Izbor i priprema: Č. Đurđić

Na današnji dan 280. godine rođen je rimski imperator Konstantin I – Konstantin Veliki, koji je počeo hristijanizaciju Rimskog carstva. Godine 312. izdao je Milanski edikt o toleranciji, kojim je hrišćanstvo izjednačio s ostalim vjerama, a 325. sazvao je Prvi vaseljenski sabor u Nikeji na kojem je stvoren temelj dogmatskog i kanonskog sistema hrišćanske crkve. Osnovao je 330. Konstantinopolj (Carigrad), novu prijestonicu Rimskog carstva.

1806 – Petar I Petrović sazvao je bokeljske prvake i u Risnu ih upoznao  s odlukama zbora glavara na Cetinju, da se nakon odlaska Austrijanaca iz Boke organizuju u zajedničkoj borbi protiv Francuza, obavijestivši ih istovremeno i o dolasku ruske flote koja se, umjesto u Napulj, zaputila u Boku i Dalmaciju. Na cetinjskom zboru je odlučeno, da se od austrijske vojske u primorju zatraži predaja svih vojnih utvrđenja po prethodnom sporazumu vladike Petra I i ruskog admirala Senjavina, a rišnjanski prvaci su prihvatili da se povede rat protiv Francuza, kojima su velike sile dodijelile Boku na upravljanje.

1847 – Hrvatsko-dalmatinske-slavonske novine donijele su vijest da je  tih dana izašao iz štampe «Gorski vijenac» Petra II Petrovića Njegoša. To najpoznatije Njegoševo djelo štampano je sredinom februara u jermenskoj štampariji u Beču, u tiražu od oko 600 primjeraka.

1887 – Umro je ruski kompozitor i naučnik Aleksandar Borodin, pripadnik muzičke grupe «Velika petorica», čije je djelo značajno doprinijelo razvoju ruske simfonije i kamerne muzike. Na svom životnom djelu, operi «Knez Igor» radio je 18 godina, a dovršili su je Rimski-Korsakov i Glazunov, stvorivši remek-djelo ruske romantične opere. Borodin je autor i značajnih radova iz hemije i biohemije.

1902 –  Rođen je američki pisac Džon Stajnbek, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1962. Književni uspjeh postigao je romanom «Kvart Tortilja» 1935, a potom su uslijedila čuvena djela : «O miševima i ljudima» , «Plodovi gnjeva», «Zima našeg nezadovoljstva», «Istočno od raja».

1932 – Rođena je američka filmska glumica Elizabet Tejlor, dobitnica dva Oskara za filmove «Baterfild 8» i «Ko se boji Virdžinije Vulf».

1933 – U požaru, koji su podmetnuli nacisti, izgorjela je zgrada njemačkog parlamenta – Rajhstag u Berlinu. Optuživši komuniste, nacisti su taj događaj iskoristili za obračun s političkim oponentima i zavodeći teror, uništili posljednje ostatke parlamentarno-demokratskog sistema u zemlji.

1936 – Umro je ruski ljekar i naučnik Ivan Petrovič Pavlov, osnivač Instituta  za eksperimentalnu medicinu, dobitnik Nobelove nagrade za medicinu 1907.  Njegova teorija o uslovnim refleksima snažno je uticala na mnoge naučne discipline, posebno na psihologiju, psihijatriju i medicinu.

1993 – Na pruzi Beograd-Bar, u stanici Štrpci, naoružani otmičari  na čelu s haškim optuženikom Milanom Lukićem, izveli su iz voza 19 putnika, među kojima je bilo osam crnogorskih građana, i odveli ih u nepoznatom pravcu. Putnici su, prema svjedočenju osumnjičenih, ubijeni, ali još nije poznato gdje se nalaze njihovi posmrtni ostaci. Od 30 osumnjičenih za taj zločin, osuđen je samo jedan i to u Crnoj Gori – Nebojša Ranisavljević iz Despotovca na petnaest godina zatvora.

2006 – U 81. godini  umro je američki glumac Denis Viver, poznat po ulozi šerifa u serijalu “Meklaud”.

2007 – U Sarajevu su održani protesti pod nazivom „Pravda za žrtve genocida u Bosni i Hercegovini“ zbog presude Međunarodnog suda u Hagu da Srbija nije odgovorna za genocid u toj republici tokom rata 1992-95.

2012 – Vikiliks je objavio prvih 200 od ukupno pet miliona mejlova uzetih sa servera Stratfora, američke obavještajne firme. Ocijenjeno je da bi objavljivanjem tih mejlova, Vikiliks mogao da osvijetli mračni svijet prikupljanja obavještajnih podataka i otkrije neke osjetljive izvore. „Imamo privatnu obavještajnu firmu koja se oslanja na izvore iz američke Vlade i stranih obavještajnih agencija sumnjive reputacije kao i na novinare“, izjavio je osnivač Vikiliksa Džulijan Asanž.

2012 – Film „Umjetnik“, francuskog reditelja Mišela Azanavičijusa, osvojio je na 84. dodjeli Oskara pet statua. Pet Oskara osvojio je i film Martina Skorsezea „Hugo“, dok je Vudi Alen osvojio Oskara za najbolji scenario za film „Ponoć u Parizu“.

2013 – Slovenački parlament izglasao je nepovjerenje premijeru Janezu Janši i mandat dodijelio 42-godišnjoj finasijskoj ekspertkinji Alenki Bratušek iz lijevog centra. Bila je to najgora kriza u Sloveniji tokom 22 godine njene nezavisnosti.

2013 – Papa Bendikt XVI posljednji put se obratio vjernicima na Trgu Svetog Petra u Rimu, priznavši da su, kako je kazao, „nemirna mora“ obilježila njegovo osmogodišnje papinstvo. U emotivnom govoru pred 150.000 ljudi, aludirao je na neke od najtežih perioda dok je bio na čelu Svete stolice: seksualno zlostavljanje od strane sveštenika, curenje njegove korespodencije i pisanje medija o unutrašnjoj borbi za prevlsat među njegovim najbližim saradnicima. Papa Benedikt prvi je papa koji je abdicirao u posljednjih šest vjekova, a to je uradio, kako je rekao, za dobrobit Vatikana. Odluku o povlačenju navodno zbog lošeg zdravlja donio je 17. decembra 2012, upravo na dan kada je dobio dosije o aferi Vatiliks, u kojoj je u maju 2012. optužen i uhapšen njegov sobar Paolo Gabrijele za krađu i curenje papine privatne prepiske u kojoj se Vatikan predstavlja kao leglo intriga i unutrašnjih sukoba.

2014 – Crna Gora, Hrvatska i komanda NATO-a za Evropsku uniju, potpisale su u Briselu sporazum o razmjeni podataka o situaciji u vazdušnom prostoru, koji ima za cilj pripremu Crne Gore za integraciju u NATO sistem protivvazdušne odbrane. Cilj programa je priprema države pretendenta da se poveže u NATO integrisani sistem protivvazdušne odbrane. Odlukom Alijanse iz 2011, Hrvatska je određena za državu domaćina programa za susjedne države pretendente – Crnu Goru i Bosnu i Hercegovinu. Sporazum je u ime Ministarstva odbrane Hrvatske potpisao pomoćnik ministra za odbrambenu politiku Zoran Drča, u ime Crne Gore vršilac dužnosti vojnog predstavnika pri NATO-u, pukovnik Vladislav Vlahović, kao i general Verner Frers u ime komande NATO-a.

2014 – Naoružani ljudi okupirali su zgradu parlamenta u ukrajinskom regionu Krima i istakli rusku zastavu, nakon čega su novi ukrajinski lideri upozorili Moskvu da ne izvodi trupe iz svoje baze Sevastopolj. Krimski regionalni parlament donio je odluku o organizovanju referenduma o suverenosti Krima 25. maja. 

Na današnji dan dogodilo se i sljedeće:

1905 – Reorganizacijom Velike škole, osnovan je Beogradski univerzitet, prva univerzitetska ustanova u Srbiji.

1952 – Održana je prva sjednica Ujedinjenih  nacija u novom stalnom sjedištu svjetske organizacije u Njujorku.

2009 – U Prijepolju je, povodom 16-godišnjice otmice i ubistva 19 putnika voza na relaciji Beograd-Bar, u stanici Štrpci, otkriven spomenik žrtvama.

2010 – Čile je pogodio zemljotres jačine 8,8 stepeni Rihterove skale, jedan od najsnažnijih ikad registrovanih u toj zemlji. Zemljotres je izazvao cunami, poginulo je preko 700 osoba, porušene su zgrade, bolnice, putevi i mostovi.

2012 – Skupština Crne Gore ukinula je vanredno stanje koje je, na predlog Savjeta za bezbjednost i odbranu, uvedeno 11. februara  zbog sniježnog nevremena koje je zahvatilo zemlju.

2013– Japanka Misao Okava, stara 114 godina, upisana je u Ginisovu knjigu rekorda kao najstarija žena na svijetu.

2014 – Sud u Hanoveru oslobodio je bivšeg njemačkog predsjednika Kristijana Vulfa optužbi za korupciju, čime je završena dugogodišnja priča koja je počela njegovim povlačenjem s funkcije. Sud je naložio da se Vulfu isplati odšteta zbog pretresa njegove kuće.

ZBOG OPTUŽBI

Španija je danas otkazala učešće čuvenog pjevača Plasida Dominga na jednom događaju, pošto je on priznao “svoju odgovornost” u vezi sa optužbama za seksualno uznemiravanje.

Domingo je zbog tih optužbi već morao da odustane od svoje karijere u SAD, a sada je pogođen i u svojoj rodnoj Španiji.

“Do sada je situacija bila drugačija postojala je pretpostavka nevinosti”, rekao je novinarima španski ministar kulture Hose Manuel Rodriges Uribes.

“Međutim u trenutku kada on kaže da se desilo to što se desilo oko ozbiljnih događaja koje se tiču brojnih žena odlučili smo da nema mjesta da se održi njegov nastup”, rekao je ministar.

Nacionalni institut scenske umjetnosti i muzike (Inaem) koji zavisi od ministarstva saopštio je da otkazuje učestvovanje umjetnika u predstavi Luisa Feranda 14. i 15. maja u Nacionalnom teatru Zarzuela “iz solidarnosti sa pogođenim ženama”.

U madridskom teatru gdje je on imao svoje početke prije 50 godina, spektakl će biti održan, ali bez njega.

On je nastavio da nastupa u Evropi, gdje ima najavljene nastupe u Hamburgu, Moskvi, Beču, Veroni i Londonu.

Kraljevski teatar u Madridu (Teatro Real) saopštio je juče za Frans pres da se zadržava program sa Domingom u Travijati u maju.

Uprava opere u Valensiji na jugu, gdje je umjetnik primljen ovacijama u decembru, saopštila je da će preispitati potencijalne posljedice novih informacija.

RADULOVIĆ

Matica crnogorska predano radi na njegovanju kulture sjećanja crnogorske nacije i društva, jer zna da poruke iz naše prošlosti imaju smisla i vrijednosti samo ukoliko ih svaka generacija iznova protumači, kritički valorizuje i prihvata kao svoje, istako je večeras, u Sali Zavičajnog muzeja u Bijelom Polju, predsjednik Matice crnogorske, Dragan Radulović otvarajući izložbu Crnogorsko ćirilsko štamparstvo XV I XVI vijeka.

“Tek u saglasju poruka iz prošlosti sa vrijednostima savremenog svijeta kome težimo-uspostavljaju se žive ,identitetske i kulturne veze koje jedan narod drže na okupu, a njegovu budućnost čine izglednijom i prosperitetnom,” istako je Radulović.

„Imajući na umu upravo takvu kulturu sjećanja, Matica crnogorska večerašnju izložbu u Bijelom Polju posvećuje Crnogorskom ćirilskom štamparstvu XV I XVI vijeka. Čiji su temelji objavljivanje Oktoiha prvoglasnika u Crnojevića štampariji, kao i Psaltira i Službenika-prvih knjiga iz ćirilske štamparije Božidara Vukovića Podgoričana u Veneciji“,kazao je Radulović.

Prikazana zložba nakon Podgorice bila je postavljenja u Sofiji kao sastavni dio programa obilježavanja 150 godina BANU, a zatim u Kotoru i Cetinju, prateći tragove Andrije Paltašića i Oktoiha. 

„U istorijskom postojanju crnogorskog naroda kroz vjekove postoje mnogi prelomni događaji koji su određivali budućnost i uticali na formiranje njegove svijesti o sebi. Utemeljenje i rad prve državne štamparije u Crnoj Gori uveliko prevazilazi njene granice i moć. Odlukom Đurđa Crnojevića da u Veneciju pošalje ljude sa zadatkom da izuče vještine zanata-najvjerovatnije u radionici Andrije Paltašića Kotoranina, prvog crnogorskog štampara latiničnih knjiga-sa najmjerom da naučeno potom primijene u Crnoj Gori. I da to bude u prvoj državnoj štampariji ne samo među Južnim Slovenima na Balkanu, nego i u tadašnjoj Evropi. A sve to uvrijeme kada se Crna Gora sasvim izvjesno suočava sa nestankom kao država….“,istakao je predsjednik Matice crnogorske.

„Tom vizionarskom odlukom i njenim ostvarenjem, Crna Gora se upisuje u nadolazeću civilizaciju štampane knjige, i to uspijeva da učini decenijama prije nego mnogo veće i bogatije zemlje. Mala mediteranska Crna Gora je u vrijeme pozne renesanse i sveopšteg preobražaja evropskog duha prihvatila štampu pokretnim slovima, to najblistavije dostignuće zapadne civilizacije. Ona postaje organski dio evropske kulture, kojoj su njene knjige ljepotom i grafičkim dometima dale poseban doprinos. Crnojevića štamparija je zvjezdani trenutak državničke mudrosti i primjer epohalnog ostarenja onog suštinskog u kulturi svog vremena“, naglasio je Radulović.

Kako je istakao Luču crnogorskog ćirilskog štamparstva-nakon pada Crnojevića Crne Gore pod Osmansku vlast- održava neugaslom Božidar Vuković Podgoričanin u Veneciji.

„Okuplja stručne ljude, znatnim dijelom i one koji su već imali iskustvo iz crnogoske štamparije Crnojevića, i nastavlja da izrađuje bogoslužbene knjioge na ćirilici. Knjige Božidara Vukovića, a kasnije i njegovog sina Vićenca, distribuirale su se i prodavale diljem zemalja pravoslavnog hrišćanstva, pogotovo na Balkanu, jer su zadovoljavale duhovnu potrebu. Tako da su odavno postale kulturno i nacionalno dobro najviše vrijednosti, ne samo u Crnoj Gori, nego i u ostalom pravoslavnom svijetu. Samo u Bugarskoj postoje 43 knjige iz Vukovića štamparije i 13 inkunabula Crnojevića“, dodao je Radulović.

Prema njegovim riječima Matica crnogorska je uspostavila saradnju sa Nacionalnom bibliotekom „Sv.Ćirilo i Metodije“ iz Sofije, Naučnim arhivom Bugarske akademije nauka, sa Centrom za slovensko-vizantijska proučavanja „Ivan Dujčev“ iz Sofije, kao i sa Nacionalnom i univerzitetskom bibliotekom „Sv. Kliment Ohridski“ iz Skioplja. Kod svih smo nailazili na prijateljsku podršku i spremnost da nam otvore svoje bibliotečke fondove i omoguće prikupljanje materijala za ovu izložbu. Kontakti su ostvareni, saradnja započeta, i u zajedničkom interesu ćemo nastavit da radimo na novim projektima, poručio je Radulović.

Crnogorsko ćirilsko štamparstvo XV i XVI vijeka predstavlja zvjezdani trenutak crnogorske istorije ništa manji od blistavih pobjeda crnogorskog oružja u borbi za slobodu, kazao je predsjednik Ogranka Matice crnogorske u Bijelom Polju Rade Ilić.

Vukoman Kljajević, Radio Crne Gore

BOGDANOVIĆ U GOLUBOVCIMA

Ministar kulture Aleksandar Bogdanović boravio je danas u radnoj posjeti Golubovcima, gdje je sa predsjednicom ove Gradske opštine Tanjom Stajović razgovarao o dosadašnjoj saradnji i aktivnostima koje će biti realizovane u bližoj budućnosti. Saradnja će, kako je zaključeno, biti usmjerena na zaštitu i očuvanje kulturne baštine.

Ministarstvo kulture, kako su saopštili, u proteklom periodu finansiralo je i sufinansiralo brojne projekate iz oblasti zaštite i očuvanja kulturnih dobara sa teritorije Glavnog grada, u okviru koje je i Gradska opština Golubovci. U tom kontekstu, bilo je više riječi o očuvanju, zaštiti i prezentaciji kulturnog nasljeđa Zete, s posebnim naglaskom na valorizaciju tvrđave Lesendro. U fokusu današnjeg sastanka bila su i arheološka istraživanja u Matagužima, koja već dvije godine sprovodi Centar za konzervaciju i arheologiju Crne Gore.

„Kako smo dogovorili, istraživanja će biti nastavljena i ove godine. Za to je opredijeljen i budžet, a vjerujem da će u razdoblju koje slijedi on biti još veći“, naglasio je ministar Bogdanović.

Kazao je i da je, pored utvrđivanju kulturne vrijednosti Crkve na Valezi u Berislavcima, koju obavlja Uprava za zaštitu kulturnih dobara, Ministarstvo kulture spremno da podrži arheološka istraživanja, izradu projekta i dalje sprovođenje konzervatorskih mjera na ovom objektu. Sagovornici su se osvrnuli i na zdanje stare osnovne škole „Vladika Danilo” izgrađene 1911. godine, koja je u jako lošem stanju, a koju bi u narednom periodu trebalo obnoviti i valorizovati.

Bogdanović je podsjetio i da je prošle godine Ministarstvo kulture pomoglo dopunu fundusa Kulturno umjetničkog društva „Crna Gora” iz Golubovaca i istakao da ta podrška ni u budućnosti neće izostati.

„Kao jednu od korisnih inicijativa vidim ideju Gradske opštine Golubovci o osnivanju Zavičajnog muzeja Zete. Ukoliko taj proces bude započet i ispoštovane procedure predviđene Zakonom o kulturi i Zakonom o muzejskoj djelatnosti, Ministarstvo kulture u potpunosti će biti na raspolaganju Gradskoj opštini Golubovci pri realizaciji tog projekta“, poručio je Bogdanović.

Osvrćući se na djelatnost KIC „Zeta“, sugerisao je da ova ustanova može zatražiti podršku Ministarstva kulture za svoje projekte i aktivnosti, ali i u pogledu asistencije prilikom apliciranja za sredstva iz međunarodnih fondova poput Eurimaža i programa „Kreativna Crna Gora“ i „Evropa za građane“.

Iz Ministarstva navode da su se sagovornici osvrnuli i na aktuelne vandalske „pohode“ na kulturna dobra u Crnoj Gori.

„Nažalost, i Zeta jedno od brojnih područja gdje smo proteklih sedmica imali oštećenja kulturnih dobara, i to upravo na spomeniku posvećenom poginulim borcima NOB-a. I ova posjeta prilika je da sve građane podsjetimo na značaj brige o kulturnom, ali i antifašističkom nasljeđu i Zete i Crne Gore“, poručio je Bogdanović.

Predsjednica Gradske opštine Golubovci Tanja Stajović kazala je da je današnja posjeta ministra Bogdanovića pokazatelj dobre saradnje sa Ministarstvom kulture i naglasila da je podrška za projekte i aktivnosti koji su danas precizirani od izuzetnog značaja za brži i bolji razvoj kulturnih potencijala ovog područja.

BOGDANOVIĆ PORUČIO

Ministar kulture Aleksandar Bogdanović posjetio je danas kompaniju „Amplitudo“ gdje je sa rukovodstvom razgovarao o dosadašnjoj podršci sektoru kreativnih industrija i budućim modelima saradnje.

Ističući da „Amplitudo” predstavlja pozitivan primjer kompanije u oblasti inovacija, programiranja i kreativnih industrija ne samo kada je riječ o Crnoj Gori već i znatno šire, ministar Bogdanović pohvalio je aktivno učešće i zapaženo pozicioniranje ove kompanije na sve zahtjevnijem međunarodnom tržištu.

„To posebno ohrabruje ali i potvrđuje uvjerenje da u Crnoj Gori imamo mlade, kreativne i kvalitetne pojedince, čije kompetencije mogu da zadovolje potrebe i najzahtjevnijih globalnih klijenata“, ocijenio je ministar Bogdanović.

Kako je naglasio, činjenica da jedna kompanija iz oblasti inovacija, IT-a i kreativnih industrija zapošljava gotovo 70 ljudi iz Crne Gore, najbolje govori o kreativnom potencijalu naših mlađih generacija, ali i o kapacitetima kreativnog sektora na globalnom nivou.

„Kompanija „Amplitudo“ jedan je od pozitivnih primjera djelovanja u oblasti kreativnih industrija u Crnoj Gori, koja ima važnu ulogu u našem bruto nacionalnom proizvodu i veliki potencijal za dalji rast i razvoj. Baš kao što je to slučaj i u brojnim državama razvijenog svijeta, gdje kreativne industrije predstavljaju ključni generator ekonomskog razvoja“, kazao je ministar Bogdanović.

Na sastanku sa predstavnicima ove kompanije danas je precizirana saradnja u više pravaca. Konstatovano je i da je edukacija izuzetno važna, pa je dogovoren nastavak organizovanja Amplitudo akademije, sa posebnim fokusom na oblast gejminga.

„Ovo je više nego jasna poruka da Vlada Crne Gore prepoznaje važnost i potencijal kreativnog sektora i naših mladih kreativaca. I što je mnogo važnije, da želimo snažnije da podržimo aktere iz ove oblasti“, poručio je ministar Bogdanović.

Kako je naglasio, današnja posjeta kompaniji „Amplitudo“ nastavak je onog što je započeto prošle godine, prvim koracima u programu „Kreativna Crna Gora”.

„To je maksimalna podrška pojedincima, privatnim partnerima i drugim organizacijama koje se bave stvaralaštvom i kreativnim industrijama“, poručio je ministar Bogdanović.

Izvršni direktor kompanije „Amplitudo“ Nenad Novović zahvalio je Ministarstvu kulture na iskazanoj podršci i izrazio uvjerenje da će danas zacrtani modeli saradnje biti samo početak zajedničkih aktivnosti, koje će u budućnosti rezultirati velikim projektima na obostrano zadovoljstvo.

BERLINALE

Crna Gora je, u okviru 70. Internacionalnog filmskog festivala – Berlinale 2020, po prvi put nastupila kao izlagač na Evropskom filmskom marketu.

Filmski centar Crne Gore, kako je saopšteno, na svom EFM štandu predstavlja aktuelnu crnogorsku kinematografiju brojnim evropskim filmskim profesionalcima, izlagačima i posjetiocima.

“Na štandu se mogu naći informacije o aktuelnim crnogorskim produkcijama i koprodukcijama, festivalima, filmskim lokacijama, pogodnostima u vezi sa snimanjem u Crnoj Gori, kontaktima. EFM omogućio je crnogorskim predstavnicima da ugoste sve zainteresovane, trenutne i potencijalne partnere, te da proces umrežavanja sa autorima, producentima, stručnjacima u oblasti filma učine lakšim i bržim, u cilju uspostavljanja novih saradnji”, naveli su iz Filmskog centra.

Na crnogorskom štandu su predstavljena dva kataloga – “Montenegrin Cinema 2020”, koji je koncipiran kao pregled aktuelne produkcije, kao i “Film Destination Montenegro” koji obuhvata širok prikaz raznovrsnih filmskih lokacija, pogodnosti za snimanje u Crnoj Gori, kontakte filmskih profesionalaca, kompanija, uz sve neophodne servisne informacije.

“Predstavnici Filmskog centra Crne Gore održali su brojne sastanke sa filmskim profesionalcima koji prisustvuju Evropskom filmskom marketu u okviru Berlinale-a 2020, kao i sa saradnicima iz mreža i ogranizacija čiji je Filmski centar član ili partner, a među kojima su Eurimages, EFAD – European Film Agency Directors, EFP – European Film Promotion, EFA – European Film Academy, FNE – Film New Europe i druge. Na ovogodišnjem Berlinale-u pokrenute su i nove inicijative koje okupljaju filmske centre iz regiona, usmjerene ka daljem umrežavanju i stvaranju povoljnijeg kinematografskog ambijenta. Takođe, predstavnik MEDIA deska Crne Gore (Creative Europe) učestvuje u aktivnostima u vezi sa CE potprogramom MEDIA, a planirane su i dalje konferencije i seminari”, piše u saopštenju.

U programu ovogodišnjeg Berlinalea, našao se i film “Minamata” u režiji Endrjua Levitasa, u kom glavu ulogu tumači filmska zvijezda Džoni Dep. Dio ovog filma, sitiče se, prošlog ljeta je sniman na crnogorskim lokacijama – Ostrvo cvijeća, tivatska Župa i plaža Kalardovo.

U zvaničnom takmičarskom programu ovogodišnjeg Berlinala, u trci za “Zlatnog medvjeda“ je 18 filmova iz isto toliko zemalja, a pobjednici će biti poznati 29. februara.

IZABRANA U ČELJABINSKU

Predstava “Potonja ura Njegoševa” uvrštena je u zvanični program Međunarodnog festivala malih pozorišnih formi “Čelovek teatra 2020” u Čeljabinsku.

Još jedno veliko priznanje stiglo je nedavno za kultnu crnogorsku predstavu,monodramu “Potonja ura Njegoševa” rađenu  po tekstu Slobodana Tomovića u režiji Blagote Erakovića.

Ulogu Njegoša tumači glumac Crnogorskog narodnog pozorišta Slobodan Marunović.

Naime predstava je selektirana i uvrštena u zvanični program Međunarodnog festivala malih pozorišnih formi “Čelovek teatra 2020” u dalekom Čeljabinsku koji pripada uralskoj i sibirskoj  oblasti u Rusiji, a odigraće se 29.februara u New Art Theatru.

Na festivalu će biti prikazano 14 predstava renomiranih teatara iz Rusije, Norveške, Crne Gore, Kazahstana i Njemačke.

Potonja ura Njegoševa, premijerno je izvedena 19.maja 1988. godine u Crnogorskom narodnom pozorištu. Do sada je odigrana preko 1500 puta širom planete i nagradjivana je visokim priznanjima.

Izbor i priprema: Č. Đurđić

Na današnji dan 1815. Napoleon Bonaparta pobjegao je iz zatočeništva na ostrvu Elba, i uz pomoć grupe sljedbenika povratio vlast u Francuskoj. Njegova druga vladavina, nazvana «sto dana» okončana je u junu, nakon vojnog poraza kod Vaterloa.

1831 – U bogatoj plemićkoj porodici u Saratovu rođen je Pavel Apolonovič Rovinski, ruski naučnik i putopisac. Kao strastveni putnik obišao je mnoge, posebno slovenske zemlje. Od maja 1879. kada se obreo u Crnoj Gori, s manjim prekidima proveo je i posvetio ovoj, kako je govorio , drugoj njegovoj domovini, gotovo 27 najboljih stvaralačkih godina. Bavio se kompleksnim izučavanjem Crne Gore, zadirući u više naučnih disciplina: u geografiju, arheologiju, istoriju, etnografiju, filozofiju, folkloristiku, istoriju književnosti, speleologiju. Napisao je o Crnoj Gori brojne studije, rasprave, članke i višeslojno, kapitalno djelo «Crna Gora u prošlosti i sadašnjosti», koje je u tri toma sa šest svezaka, s preko 3.700 stranica, objavila Ruska akademija nauka. Pavel Apolonovič Rovinski učestvovao je aktivno i u kulturno-prosvjetnom i javnom životu Crne Gore. Umro je u Sankt Peterburgu 1916.

1846 – Stupio je na snagu dogovor, postignut između Petra II Petrovića Njegoša i Ali-paše Rizvanbegovića o postavljanju pandura na granici između Crne Gore i Hercegovine.

1928 – U Nikšiću je otvoreno gradsko pozorište prikazivanjem Tolstojeve drame «Moć tame», čime je istovremeno obilježena i  stogodišnjica rođenja velikog ruskog pisca.

1968 – U Nikšiću je osnovana Književna zajednica, koja nosi ime pisca i profesora Vladimira Mijuškovića. Zajednica je, u biblioteci «Obzorje», objavila preko 400 knjiga svojih članova, afirmišući pretežno mlađe stvaraoce.

2002 – U Beogradu je umro književni kritičar, esejista i istoričar književnosti, akademik Novo Vuković. Rođen je u Merulji (Žabljak) 3. juna 1937. Završio je Filozofski fakultet u Beogradu 1960, a na istom fakultetu doktorirao 1975. Bio je profesor Filozofskog fakulteta u Nikšiću i član Crnogorske akademije nauka i umjetnosti. Objavio je 10 knjiga i preko 200 naučnih i stručnih radova. Poznata djela: «Pripovijedanje kao opsesija», «Pripovijetke Stefana Mitrova Ljubiše», «Uvod u književnost za djecu i omladinu».

2004 – U avionskoj nesreći u blizini Stoca – 50 km istočno od Mostara, poginuo je predsjednik Makedonije Boris Trajkovski, šest njegovih najbližih saradnika i dva pilota. Makedonska delegacija na čelu s Trajkovskim putovala je u Mostar na konferenciju o investiranju u Bosnu i Hercegovinu.

2007 -Međunarodni sud pravde u Hagu donio je presudu da Srbija nije odgovorna za genocid u Srebrenici 1995, ali je neizručivanjem Ratka Mladića Tribunalu prekršila Konvenciju o genocidu. Međunarodni sud konstatovao je takođe  da Crna Gora nije strana u sporu, zato što je Srbija pravni nasljednik bivše države. Time je zaključen proces koji je trajao od 1993, kada je Bosna i Hercegovina podnijela tužbu protiv SRJ, odnosno Srbije i Crne Gore zbog genocida i agresije.

2008 – Evropski komesar za proširenje Oli Ren izjavio je nakon sastanka s crnogorskim predsjednikom Filipom Vujanovićem da će svaka zemlja na Zapadnom Balkanu napredovati ka uključivanju u Evropsku uniju prema sopstvenim zaslugama.

2008 – Kosovski premijer Hašim Tači upozorio je Srbiju da, kako je rekao, zaboravi na svaku pomisao da kontroliše djelove Kosova. „Razumijemo i poštujemo mirne reakcije garantovane zakonom, ali nećemo dozvoliti da teritorijalni integritet Kosova bude ugrožen“, rekao je Tači.

2009 – Haški tribunal oslobodio je bivšeg predsjednika Srbije Milana Milutinovića za zločine nad kosovskim Albancima 1999, dok su predsjednik vlade Savezne Republike Jugoslavije Nikola Šainović, komandant Treće armije Vojske Jugoslavije Nebojša Pavković i načelnik štaba MUP-a na Kosovu Sreten Lakić osuđeni na po 22 godine, a generali Dragoljub Ojdanić i Vladimir Lazaraveć na po 15 godina zatvora.

2009 – Rimokatolički biskup Ričard Vilijamson javno se izvinio zbog izjava o poricanju holokausta i tvrdnji da u holokaustu nije stradalo više od 300 hiljada Jevreja iako zvanični podaci govore da je stradalo šest miliona. Vilijamson u svom izvinjenju nije naveo da li je promijenio svoj stav.

2010 – U Hagu je počelo suđenje penzionisanom generalu vojske bosanskih Srba Zdravku Tolimiru, jednom od najbližih saradnika Ratka Mladića.

2011 – Više stotina demonstranata, protestujući u centru Zagreba  protiv hrvatske Vlade, sukobilo se s policijom koja je upotrijebila silu. U sukobima demonstranata i policije povrijeđene su 33 osobe.

2011 – Irska vladajuća partija Fiana Fejl suočila se s najtežim porazom u posljednjih 80 godina nakon što su glasači, ogorčeni zbog finansijskog kolapsa i ponižavajućeg izbavljenja iz finansijske krize, uskratili podršku vladi.

2012 – U 89. godini umro je Erland Jozefson, omiljeni glumac slavnog švedskog reditelja Ingmara Bergmana. Zahvaljujući ulogama u Bergmanovim filmovima – “Prizori iz bračnog života”, “Krici i šaputanja”, “Jesenja sonata”, “Fani i Aleksandar” – stekao je međunarodnu slavu. Posljednji zajednički film “Saraband” (nastavak “Prizora iz bračnog života”), Bergman i Jozefson snimili su 2003. Igrao je i u filmovima Andreja Tarkovskog “Nostalgija” (1983) i “Žrtva” (1986).

2014 – Gusinje je odlukom Skupštine Crne Gore postalo punopravna 23. crnogorska opština. Status opštine ponovo je dobilo nakon šest decenija. U centru grada, tim povodom, slavilo se do kasnih večernjih sati, a uz crnogorsku vijorile su se i albanska i bošnjačka zastava, dok su na džamiji bila upaljena svjetla (kandilji), kao u vrijeme vjerskih praznika.

2014 – Hiljade Rusa, koji čine većinu stanovništva na Krimu, zahtijevale su nezavisnost tog dijela Ukrajine. Tokom protesta sukobili su se s demonstrantima koji su podržavali nove vlasti u Kijevu. Krim je pripojen Ruskom carstvu 1783, dok je sovjetski lider Nikita Hruščov 1954. promjenom unutrašnjih granica, poluostrvo poklonio Ukrajini.Istoga dana lideri ukrajinskih protesta imenovali su kandidate za ministre u novoj vladi nakon svrgavanja predsjednika Viktora Janukoviča, dok je Rusija u stanje pripravnosti, u blizini ukrajinske granice stavila 150 hiljada vojnika, mada je negirala da je nenajavljena vojna vježba u zapadnom ruskom regionu povezana s događajima u Ukrajini, ali je uslijedila usred niza oštrih izjava o sudbini ruskih građana i interesa u toj zemlji. Tokom protesta koji su prošli bez većeg nasilja, jedna osoba je stradala, kako su mediji javili, najvjerovatnije od srčanog udara.

2014 – U Meksiku je, u 67. godini, umro jedan od najvećih španskih muzičara 20. vijeka, gitarista Pako de Lusija, pravo ime Fransisko Sančez. De Lusija je prvi španski gitarista koji je dobio počasni doktorat čuvenog Berkli koledža iz Bostona. Bio je sinonim za flamenko gitaru i istovremeno jedan od najoriginalnijih umjetnika tog žanra. U višedecenijskoj karijeri pronio je širom svijeta slavu flamenko muzike. Objavio je više desetina albuma i sarađivao s nekim od najčuvenijih svjetskih muzičara kao što su pijanista Čik Koria, gitaristi Džon Meklaflin, Leri Korijel i Al Di Meala, kao i pjevač Brajan Adams, s kojim je radio muziku za film „Don Huan de Marko“. Proslavio se nakon objavljivanja kompozicije „Entre dos aguas“ ( 1973), a pravo međunarodno priznanje stekao je 1981. s albumom „Friday night in San Francisco“, koji je snimio s Džonom Meklaflinom i Di Mealom. Priznanje mu je donijela i sopstvena verzija čuvene kompozicije Huana Rodriga „Koncert za Aranhuez“.

Na današnji dan dogodilo se i sljedeće:

1915 – Njemci su u Prvom svjetskom ratu, u borbi protiv Francuza kod Malankura, prvi put u istoriji ratovanja upotrijebili bacače plamena.

1935 – Škotski fizičar Robert Votson Vat demonstrirao je prvi kompletan i praktično upotrebljiv radar.

1936 – Adolf Hitler je u Njemačkoj otvorio prvu fabriku za proizvodnju tzv. «narodnog vozila» /folksvagen/.

1949 – Nakon formiranja više rukometnih klubova u crnogorskim gradovima, na Cetinju je održano prvo, nezvanično prvenstvo Crne Gore u rukometu.

1980 – Egipat i Izrael uspostavili su diplomatske odnose, čime je okončano 30-godišnje ratno stanje između te dvije zemlje.

2007 – Čuvenom američkom reditelju Martinu Skorsezeu dodijeljen je Oskar za film „Dvostruka igra“.

KREATIVNA CRNA GORA

Projekat “Sinonim”, koji se odnosi na dizajn umjetničkog nakita, jedan je od projekata koji je podržalo Ministarstvo kulture u okviru druge godine kampanje “Živimo kulturu”.

“Novu stranicu u promociji mladih kreativaca koje okuplja naš program ‘Kreativna Crna Gora’ otvaramo predstavljanjem projekta ‘Sinonim’, koji se odnosi na dizajn umjetničkog nakita. Proizvodi su djelo tima dizajnera i arhitekti koji čine Miloš Radulović, Milena Raspopović i Anđela Đaković. Nesvakidašnjom estetikom u dizajniranju nakita, ‘Sinonim’ je brzo naišao na interesovanje lokalnog tržišta. To je bio i razlog da Ministarstvo kulture finansijski podrži jačanje njihovih proizvodnih kapaciteta, u cilju proširenja dijapazona proizvoda i plasmana na regionalno tržište”, ističe se u saopštenju Ministarstva.

Prema riječima Milene Raspopović, put do “Sinonima” počeo je zajedničkim interesovanjima.

“Sve nas zanima dizajn i umjetnost, pa smo ta interesovanja pretočili u proizvodnju nakita. Tema nas je inspirisala da damo odgovor na to kako bi crnogorska žena trebalo da izgleda i kako bi se naš proizvod uklopio u taj njen izgled”, naglašava Raspopović

“Sinonim” je, napominje i Miloš Radulović, od starta bio specifična ideja. Težili su, kako kaže, i uspjeli da povežu moderno i tradicionalno. To je bio cilj i vjeruje da su uspjeli i izborom materijala za izradu nakita, jer je u pitanju mesing koji su uklopili u detalje iz crnogorske narodne nošnje.

Anđela Đaković kaže da su bili iznenađeni interesovanjem za njihove proizvode.

“Naš projekat predstavlja spoj arhitekture, skulpture i modnog dizajna. Pritom, iako smo vjerovali da će nakit koji izrađujemo najviše zainteresovati žene iz umjetnosti i srodnih oblasti, vremenom smo primijetili da imamo sasvim različite tipove žena kojima se dopadaju naše minđuše, što nas je pozitivno iznenadilo. To je za nas bilo i posebno ohrabrenje za dalji rad”, zaključila je Đaković.

Nakon prošlogodišnjih jedanaest, ove godine, kako ističu u Ministarstvu, kroz program “Kreativna Crna Gora”, podržano je još 13 projekata iz oblasti kreativnih industrija, čiji su autori mladi stvaraoci. Izrada proizvoda već je u toku, a uskoro će biti predstavljeni na domaćem i inostranom tržištu.

Kako podsjećaju u Ministarstvu, prvi konkurs u okviru programa “Kreativna Crna Gora” prošle je godine donio brojne proizvode koji su, uz podsticaje Ministarstva kulture, predstavljeni domaćem i međunarodnom tržištu.

U ITALIJI

Snimanje novog filma iz serijala “Nemoguća misija” prekinuto je u Italiji zbog epidemije novog tipa koronavirusa, javili su američki mediji.

Producenti su rekli da se snimanje sedmog filma franšize, koje je trebalo da počne u Veneciji i da traje tri sedmice, odlaže iz predostrožnosti. Glavni glumac Tom Kruz nije doputovao u Italiju, a ekipa filma dobila je zeleno svjetlo da se vrati kući.

Premijera filma planirana je za iduću godinu. U Italiji je registrovano 229 slučajeva zaraze novim tipom koronavirusa i sedam smrtnih slučajeva. Epidemija je uticala na brojne manifestacije u Italiji, gdje su događaji poput Karnevala u Veneciji, Milanske nedjelje mode ili fudbalskih utakmica ili odloženi ili održani iza zatvorenih vrata.