Izbor i priprema: C. Durdic
Na danasnji dan 1656. roden je engleski astronom i geofizicar Edmund Halej, sekretar britanskog Kraljevskog drustva i direktor Grinicke opservatorije, koji je prvi odredio putanju jedne komete i predvidio njeno periodicno pojavljivanje (Halejeva kometa). Halej je, naime, utvrdio da su komete iz 1682, 1601. i 1531. bile u stvari razlicite pojave iste komete i predvidio njen povratak 1758, sto se s malim zakasnjenjem i dogodilo. Prvi je otkrio da se i zvijezde krecu i da je Sunce obicna zvijezda, i izradio prvi katalog sjajnih zvijezda juznog neba i prvu meteorolosku kartu.
1674 – Umro je engleski pisac Dzon Milton, po mnogima najveci engleski pjesnik uz Sekspira. Pristalica Olivera Kromvela i gradanske revolucije, postaje 1649. sekretar za latinski u Kromvelovoj vladi i pise politicke, religiozne i filozofske pamflete. Svoja najbolja djela napisao je nakon restauracije, slijep, siromasan i razocaran u politiku i drustvo:”Izgubljeni raj”, religijski ep u dvanaest pjevanja 1663, “Ponovo zadobijeni raj”, u cetiri pjevanja 1671, i iste godine tragediju “Samson (Borac)” prema biblijskoj prici o Samsonu, koja na izvjestan nacin odrazava i pjesnikovu gorku sudbinu.
1717 – U Herceg Novom sastali su se vladika Danilo Petrovic i mletacki izaslanik Alvizo Mocenigo, od koga je crnogorski vladika i gospodar trazio da Venecija, na racun usluga koje joj je Crna Gora cinila na vojnom planu, obezbijedi sredstva za izdrzavanje crnogorskih jedinica stacioniranih na granici, da bi sprijecile iznenadne turske upade.
1785 – Tokom boravka u Petrogradu, gdje je cekao na prijem kod carice Katarine II, kako bi uticao na normalizaciju odnosa s ruskim dvorom, Petar I Petrovic i njegov buduci sekretar Franjo Dolci prisiljeni su, grubo i neocekivano od ruske policije, da prekinu boravak u Rusiji. Povodom tog besprimjernog postupka, vladika Petar I napisao je protestno pismo kolegiju inostranih poslova Rusije.
1847 – Roden je irski knjizevnik i pozorisni kriticar Bram Stoker, autor romana o Drakuli (1897), koji je za autorova zivota ostao potpuno nezapazen. Otkrila ga je filmska produkcija ostvarivsi niz filmova o egzoticnom transilvanskom grofu-vampiru.
1851 – Tokom boravka u Becu, Danilo Petrovic kojega je Njegos testamentom odredio za nasljednika, saznavsi za vladicinu smrt, odustao je od puta u Rusiju, gdje je trebalo da nastavi skolovanje, i krenuo natrag u Crnu Goru da bi preuzeo rukovodenje drzavnim poslovima.
1858 – Poslije pobjede nad turskom vojskom na Grahovu, Crna Gora je dobila medunarodno utvrdene granice prema Otomanskom carstvu koje su garantovale velike sile: Rusija, Austrija, Francuska i Pruska.
1885 – U Skadarsko jezero uplovio je parobrod “Zabljak”. Dva dana potom, njegova plovidba na liniji Rijeka Crnojevica-Virprazar-Plavnica oznacila je uspostavljanje prve redovne putnicko-teretne linije na Skadarskom jezeru. Vapor “Zabljak”, koji je u Veneciji kupio Slavo Durkovic, sluzio je istovremeno i za postanske potrebe.
1895 – Njemacki fizicar i univerzitetski profesor Vilhelm Konrad Rendgen otkrio je X-zrake koji su po njemu nazvani Rendgenovi zraci, najpoznatiji po primjeni u medicini za razne vrste dubinskih snimanja pojedinih organa i zracenja. Za taj izum dobio je 1901. prvu Nobelovu nagradu za fiziku, a njen novac poklonio svom univerzitetu u Minhenu. U novembru 2004. Internacionalna unija za cistu i primijenjenu hemiju dala je njemu u cast 111. elementu u periodnom sistemu ime rendgenijum (Rg).
1918 – Na Cetinju je osnovan odbor pristalica bezuslovnog ujedinjenja Crne Gore i Srbije, za cijeg je predsjednika izabran dr Gavrilo Dozic i clanovi Ljubo Glomazic, Spasoje Piletic i Aleksandar K. Matanovic. Odbor je formiran na isti nacin kao i samozvani Centralni odbor za ujedinjenje, koji je trebalo da organizuje Podgoricku skupstinu, detronizuje kralja Nikolu i proglasi pripajanje Crne Gore Srbiji.
1923 – Sprijecen je pokusaj Adolfa Hitlera u Minhenu da s generalom Ludendorfom izvede puc. Voda nacista je uhapsen cetiri dana kasnije i osuden na pet godina zatvora, ali je krajem 1924. amnestiran. Tokom boravka u zatvoru napisao je knjigu “Majn kampf” (Moja borba), koja je kasnije postala biblija nacizma.
1999 – U 101. godini umro je slovenacki i jugoslovenski gimnasticar Leon Stukelj, najstariji olimpijski sampion i prvi olimpijski pobjednik s prostora bivse Jugoslavije. Stukelj, koji je samo dvije godine bio mladi od modernih Olimpijskih igara, osvojio je sest olimpijskih medalja, medu kojima tri zlatne – dvije u Parizu 1924. i jednu u Amsterdamu 1928.
2007 – U marokanskom gradu Marakesu zavrseno je visednevno zasjedanje 76. Generalne skupstine Interpola, na kojoj je prvi put ucestvovala delegacija crnogorske Uprave policije.
2008 – Njemacki list “Bild” objavio je originalne crteze planova za gradnju koncentracionog logora Ausvic. Prema navodima tog visokotiraznog lista, 28 tehnickih crteza potice izmedu 1941. i 1943. i svjedoce o sistematski planiranom genocidu nad evropskim Jevrejima i prije 1942, koja je prema istoricarima vazila za godinu kada je takva odluka donesena na konferenciji u Vanzeu.
2009 – U Moskvi je, u 94. godini, umro ruski nobelovac, fizicar Vitalij Ginzburg, koji je ucestvovao u izradi sovjetske hidrogenske bombe. Ginzburg je Nobelovu nagradu za fiziku dobio s jos dva naucnika 2003. za doprinos teoriji superprovodljivosti, odnosno mogucnosti nekih materijala da prenose elektricitet bez otpora.
2012 – U Podgorici je, u 88. godini, umro ugledni crnogorski kulturni radnik, publicista i jedan od osnivaca Matice crnogorske Radun Mickovic. Roden je u selu Bezjovu u Kucima 1924, a Filozofski fakultet zavrsio je u Sarajevu. Ucestvovao je u Narodnooslobodilackom ratu od 13. jula 1941. i bio oficir JNA do 1955. godine. Nakon vojne karijere radio je u sarajevskom casopisu ,,Pregled”, a potom bio pomocnik Republickog sekretara za obrazovanje nauku i kulturu Socijalisticke Republike Crne gore, kao i clan brojnih republickih i saveznih kulturnih, naucnih i spoljnopolitickih savjeta i komisija. Objavio je veliki broj strucnih i publicistickih radova, od kojih su najpoznatiji: ,,Odnos Marka Miljanova s knjazom Nikolom”,”Marko Miljanov – stvarni autor Poslanice serdaru Jolu Pileticu”, ,,Aktuelna pitanja razvoja crnogorske kulture 1970-1984.”, ,,Novo tumacenje Gorskog vijenca”, ,,Argumenti protiv Cosica”.
Na danasnji dan dogodilo se i sljedece:
1793 – Prvi put je za javnost otvoren Luvr, dvorac francuskih kraljeva od 1204, koji je odlukom revolucionarne vlade 1791. pretvoren u muzej.
1960 – Kandidat Demokratske stranke Dzon Kenedi postao je u 43. godini najmladi predsjednik u istoriji SAD. Ubijen je u atentatu u Dalasu 22. novembra 1963.
2006 – Americki ministar odbrane Donald Ramsfeld podnio je ostavku zbog pobjede demokrata nad republikancima u Predstavnickom domu i Senatu, na izborima 7. novembra.
2011 – U Podgorici je, u 62. godini, umro Slobodan Stankovic, novinar Radija i Televizije Crne Gore. Bio je urednik Privrednih redakcija Radija i Televizije, kao i urednik informativnih emisija Novosti dana i televizijskog Dnevnika.