice, sa bankarskom platom,
Nemoj da se bavis plagijatom”.

Vukoman Kljajevic, Radio Crne Gore

Izbor i priprema: C. Durdic

Na danasnji dan 1711. roden je Mihail Vasiljevic Lomonosov, ruski naucnik, pjesnik i akademik, enciklopedista svjetskog glasa. Preteca mnogih pronalazaca 19. vijeka, autor vaznih otkrica u oblasti fizike i hemije, formulisao je zakon odrzanja materije, objasnio pojave sagorijevanja, stvorio naucnu teoriju o svjetlosti, objasnio porijeklo polarne svjetlosti i dr. Izvrsio je znacajnu reformu i utemeljio naucnu terminologiju ruskog knjizevnog jezika. Pisao je ode, besjede i dramska djela. Autor je prve ruske gramatike i osnivac Moskovskog univerziteta (1755).

1767 – Nedugo, nakon sto su Crnogorci prihvatili za vladara Scepana Malog, osobu koja se predstavljala kao ruski car Petar III, jedan crnogorski knez zapisao je kako je <>.

1828 – U 31. godini, od tifusa je umro austrijski kompozitor Franc Peter Subert, jedan od prvih i najznacajnijih predstavnika muzickog romantizma. Njegov bogati opus (998 djela), nastao u kratkom stvaralackom rasponu izmedu 1810. i 1828, sadrzi gotovo sve muzicke vrste, medu kojima su najpoznatije solo pjesme “Lijepa mlinarica” i “Zimsko putovanje”.

1888 – Roden je kubanski velemajstor Hose Raul Kapablanka i Graupera, svjetski prvak u sahu od 1921. do 1927, jedan od najboljih sahista u svijetu. U periodu od 1914. do 1924. izgubio je samo jednu partiju i smatran je nepobjedivim. Igrao je lako i sigurno tako da su ga nazivali “sahovskom masinom” i automatom. Napisao je knjige “Osnovi saha” i “Moja sahovska karijera”.

1918 – Donesena su pravila za izbor predstavnika za Podgoricku skupstinu, kojima je bilo odredeno da se delegati biraju posrednim, javnim i kolektivnim glasanjem.

1921 – Crnogorski mitropolit Gavrilo Dozic, uputio je pismo Marku Petrovicu iz Niksica, u kojem je odslikao odnos Kraljevine SHS prema crkvi u Crnoj Gori. U pismu Dozic rezignirano istice: “Cisto mi je doslo da bacim sve i da idem na ona dva rala ocevine u Moracu, pa makar cuvao ovce, ako ih bude bilo. Vise mi je dosadilo, i vidim da za crkvu u Crnoj Gori ne mogu uciniti nista, pa se bolje skloniti, da bar ne nosim ime grobara Crnogorske crkve”.

1959 – U Kotoru je osnovana Visa pomorska skola, preteca Fakulteta za pomorstvo, formiranog 1981. na cijim je odsjecima skolovan kadar za potrebe crnogorske pomorske i turisticke privrede.

1988 – U Beogradu na Uscu odrzan je najveci miting u nizu takvih skupova koje je tadasnji predsjednik Saveza komunista Srbije Slobodan Milosevic organizovao tokom godine sirom Srbije. Skupu od oko milion ljudi obratio se i Milosevic pozivajuci ih na odbranu “srpskih nacionalnih interesa”, potpaljujuci “fitilj” koji ce u naredom periodu dovesti zemlju u stanje haosa.

2007 – U 81. godini u mjestu Valjeho, u Kaliforniji, umro je Milo Radulovic, potomak crnogorskih iseljenika, koji je odigrao jednu od kljucnih uloga u rusenju americkog, ekstremno desnicarskog senatora Dzozefa Makartija tokom pedesetih godina proslog vijeka.

2008 – NATO je sertifikovao Sporazum o bezbjednosti informacija s Crnom Gorom. Shodno vazecim pravilima i procedurama, Crnoj Gori je dozvoljen pristup tajnim podacima u posjedu Alijanse, Partnerstva za mir i Evroatlantskog partnerskog savjeta.

2008 – Americki ambasador u Podgorici Roderik Mur svecano je oznacio pocetak rada Americke privredne komore u Crnoj Gori. Americka privredna komora u Crnoj Gori, kao dio mreze privrednih komora sirom svijeta, ima za cilj da bude jedan od vodecih promotera biznisa na crnogorskom prostoru kroz trgovinu, investicije i ekonomski razvoj.

2009 – Lideri Evropske unije imenovali su belgijskog premijera Hermana van Rompija za prvog predsjednika Unije, a Britanku Ketrin Eston za seficu spoljnih poslova.

2010 – Nakon susreta s predsjednikom Crne Gore Filipom Vujanovicem, predsjednik Srbije Boris Tadic izjavio je da Srbija i Crna Gora dobro saraduju u borbi protiv organizovanog kriminala i da, u tom kontekstu, mogu biti primjer u regionu.

2010 – NATO je usvojio novi strateski koncept kojim je zadrzao nuklearne zabrane radi prilagodavanja te vojne alijanse savremenim bezbjednosnim prijetnjama. Sastanku dvadeset osam lidera NATO-a u Lisabonu prisustvovao je i ruski predsjednik Dmitrij Medvedev sto je oznacilo veliku promjenu izmedu Rusije i NATO-a. Medvedev tom prilikom nije, medutim, prihvatio istorijski poziv da se Rusija prikljuci raketnom sistemu koji ce cuvati Evropu od eventualnog napada Irana.

2012 – U podgorickom sudu za prekrsaje izrecena je sudska opomena mitropolitu crnogorsko-primorskom Amfilohiju zbog govora mrznje. Amfilohije je, prema optuzbi, pocetkom 2011. i 2012. vrijedao nacionalna osjecanja gradana, pripadnika drugih vjera i nacija i upucivao kletve. Prokleo je, izmedu ostalog, svakog ko bi htio da srusi crkvu na Rumiji, nazivajuci ,,pasjom i laznom vjerom” one koji traze uklanjanje tog objekta, postavljenog 2005, a novi je crnogorski pravopis, po autoru Adnanu Cirgicu, nazvao ,,cirgilica”.

2012 – Drzavna nagrada ,,Petar Lubarda” dodijeljena je crnogorskom slikaru Ratku Odalovicu za sliku ,,Cuvari biljnog nasljeda”.

Na danasnji dan dogodilo se i sljedece:

1946 – U Parizu je otvorena prva konferencija UNESCO-a.

2005 – Na prijesto je stupio princ Albert II od Monaka, cime je oznacen pocetak vladavine 47-godisnjeg sina princa Renijea i holivudske glumice Grejs Keli tom sicusnom evropskom knezevinom.

2006 – Na Samitu drzava Azijsko-pacificke ekonomske saradnje u Hanoju, predstavnici Rusije i Sjedinjenih Americkih Drzava potpisali su bilateralni sporazum koji je Rusiji otvorio put za ulazak u Svjetsku trgovinsku organizaciju.

2007 – Sefovi diplomatija EU pruzili su punu podrsku visokom izaslaniku za Bosnu i Hercegovinu Miroslavu Lajcaku u sprovodenju njegove odluke o novom mehanizmu odlucivanja u Savjetu ministara BIH.

BOGDANOVIC ISTAKAO

Vlada Crne Gore i Ministarstvo kulture u potpunosti su posveceni zastiti i ocuvanju izuzetnih, univerzalnih vrijednosti, a odrzivi razvoj Crne Gore u skladu je sa svim standardima UNESCO jedan je od kljucnih prioriteta crnogorske kulturne politike, kazao je ministar kulture Aleksandar Bogdanovic.

Bogdanovic je, kako je saopsteno, na marginama danasnje Generalne konferencije UNESCO u Parizu, razgovarao sa sa generalnom direktoricom te organizacije Odri Azule.

“Tokom susreta, ministar Bogdanovic zahvalio je sagovornici na kontinuiranoj podrsci koju UNESCO pruza Crnoj Gori, kako kada su u pitanju konkretne aktivnosti na zastiti prirodne i kulturne bastine, tako i na planu uredenja propisa koji tretiraju oblasti koje su u djelokrugu rada UNESCO”, naveli su iz Ministarstva kulture.

Prilikom razgovora, iskazana je obostrana spremnost za dodatno intenziviranje saradnje.

NARODNA BIBLIOTEKA BUDVE

U okviru obiljezavanja Dana opstine Budva, u srijedu, 20. novemba u 19 casova u holu Akademije znanja, prigodnim programom bice obiljezeno 155 godina trajanja Narodne biblioteke Budve.

Svecanost ce otvoriti predsjednik Opstine Budva Marko Carevic, a uvodnu rijec imace Mila Baljevic, direktorica JU Narodne biblioteke Budve.

Ucesnici okruglog stola povodom jubileja Biblioteke bice dr Miroslav Luketic, mr Bozena Jelusic i dr Predrag Zenovic, a predvidena je i projekcija filma o Biblioteci autorke Ive Bajkovic. U muzickom dijelu programa nastupice Zenska vokalna grupa “Harmonija”.

“Bibliotecka djelatnost u Budvi ima tradiciju dugu 155 godina. Smjestena je u zgradi Akademije znanja, a u njen sastav ulazi i podrucno odjeljenje, biblioteka ‘Stefan Mitrov Ljubisa’, koja se nalazi u Spomen-domu ‘Crvena komuna’ u Petrovcu. Danas Biblioteka raspolaze fondom od skoro 100.000 knjiga, pretezno beletristike, ali i znacajan broj naslova iz svih oblasti ljudskog znanja i umjetnosti, sto je svrstava medu najbogatije biblioteke u Crnoj Gori. Biblioteka se moze pohvaliti i izuzetno sadrzajnim kulturnim programom koji obuhvata knjizevne veceri i razne promocije, knjizevne festivale, izlozbe, radionice, izdavacku djelatnost”, isticu u Biblioteci.