Izbor i priprema: C. Durdic
Na danasnji dan 1455. umro je italijanski vajar, zlatar i slikar Lorenco Giberti, koji je izradio cuvena vrata na krstionici katedrale u Firenci, kod kojih je rijesio problem prostora na nov nacin. Njegov spis “Commentarii” predstavlja vrijedan dokument za izucavanje italijanske arhitekture i slikarstva. Uradio je i nekoliko kipova za Firencu i Sijenu.
1761 – Rodena je Mari Tiso, koja se proslavila praveci vostane maske licnosti pogubljenih u Francuskoj revoluciji, a u Velikoj Britaniji je 1802. postavila stalnu izlozbu vostanih figura svojih savremenika (danas Muzej Madam Tiso).
1825 – Umro je ruski car Aleksandar I Romanov, koji je tokom vladavine 1801-25. prosirio teritoriju Rusije (Gruzija 1801, Finska 1809, Besarabija 1812, Azerbejdzan 1813.). Nakon poraza Napoleona u Rusiji 1812. imao je vodecu ulogu u antifrancuskoj koaliciji evropskih sila i jedan je od glavnih incijatora stvaranja Svete alijanse 1815. Uspjesno je ratovao protiv Otomanskog carstva od 1806. do 1812.
1905 – Crna Gora je dobila Zakon o stampi. U cl. 210 Ustava Knjazevine Crne Gore pisalo je da je stampa u Crnoj Gori slobodna, te da se ne moze ustanoviti ni cenzura ni kaucija, niti kakva preventivna mjera koja sprjecava izlazenje, prodaju i rasturanje spisa i novina, osim po zakonu o stampi.
1918 – Regent Aleksandar Karadordevic objavio je u Beogradu proklamaciju o ujedinjenju Srba, Hrvata i Slovenaca u istoimenu unitarnu kraljevinu, u kojoj je Crna Gora odlukama tzv. Velike Podgoricke skupstine izgubila nacionalni i drzavni identitet. Prva vlada zajednicke drzave odredila je svog povjerenika Ivana Pavicevica, bivseg srpskog ministra, da primi vlast od crnogorskog Izvrsnog odbora i da predstavlja vladu do, kako je receno, <>.
1918 – Nakon zavrsetka nelegalne Podgoricke skupstine, komandant srpske vrhovne vojne komande Zivojin Misic izdao je komandantu srpskih trupa u Crnoj Gori Dragutinu Milutinovicu naredbu sljedece sadrzine: “Nastavite najenergicnije i svim sredstvima, da se na teritoriji koju je nasa vojska okupirala ugusi svaka agitacija, ma od koga ona dolazila. Za to vam na raspolaganju stoje sva sredstva koja mozete koristiti bez ikakvog prezanja”.
1936 – Umro je italijanski pisac Luidi Pirandelo, dobitnik Nobelove nagrade za knjizevnost 1934, jedan od najznacajnijih dramskih pisaca 20. vijeka. U pocetku nije bio prihvacen, ali je ubrzo stekao opste priznanje i otvorio nove puteve moderne dramaturgije. U svom djelu izrazio je ideje o iluzornosti realnog zivota i realnosti subjektivnih iluzija. Od njegove 44 drame sabrane pod naslovom “Gole maske”, najpoznatije su “Dakomino”, “Henri IV”, “Sest lica traze pisca”.
1971 – U Karadordevu je na sjednici Predsjednistva Saveza komunista Jugoslavije smijenjen dio rukovodstva Saveza komunista Hrvatske – nosilaca politike tzv. masovnog pokreta. Uslijedile su “cistke” u politickim i privrednim vrhovima u Srbiji, Sloveniji i Makedoniji, cime je sprijecen pokusaj politickih i privrednih reformi u SFR Jugoslaviji.
1973 – Umro je izraelski drzavnik David Ben Gurion, voda borbe za stvaranje drzave Izrael i njen prvi premijer.
2005 – Nakon okoncanja visemjesecne privatizacione procedure, Kombinat aluminijuma u Podgorici preuzeo je novi vlasnik – kiparska kompanija “Salomon enterprajzis” ruskog Rusala. Crnogorska Vlada je u ime drzavnih fondova Rusalovoj kompaniji Salomon prodala 65,44 odsto akcija KAP-a za 48 i po miliona eura.
2006 – U Podgorici je pocela dvodnevna medunarodna konferencija o NATO-u i odnosima s javnoscu u organizaciji Centra za medunarodne odnose uz podrsku Ministrastva odbrane Velike Britanije i kraljevske norveske ambasade. Na konferenciji je saopsteno da prema istrazivanju javnog mnjenja ulazak Crne Gore u NATO podrzava svega 36,9 odsto gradana, jer se ta medunarodna vojna asocijacija dozivljava iskljucivo kao vojna, a ne i kao savez zemalja koje dijele iste politicke vrijednosti.
2008 – U organizaciji parlamentarne opozicije (PZP, SNS i SNP), predstavnika NVO sektora, dijela radnika Kombinata aluminijuma i medija, u Podgorici je odrzan okrugli sto o poslovanju i krizi u KAP-u. Zakljuceno je da ta kompanija nakon privatizacije proizvodi gubitke, te da davanje novih subvencija elektricne energije i drugih benefita znaci samo neprofitabilno odrzavanje i troskove na racun drzave, dok je poslovanjem ugrozena zivotna sredina i zdravlje ljudi.
2010 – Ruski premijer Vladimir Putin izjavio je za Televiziju CNN da ce Rusija rasporediti nuklearno oruzje i, kako je rekao, udarne snage ako bude iskljucena iz planova za raketni stit Zapada.
2011 – Evropski parlament odobrio je, velikom vecinom, hrvatsko-evropski ugovor. Nakon objavljivanja rezultata, evropski parlamentarci aplauzom su pozdravili delegaciju Hrvatske pred ulazak te zemlje u Evropsku uniju u junu 2013.
Na danasnji dan dogodilo se i sljedece:
1906 – U Parizu je otvoren bioskop “Omnija Pate”, prva dvorana u svijetu namjenski izgradena za prikazivanje filmova.
1918 – Odlukom danskog parlamenta Island je stekao nezavisnost.
1926 – Na Cetinju je izasao prvi broj lista za satiru, salu i zabavu <>. List je uredivao redakcioni odbor, a odgovorni urednik bio je Jovan Nikolic.
1981 – U najvecoj nesreci u istoriji jugoslovenskog vazduhoplovstva, avion “DC-9 super 80” ljubljanskog “Inex-adria avioprometa” udario je u planinu u blizini Ajacija na Korzici. Poginulo je svih 178 putnika i clanova posade.
1988 – Benazir Buto postala je premijer Pakistana, kao prva zena na celu jedne islamske zemlje.
1991 – Na referendumu u sovjetskoj republici Ukrajini nadmocna vecina biraca izjasnila se za nezavisnost od SSSR-a.
2009 – Zlatnu loptu “Frans fudbala”, najvece individualno priznanje u svijetu sporta, dobio je argentinski reprezemtativac, napadac “Barselone” Lionel Mesi. Mesi je prvi argentinski fudbaler u istoriji koji je dobio “Zlatnu loptu”.