Izbor i priprema: Č. Đurđić

Ovaj dan obilježava se u Kotoru kao Dan Svetog Tripuna, zaštitnika grada. Sveti Tripun jedan je od starih istočnih kultova mučenika, koji su u nedostatku lokalnih starohrišćanskih kultova uvedeni u provinciji Prevalis tokom IX vijeka, kupovinom moštiju. Andreaci, imućni građanin Kotora, otkupio je 809. od Mlečana mošti svetog Tripuna, mučenika iz Kampsade u Maloj Aziji, i na mjestu gdje se, kako to u Andreacijevoj povelji piše, po svečevom diktatu zaustavila povorka koja je nosila njegovo tijelo, odlučio da sagradi crkvu. Kult svetog Tripuna, kako je zabilježio Konstantin Porfirogenit, bio je u X vijeku poznat čak i u Carigradu.

Na današnji dan 1809. rođen je njemački kompozitor i dirigent Feliks Mendelson, istaknuti predstavnik muzičkog romantizma, osnivač Konzervatorijuma u Lajpcigu. Kao pijanista debitovao je u devetoj godini, u l5. je napisao prvu simfoniju, a u l6. majstorsko djelo – scensku muziku za «San ljetnje noći».

1867 – Princ Mucuhito postao je u svojoj 14. godini japanski car Meiđi. Tokom njegove vladavine, do smrti 1912, Japan je modernizovan, privredni razvoj  je naglo ubrzan i zemlja je, od zaostale feudalne,  preobražena u modernu kapitalističku državu.

1918 – Ugušena je trodnevna pobuna 6.000 mornara i 2.000 radnika, započeta 1. februara na 40 austrougarskih brodova u Boki Kotorskoj. Oko 800 mornara, nakon pobune, završilo je u zatvorima u Bokokotorskom zalivu.

1973 – U Južnom Vijetnamu je na osnovu mirovnog sporazuma potpisanog u Parizu stupio na snagu prekid vatre, a 1994. predsjednik SAD Bil Klinton ukinuo je trgovinski embargo Vijetnamu, zaveden po završetku Vijetnamskog rata 1975. Bio je to dramatičan preokret nakon decenija neprijateljskih odnosa između dvije zemlje.

1996 – Na osnovu Dejtonskog mirovnog sporazuma, 57.000 pripadnika međunarodnih snaga za održavanje mira (IFOR) stiglo je u Bosnu i Hercegovinu. Uspostavljeno je 10 brigadnih i tri divizijska glavna štaba.

2005 – Na Kongresu u Oberjohu ( Njemačka), crnogorska asocijacija instruktora skijanja (MASI) primljena je u Međunarodnu organizaciju učitelja skijanja  (IVSS).

2007 – Nakon dvodnevne konferencije u Jelisejskoj palati u Parizu, predstavnici 46 nacija pozvali su na stvaranje moćnije agencije Ujedinjenih nacija za životnu sredinu, koja bi se borila s prijetnjama globalnog zagrijavanja, nestašice vode, nestanka pojedinih biljnih i životinjskih vrsta i sl. Francuski poziv na akciju koji je pročitao francuski predsjednik Žak Širak, podržale su zemlje Evropske unije, uključujući Alžir, Ekvador, Kambodžu, Sejšele, Vanuatu, Gabon i Burundi, dok je podrška SAD, Kine, Rusije i Indije (četiri najveća emitera gasova koji izazivaju efekat staklene bašte) izostala.

2009 –  Njemačka kancelarka Angela Merkel zatražila je od pape Benedikta XVI i Vatikana da jasno kažu da se nacistički genocid nad Jevrejima (holokaust) ne može poricati. Merkelova je zatražila odgovor nakon što je mjesec dana ranije papa ukinuo ekskomunikaciju četvorici ultrakonzervativnih biskupa među kojima je i Britanac Ričard Vilijamson koji negira holokaust i postojanje gasnih komora u nacističkim logorima. Istoga dana iz Vatikana je poslat odgovor Merkelovoj da papina osuda izjava o poricanju holokausta ne može biti jasnija, što je on, kaže se u odgovoru, izrazio u sinagogi u Kelnu 2005. i u Aušvicu 2006.

Na današnji dan dogodilo se i sljedeće:

1830 – Na mirovnoj konferenciji u Londonu, Grčkoj je priznata nezavisnost od Otomanskog carstva, u čijem je sastavu bila od 1453.

1926 – Štampan je u Kotoru humoristički list «Karampana», koji je izlazio uglavnom na Dan Svetog Tripuna. Imao je široku mrežu, mahom anonimnih saradnika. Prestao je da izlazi 1941.

1945 – Američki avioni su u Drugom svjetskom ratu izbacili 3.000 tona eksploziva na Berlin, a američke trupe na Filipinima preuzele su Manilu od Japanaca.

1958 – Potpisan je sporazum o ekonomskoj uniji Belgije, Holandije i Luksemburga.

1969 – Palestinski nacionalni kongres izabrao je Jasera Arafata za šefa Palestinske oslobodilačke organizacije.

2006 – Evropski lideri pozvali su na uzdržanost muslimane, koji su širom svijeta protestovali zbog objavljivanja karikatura proroka Muhameda u jednom danskom listu u septembru 2005, a potom i u drugim evropskim listovima, u januaru 2006. Karikature koje Muhameda, između ostalog, prikazuju kao teroristu, izazvale su gnjev muslimana i ocijenili su ih kao bogohuljenje.

2007 – u Podgorici je predstavljen novoizabrani selektor fudbalske reprezentacije Crne Gore Zoran Filipović, nekadašnji proslavljeni golgeter Crvene Zvede i uspješni trener u Portugaliji, Italiji i Grčkoj. Pored Filipovića predstavljeni su  i selektor mlade reprezentacije Dušan Vlaisavljević, omladinske selekcije Miodrag Radulović i kadetske Ljubomir Petrović, te selektor reprezentacije u malom fudbalu Sveto Ljesar, koje je Izvršni odbor Fudbalskog saveza Crne Gore izabrao  2. februara

2008 – U drugom krugu predsjedničkih izbora u Srbiji, prozapadno orijentisani predsjednik Boris Tadić pobijedio je kandidata Srpske radikalne stranke Tomislava Nikolića.

2009 – Iran je saopštio da je u orbitu Zemlje lansirao prvi satelit domaće izrade, što je zabrinulo Izrael i zapadne sile.

2012 – Nevrijeme i sniježne lavine paralisale su sjever Crne Gore. U sniježnoj lavini poginula je jedna osoba, 11 je bilo zarobljeno u kanjonu Tare, dok je stotinak putnika noć provelo u kanjonu Pive. Mnoga sela ostala su bez struje i odsječena od gradova, a na velikom broju puteva prekinut je saobraćaj. Službama spasavanja u pomoć su pritekle  vojska i policija Crne Gore.

2012 – Sjedinjene Američke Države podigle su tužbu protiv najstarije švajcarske privatne banke „Vegelin“, zato što je omogućila bogatim Amerikancima da izbjegnu plaćanje najmanje 1,2 milijarde dolara poreza na of-šor računima. Bio je to prvi slučaj da su SAD optužile neku banku iz inostranstva zato što je američkim poreskim obveznicima omogućila poresku prevaru.

POVEZUJE DOBRE LJUDE

Osnivač ideje i udruženja “Liberty – Budimo slobodni” Aldin Čenan iz Sarajeva gostovaće u Podgorici u utorak, 4.februara, u KIC-u “Budo Tomović” od 19 sati.

Aldin Čenan u okviru udruženja povezuje dobre ljude širom regiona.

“Ono što želim, jeste da vratim smisao kafi, jer je ona simbol razgovora, otvorenog, iskrenog. Zato je već poznata uzrečica među nama i u regionu postala “Kafa – kava – kahva “… Kroz tu kafu vidis čovjekovu ličnu kartu. Ko je? Šta je? Šta želi? U kojem je razredu? A kad se to ustanovi, onda možeš raditi s njim. Pronaći mu instrukcije iz nekog “predmeta” ako treba”, kaže Čenan.

On želi da pomiri ljude regiona.

“Zajednički imenitelj za sve ljude iz svih država je jasan. Svi mi udišemo isti zrak, imamo osjećanja, ljubav, želje, a prihvatili smo da nam sve to podijele oni koji nisu vlasnici toga. Želim to da kažem ljudima, da im kažem da je dosta bilo spavanja. Da ne smiju biti robovi ili penkala kojima će pisati neki ljudi radi ličnih i prolaznih stvari. Što se mene tiče nek stave još po jednu granicu. Ja želim da ljudi znaju da za DUŠE nema granica, carina, pasoša. Želim da svaki čovjek u regionu bilo gdje da se nalazi, da zna da ga ja iz Sarajeva volim. Želim da se svi volimo, a prije svega da jedni drugima želimo dobro. Da se uvežemo pozitivnim mislima za početak, a poslije uz Božiju pomoć i srcima bez obzira na ime i prezime.”

U JU MUZEJI I GALERIJE

Crnogorska harfistkinja Milica Kankaraš prirediće sjutra veče prvi solistički koncert u Podgorici, u JU Muzeji i galerije Podgorice u 20 sati.

Program koncerta čine djela različitih kompozitora među kojima su Alfonso Haselman, Bedrih Smetana, Marsel Turnie, Žak Iber, Gabrijel Fore, Bernar Andreas i drugi.

Milica Kankaraš (1991) je rođena u Podgorici, gdje je završila srednju muzičku školu “Vasa Pavić”, na odsjeku za klavir, u klasi Lidije Skender. Paralelno je pohađala privatne časove harfe kod prof. Milice Barić u Beogradu. Studirala je harfu na Fakultetu muzičke umjetnosti u Beogradu, u klasi prof. Ljiljane Nestorovske, diplomirala je 2013. godine.

Tokom školovanja, svirala je u Crnogorskom kamernom orkestru i Crnogorskom simfonijskom orkestru, sarađivala sa Oliverom Tičević (sopran) u okviru Festivala studenata Univerziteta umjetnosti u Studentskom kulturnom centru u Beogradu i na festivalu “Purgatorije” u Tivtu. Ostvarila je saradnju sa festivalom operske i klasične muzike “Operosa” i učestvovala u izvođenju opere “Romeo i Julija” Šarla Gunoa u Tivtu, Porto Montenegro (2014). Nekoliko solističkih koncerata održala je takođe u Podgorici, Cetinju i Nikšiću.

Jedan je od osnivača nevladinog udruženja “Zrcalo” (2015), u okviru kojeg je realizovala interaktivno predavanje “Poklon Blaženoj Ozani” prožeto srednjovjekovnom muzikom na keltskoj harfi u crkvi Sv. Pavla u Kotoru, povodom 450 godina od smrti Blažene Ozane.

Godine 2015. Milica je inicirala otvaranje odsjeka za harfu u Crnoj Gori i izradila prvi školski program za harfu za nižu muzičku školu. Kao nastavnica harfe u Umjetničkoj školi za muziku i balet “Vasa Pavić”, u protekle dvije godine je bila angažovana na izradi novog školskog programa za reformisanu nižu muzičku školu i kataloga za odsjek harfe za srednju muzičku školu, oba odobrena od strane Nacionalnog savjeta za obrazovanje.

SJUTRA VEČE

Roman-putopis “Golo Meso” Katarine Sarić biće premijerno predstavljen sjutra veče Multimedijalnoj sali KIC-a “Budo Tomović” od 19 sati.

O romanu će, kako je najavljeno, govoriti Tanja Rađenović-Stanojević i Natalija Đaletić.

Katarina Sarić je rođena 1976. godine. Živi i stvara između rodne Budve i Beograda. Na Filozofskom fakultetu u Nikšiću diplomirala je filozofiju, a potom jezik i južnoslovenske književnosti, a na FPN-u Podgorica završava postdiplomske studije iz socijalne politike i socijalnog rada.

Piše društveno angažovanu poeziju, prozu i esejistiku. Autorka je 11 samostalnih izdanja, zastupljena u brojnim koautorstvima, antologijama, zbornicima, na svim važnijim regionalnim portalima.

O njenoj su poeziji i prozi napisani naučni radovi. Djela su joj nagrađivana, prevođena i objavljivana u regionu, ali i na svjetskoj literarnoj sceni.

PETAR DOBRIČANIN

Gitarista iz Podgorice Petar Dobričanin, koji uspješno nastupa u zemlji i inostranstvu, za Portal RTCG govori o svom pedagoškom radu, izborima mladih kada je u pitanju muzika i planovima za budućnost.

Ovaj profesor gitare iz Podgorice, ističe da su posvećenost i vježba siguran put do dobrih rezultata. Stekao je osnovno i srednje muzičko obrazovanje u klasi Srđana Bulatovića, kod kojeg je završio i Muzičku akademiju na Cetinju. Zainteresovao se za klasičnu muziku veoma rano i već kao jedanaestogodišnjak održao prvi solistički koncert. 

Nedavno se publici predstavio na otvaranju Zimske scene Barskog ljetopisa, gdje je solo interpretacijama poznatih melodija, ali i u triju kojeg čini sa Markom Prentićem i Draženom Jokovićem, pokazao svoj raskošni talent.

Kako ste i kada ušli u svijet klasične muzike?

Kao jako mlad počeo sam da sviram, sa nepunih osam godina i tada nijesam znao šta me čeka. Klasičnu muziku sam zavolio sa 11 – 12 godina. I već tada sam znao da ću probati da upišem srednju muzičku školu.

Jeste li i Vi, kao većina tinejdžera, u ranoj mladosti bili roker, ili vas je odmah prisvojila klasična muzika?

Svašta smo svirali tokom srednje škole, ali sam najviše volio melodije čuvenog Paka de Lucije. Tako smo se zabavljali, to je period koji se ne zaboravlja.

Koliko je ovdašnja muzička i uopšte kulturna scena pogodan ambijent za bavljenje klasičnom muzikom?

Jako sam zabrinut za mlade u Crnoj Gori, kada čujem koji je njihov muzički izbor. Ne kažem da svi treba da slušaju Baha i Mocarta. Ima kvalitetnih muzičkih žanrova. Izbor je ogroman. Mi smo mala zemlja i nadam se da ćemo uspjeti da edukujemo mlade i na valjan način ispravimo ono što im se sada plasira od muzike. A to što sada većinom slušaju i što privlači njihovu pažnju je naravno novokomponovana muzika, što je katastrofa. Najveći problem je što nemaju informaciju, već samo minimum koji im se plasira. To za cijelo društvo može da bude kraj, u svakom smislu, poštovanja pravih životnih vrijednosti. Mene, sigurno, ništa neće pokolebati i zaustaviti da se bavim ovim poslom.

Bili ste đak profesora Srđana Bulatovića. Sada ste Vi pedagog. Može li se od profesora naučiti mnogo, a ne “ličiti” na njega?

Itekako! Ali to umnogome zavisi od pedagoga. Ima dosta svirača koji liče na svog profesora, ali im je to nametnuto od istog tog profesora. Imao sam veliku sreću da moj profesor nije bio takav. Nikada nam nije nametao da sviramo kao on, već je znao da poštuje i razvija ono što mi karakterno jesmo. Beskrajno mu hvala na tome.

Radite godinama kao profesor u Muzičkoj školi “Vasa Pavić”. Jesu li Vam problem očekivanja roditelja Vaših đaka, pošto nerijetko roditelji imaju mnogo ambicioznije planove od onih koji treba da ih ostvare?

Ja tih problema nemam. Imam sjajnu saradnju sa roditeljima svojih učenika i oni su na neki način moja djeca.

Koji su poznati muzičari na Vas ostavili poseban utisak, bili vaši muzički svejtonazori?

Sigurno da je jedan od njih Pako de Lucija, ali nekako sam uvijek radio na tome da ostanem dosljedan sebi i onome što ja želim od gitare.

Prilikom otvaranja zimske scene Barskog ljetopisa nastupili ste sa kolegama. Kako se muzičar može bolje izraziti i pokazati, kada nastupa sam ili kada je dio nekog sastava?

Za vrhunskog muzičara i izvođača nema problema, kako god da nastupa. Sigurno da se neko udobnije osjeća kao solista, neko kao član sastava. Meni je svejedno, uživam podjednako i kao solista i kao član kamernog sastava.

Šta biste promjenili na crnogorskoj kulturnoj sceni kada biste bili u poziciji da to učinite? Šta bi valjalo promijeniti?

Treba redovno gajiti muzičara i davati mu što češće priliku da nastupa. To je od krucijalnog značaja za svakog izvođača.

Iako se često kaže “ako želite da nasmijete gospoda izgovorite svoje planove”, ipak, umjetnik i svaki stvaralac mora imati vizije šta želi da čini u budućnosti. Šta je Vaša zamisao?

Vježbati, vježbati i samo vježbati! Kockice se same poslije poklope. U budućnosti imam plan da što više nastupam kao solista i sa triom gitara, gdje će pored mene biti Marko Prentić i Dražen Joković. Sa triom imamo velike projekte u planu, energija je fantastična, kvalitet je tu, a vrijeme će pokazati i dokazati da sam u pravu.

Izbor i priprema: Č. Đurđić

Na današnji dan 1901. u Herceg Novom je umro Marko Miljanov Popović, znameniti crnogorski junak, vojskovođa, vojvoda i pisac. Rođen je na Medunu 1833. Rano se latio puške i istakao se ratnom hrabrošću i vještinom, posebno tokom pohoda Omer-paše Latasa na Crnu Goru. Od 1855. bio je u službi knjaza Danila, potom perjanik kralja Nikole. Godine 1874. imenovan je za senatora, a nakon oslobođenja Podgorice 1879. za njenog guvernera. Bio je jedan od zagovornika ograničenja vlasti kralja Nikole, zbog čega je došao u sukob s crnogorskim suverenom. Dao je ostavke na sve državne funkcije i nastavio život u samoizolaciji. Iako je prilično kasno počeo da piše, Marko Miljanov je ostavio značajna djela. Najpoznatija su: »Primjeri čojstva i junaštva«, »Pleme Kuči« i »Život i običaji Arbanasa«.

1963 – U Rimu je umro Pero Poček, najznačajnije ime s početka savremenog crnogorskog slikarstva. Bio je među najdarovitijim mladićima koje je crnogorski Dvor poslao na umjetničke škole. Pero Poček je predstavljao oličenje težnji Crne Gore toga vremena – da u kulturi i umjetnosti uhvati korak sa savremenim svijetom.

Ostali datumi: 1594. umro je italijanski kompozitor Đovani Pjerluiđi da Palestrina, jedan od najznačajnijih predstavnika polifone renesansne muzike. Komponovao je više od 100 misa i oko 250 duhovnih i svjetovnih moteta, madrigale.

1709 – Škotski mornar Aleksander Selkirk izbavljen je s pustog pacifičkog ostrva na koje je 1704. prispio poslije brodoloma. Njegova priča inspirisala je Danijela Defoa da napiše roman »Robinson Kruso«.

1808 – Napoleonove trupe okupirale su Rim nakon što je papa Pije VII odbio da prizna Napuljsko kraljevstvo pod francuskom vlašću i da se pridruži alijansi protiv Velike Britanije. Napoleon je potom 1809. odveo papu u zatočeništvo u Fontenblo. Papska država restaurisana je poslije Napoleonovog pada 1814.

1871 – Rođen je Savo Vuletić, prosvjetni radnik, publicista i političar. Bio je jedan od članova uprave Cetinjske čitaonice, ministar u vladi Kraljevine Crne Gore i jedan od prvaka umjerenije i blaže struje u Crnogorskoj federalističkoj stranci. Umro je 1945.

1876 – Oko dvije stotine vasojevićkih ustanika, pod komandom Panta Pešića, u cjelodnevnoj borbi, odbranilo je od turske vojske manastir Đurđevi stupovi kod Berana.

1907 – Umro je ruski hemičar Dmitrij Ivanovič Mendeljejev, jedan od najistaknutijih naučnika svoga vremena, pronalazač periodičnog sistema hemijskih elemenata 1869. prema kome svojstva hemijskih elemenata zavise od njihove atomske težine.

1916 – Naredbom austrougarske vrhovne komande, na Cetinju je uspostavljena komanda austrougarskih posadnih trupa u Crnoj Gori. Za komndanta je imenovan Filip Braun, a za načelnika štaba major Gustav Hupke, bivši austrougarski vojni ataše na Cetinju.

1924 – Umro je srpski pisac Aleksa Šantić, autor antologijskih pjesama »Ostajte ovdje«, »Emina«, »Veče na školju«. Pripadao je mostarskom krugu oko književnog lista »Zora«, koji je pokrenuo s Jovanom Dučićem i Svetozarom Ćorovićem.

1943 – Kod Staljingrada (Volgograd) sovjetska Crvena armija poslije šestomjesečnih borbi prisilila je njemačku Šestu armiju na kapitulaciju. Time je završena jedna od ključnih bitaka u Drugom svjetskom ratu. U Volgogradu, koji je od 1925. do 1961. nosio ime Staljingrad, 2. februara 2013. obilježena je 70-godišnjica bitke koja je preokrenula tok Drugog svjetskog rata i u kojoj je stradalo oko dva miliona ljudi. Obraćajući se tom prilikom veteranima, predsjednik Rusije Vladimir Putin kazao je da je Staljingradska bitka »jedan od najvećih primjera svjetskog heroizma«.

1970 – U 97. godini umro je engleski filozof, matematičar i pisac Bertrand Rasel, jedan od rodonačelnika analitičke filozofije, osnivač i predsjednik Međunarodnog suda za  utvrđivanje ratnih zločina u Vijetnamskom ratu. Bio je angažovan u borbi za mir i razoružanje zbog čega je dva puta hapšen. Dobitnik je Nobelove nagrade za književnost 1950.

1996 – Umro je američki filmski glumac i igrač Džin Keli, zvijezda holivudskih mjuzikla, od kojih najpoznatiji: »Amerikanac u Parizu« i »Ples na kiši«.      

2007 – Izaslanik Ujedinjenih nacija Marti Ahtisari predstavio je u Prištini plan za Kosovo, koji su kosovski Albanci pozdravili, a Srbija odbacila. Prema tom planu Kosovo je imalo pravo da sklapa međunarodne ugovore i da zatraži članstvo u međunarodnim organizacijama; da uspostavi  sopstvene nacionalne simbole, uključujući zastavu i himnu, kao i tzv. lake oružane snage i kontrolu svojih granica,  dok su kao zvanični jezici bili predviđeni albanski i srpski. Srpskom i drugom nealbanskom stanovništvu plan je  pružao široka prava i zažtitne mehanizme, uključujući garantovana mjesta u parlamentu i vladi, policiji i javnoj upravi, a opštinama u kojima preovladavaju Srbi  široku samoupravu i pravo na transparentnu finansijsku podršku Beograda. Za vjerske objekte Srpske pravoslavne crkve na Kosovu, Ahtisarijev plan predviđao je stvaranje posebnih zona zaštite i poreske olakšice za crkvu.       

2007 –  Svjetski naučnici  upozorili su da je za globalno zagrijavanje kriv ljudski faktor i podstakli pozive na hitne akcije svjetskih vlada na čelu s vladom Sjedinjenih Američkih Država u cilju sprečavanja velike i nepopravljive štete od rastućih temperatura. Naučnici su istakli  da treba učiniti daleko više nego dosad u smanjenju emisije gasova koji proizvode efekat staklene bašte, a koji nastaju sagorijevanjem fosilnog goriva u termoelektranama, fabrikama i automobilima. U novom izvještaju panela Ujedinjenih Nacija o klimatskim promjenama, navedeno je da će usljed globalnog zagrijavanja nivo mora do 2100. najvjerovatnije porasti između 18 i 59 santimetara i da će doći do znatnog otapanja glečera na Grenlandu i Antarktiku.

2008 – Škole u Berllinu odlučile su da u nastavu uključe strip o nacizmu zato što mladi, kako je ocijenjeno, nedovoljno poznaju svoju nacionalnu istoriju. Strip „Pretraga“, u izdanju Centra „Ana Frank“, sa sjedištem u Holandiji, obuhvatio je period uspona Adolfa Hitlera i srljanje nacističke Njemačke u varvarstvo.

2010 – U Ministarstvu odbrane Crne Gore priređen je ispraćaj za kapetana Ivicu Samardžića i poručnika fregate Radosava Nikolića, prve crnogorske oficire u mirovnoj misiji u Avganistanu.

2011 – Evropski pokret u Srbiji ogradio se od stavova iz publikacije „Spoljna politika Srbije – strategija i dokumenti“, u izdanju Pokreta, u kojoj se negira crnogorski nacionalni identitet. U publikaciji je, između ostalog,  napisano da Crna Gora za Srbiju nije i ne može biti samo najnoviji, kako je kazano, susjed; te da je Crna Gora imala srpski etnički karakter i da je zato Srbija dužna da se bori za punu zaštitu nacionalnih prava stanovnika te republike koji se deklarišu kao Srbi. Predsjednik Evropskog pokreta u Srbiji, bivši ugledni diplomata nekadašnje SFR Jugoslavije, Živorad Kovačević objavio je, tim povodom, otvoreno pismo šefu crnogorskog parlamenta Ranku Krivokapiću u kojem je saopštio da dokument „Spoljna politika Srbije – strategija i dokumenti“ ne odražava u cjelosti stavove Evropskog pokreta.

2014 – U Njujorku je, u 46. godini, od posljedica predoziranja narkoticima umro američki glumac, oskarovac Filip Simor Hofman. Važio je za jednog od najpouzdanijih i najprepoznatljivijih holivudskih karakternih glumaca. Pored glume bavio se i režijom, a Oskara za najbolju mušku ulogu u filmu „Kapote“ dobio je 2005. U filmu je glumio slavnog američkog pisca Trumana Kapotija. Od brojnih filmova u kojima je glumio poznati su „Miris žene“, „Kralj pornića“, „Veliki Lebovski“, „Magnolija“, „Talentovani gospodin Ripli“ i drugi. 

Na današnji dan dogodilo se i sljedeće:

1536 – Španski istraživač Pedro de Mendosa osnovao je na ušću rijeke La Plata grad Buenos Ajres, glavni grad Argentine od 1880.

1986 – U kneževini Lihtenštajn žene su prvi put glasale na parlamentarnim izborima.

2006 – Na putu iz Saudijske Arabije za Egipat potonuo je egipatski brod “Al Salam 98” sa 1.315 putnika i 105 članova posade. U nesreći su stradale 972 osobe.

2008 – Hiljade ljudi protestovalo je u Ankari protiv plana turske vlade  da dozvoli studentkinjama da na univerzitetima nose muslimansku maramu, što je shvaćeno kao uvođenje radikalnijeg oblika islama.

2009 – Počeo je da radi prvi privatni penzioni fond u Crnoj Gori „Penzija plus“, kojim upravlja Atlas grupacija biznismena Duška Kneževića.

2009 – Libijski lider Moamer el Gadafi, izabran je za predsjedavajućeg Afričke unije. Gadafi je godinama zagovarao projekat jedinstvene afričke vlade, kao jedini način da se afričke zemlje izbore sa siromaštvom i riješe konflikte bez miješanja Zapada.

U PONEDJELJAK

Roman-putopis “Golo Meso” Katarine Sarić biće premijrno predstavljen u ponedjeljak u Multimedijalnoj sali KIC-a “Budo Tomović” od 19 sati.

O romanu će, kako je najavljeno, govoriti Tanja Rađenović-Stanojević i Natalija Đaletić.

Katarina Sarić je rođena 1976. godine. Živi i stvara između rodne Budve i Beograda. Na Filozofskom fakultetu u Nikšiću diplomirala je filozofiju, a potom jezik i južnoslovenske književnosti, a na FPN-u Podgorica završava postdiplomske studije iz socijalne politike i socijalnog rada.

Piše društveno angažovanu poeziju, prozu i esejistiku. Autorka je 11 samostalnih izdanja, zastupljena u brojnim koautorstvima, antologijama, zbornicima, na svim važnijim regionalnim portalima.

O njenoj su poeziji i prozi napisani naučni radovi. Djela su joj nagrađivana, prevođena i objavljivana u regionu, ali i na svjetskoj literarnoj sceni.

KIC

Jubilarna, peta Manifestacija kamernih dramskih ostvarenja – MAKADO, ove godine bila je u znaku 55 godina postojanja i rada Kulturno – informativnog centra ”Budo Tomović”.

Tokom pet dana trajanja publika je bila u prilici da odgleda pet  pozorišnih komada u izvođenju teatarskih ansambala i produkcija iz Crne Gore, Srbije i Hrvatske.

Ovogodišnji MAKADO obilježilo je ogromno interesovanje publike i respektabilna selekcija predstava, o čemu svjedoči i podatak da je privukao pažnju oko 1.200 posjetilaca koji su u svega nekoliko dana kupili/preuzeli ulaznice za sve predstave.

“Akcenat je i ove godine bio na žanrovskoj raznovrsnosti, prikazivanju aktuelnih dramskih ostvarenja kamernog tipa, regionalnoj saradnji  i premijernom prikazivanju predstava na scenama KIC-a. Pogotovo raduje  što je KIC, uz podršku Glavnog grada,  po dobrom običaju i ove godine ljubiteljima teatra ponudio besplatne ulaznice za većinu predstava”, navode iz KIC-a.

Manifestacija je započela 27. januara rimejkom kultnog komada tivatskog Centra za kulturu ”Bokeški d-mol”, po tekstu Stevana Koprivice, a u režiji Milana Karadžića.  

Melodrama o zabranjenoj ljubavi u kriznim vremenima pobudila je veliku pažnju, pogotovo zbog činjenice da je ova obnovljena premijera igrana sa novom glumačkom postavom  koju čine: Jelena V. Đukić, Mladen Nelević,  Dubravka Drakić, Pavle Popović, Vule Marković, Omar Bajramspahić, Stevan Radunović, Marija Maša Labudović,  Marija Đurić, Goran Slavić i Dejan Đonović.

Sljedeće večeri na sceni DODEST predstavila se primadona hrvatskog glumišta Mia Begović, izvodeći autorski projekat ”Sve što sam prešutjela”.

Ovu monodrmu režirao je Ivan Leo Lemo, a govori  o  životu Mie Begović ”izvan scene”. Publika je njeno premijerno predstavljanje na sceni KIC-a nagradila burnim aplauzom, a i sama glumica nije mogla sakriti emocije nakon sjajnog prijema.

Kabare ”Halo Beograd” po tekstu Moma Kapora izvela je glumačka ekipa predvođena glumačkom divom Radom Đuričin. Njeni partneri u predstavi bili su Boris Pingović i Vladimir Racković. Oduševljenje podgoričke publike prema glumici Đuričin i ovoga puta bilo je očigledno, a višeminutni aplauzi i vraćanje glumice na bis, prava potvrda. Privlačnost Kaporovog teksta uz duhovitost i šarm aktera na sceni, oduševili su posjetioce koji su i sami bili učesnici ovog kabarea, pjevajući sa glumcima.

Ponovno izvođenje komada ”Ne igraj na Engleze” opet je ispunilo DODEST salu do posljednjeg mjesta. Naizgled komična priča,  po tekstu Vladimira Đurđevića, a u režiji Zorana Rakočevića okupila je mladu glumačku ekipu koju čine Omar Bajramspahić, Vule Marković i Pavle Popović. Oni su na sugestivan način publici predstavili svijet urbanih tridestogodišnjaka, opsesivno vezanih za strast klađenja. Sudeći po reakcijama publike, ovaj kamerni komad u produkciji NVO Korifej teatra iz Kolašina očekuje dug i uspješan pozorišni život.

Peti MAKADO  zatvorila je predstava ”Kapital” Kraljevskog pozorišta Zetski dom sa Cetinja u tumačenju  studenata Fakulteta dramskih umjetnosti sa Cetinja: Jelene Laban, Jelene Šestović, Stevans Vukovića i Pavla Prelevića. Predstava po čuvenom djelu Karla Marksa u adaptaciji i režiji Andraša Urbana, preispituje aktuelnu društvenu zbilju, kreativno i hrabro uz zvuke muzike koja opisuje bunt mlade generacije.  Tretirajući realne, a istovremeno univerzalne teme, komad je otvorio brojna pitanja od egzistencijalng značaja za pojedinaca u tranzicionom društvu, a publika je pozdravila burnim aplauzom. 

Uspjeh pete KIC-ove manifestacije potvrđuje činjenicu da je MAKADO postao lijepo i tradicionalno pozorišno događanje, koje se već utemeljilo na sceni crnogorskih pozorišnih zbivanja, ali i u srcima publike. Uvjereni smo da ćemo i narednim izdanjem opravdati ukazano povjerenje i na najbolji način nastaviti da afrimišemo teatarsku kulturu.

U JU MUZEJI I GALERIJE

Crnogorska harfistkinja Milica Kankaraš prirediće u ponedjeljak prvi solistički koncert u Podgorici, u JU Muzeji i galerije Podgorice u 20 sati.

Program koncerta čine djela različitih kompozitora među kojima su Alfonso Haselman, Bedrih Smetana, Marsel Turnie, Žak Iber, Gabrijel Fore, Bernar Andreas i drugi.

Milica Kankaraš (1991) je rođena u Podgorici, gdje je završila srednju muzičku školu “Vasa Pavić”, na odsjeku za klavir, u klasi Lidije Skender. Paralelno je pohađala privatne časove harfe kod prof. Milice Barić u Beogradu. Studirala je harfu na Fakultetu muzičke umjetnosti u Beogradu, u klasi prof. Ljiljane Nestorovske, diplomirala je 2013. godine.

Tokom školovanja, svirala je u Crnogorskom kamernom orkestru i Crnogorskom simfonijskom orkestru, sarađivala sa Oliverom Tičević (sopran) u okviru Festivala studenata Univerziteta umjetnosti u Studentskom kulturnom centru u Beogradu i na festivalu “Purgatorije” u Tivtu. Ostvarila je saradnju sa festivalom operske i klasične muzike “Operosa” i učestvovala u izvođenju opere “Romeo i Julija” Šarla Gunoa u Tivtu, Porto Montenegro (2014). Nekoliko solističkih koncerata održala je takođe u Podgorici, Cetinju i Nikšiću.

Jedan je od osnivača nevladinog udruženja “Zrcalo” (2015), u okviru kojeg je realizovala interaktivno predavanje “Poklon Blaženoj Ozani” prožeto srednjovjekovnom muzikom na keltskoj harfi u crkvi Sv. Pavla u Kotoru, povodom 450 godina od smrti Blažene Ozane.

Godine 2015. Milica je inicirala otvaranje odsjeka za harfu u Crnoj Gori i izradila prvi školski program za harfu za nižu muzičku školu. Kao nastavnica harfe u Umjetničkoj školi za muziku i balet “Vasa Pavić”, u protekle dvije godine je bila angažovana na izradi novog školskog programa za reformisanu nižu muzičku školu i kataloga za odsjek harfe za srednju muzičku školu, oba odobrena od strane Nacionalnog savjeta za obrazovanje.

Izbor i priprema: Č. Đurđić

Na današnji dan 1650. u Stokholmu, gdje je boravio na poziv kraljice Kristine, umro je francuski filozof, matematičar i fizičar Rene Dekart. Odbacivši svaku dogmu ili doktrinarnost učenja, Dekart je četiri osnovna pravila mišljenja iznio u čuvenom djelu «Rasprava o metodi». Smatra se začetnikom moderne filozofije racionalizma.

1748 – Ukazom carice Marije Terezije, Novi Sad je dobio status slobodnog kraljevskog grada u okviru austrijske monarhije. Taj dan proglašen je za Dan grada kada je lokalnu vlast l996. u Novom Sadu osvojila opoziciona koalicija «Zajedno».

1827 – Vladika Petar I, u pismu ruskom konzulu u Dubrovniku, nagovijestio je kako će za svog nasljednika umjesto starijeg sinovca Đorđa, koji se nalazio na školovanju u Rusiji, odrediti Radivoja, mlađeg sina svoga brata Toma. Nezadovoljan Đorđevim ponašanjem tokom školovanja, Petar I je to i učinio u svom testamentu l830. godine.

1860 – Rođen je dubrovački filolog i istoričar književnosti Milan Rešetar, koji je dao veliki doprinos izučavanju dijalektologije i akcentologije srpskohrvatskog jezika i dubrovačke književne i kulturne baštine. Izdao je Njegošev «Gorski vijenac» s komentarima.

1918 – Topovski hitac s admiralskog broda «Sveti Đorđe» označio je početak pobune oko 8.000 mornara i radnika na 40 austrougarskih brodova u Boki Kotorskoj.

1945 – Na Cetinju je na inicijativu doktora Nika Miljanića štampan socijalni dinar, da bi se u obnovi Crne Gore pomoglo ranjenicima i beskućnicima, i što prije zamijenio okupacioni novac.

1966 – U Beogradu je umro publicista, naučnik, političar i diplomata, doktor Pero Šoć. Rođen je 1884, a kao stipendista crnogorske vlade diplomirao je i doktorirao u francuskom gradu Dižonu. Bio je ministar u crnogorskoj vladi, prije i nakon emigracije. Napisao je više djela iz oblasti političke istorije i istorije kulture Crne Gore.

1977 – Osnovan je Nacionalni park Durmitor koji se prostire na površini od 36.000 hektara. U njegovom sastavu je i ekološki rezervat sliva rijeke Tare, jedan od 57 rezervata u svijetu koji predstavlja rijetko očuvan prirodni prostor po kriterijumu «čovjek i biosfera». Nacionalni park Durmitor kao vrijedna svjetska baština uvršten je u spisak UNESKO-a.

2007 – Prilikom posjete sudu u Hagu, generalni sekretar Ujedinjenih nacija Ban Ki Mun pozvao je Radovana Karadžića i Ratka Mladića da se predaju Haškom tribunalu i podsjetio na rokove koje je Savjet bezbjednosti UN postavio za okončanje rada Tribunala koji, kako je kazao, ističu 2008. i 2010.

2008 – Ministri policija Crne Gore i Albanije Jusuf Kalamperović i Bujar Nišani potpisali su Sporazum o prekograničnoj policijskoj saradnji kojim je predviđena efikasnija kontrola granica.

2009 – U moskovskoj crkvi Hrista Spasitelja ustoličen je mitropolit Kiril, kao 16. patrijarh Moskve i cijele Rusije.

2012 – U Krakovu je, u 89. godini, umrla poljska pjesnikinja Vislava Šimborska, dobitnica Nobelove nagrade 1996. Objavila je petnaestak zbirki poezije, koje su prevedene na više svjetskih jezika. Šimborska je i sama prevodila, najčešće francusku srednjovjekovnu poeziju. Poznata djela: „Dozivanje Jetija“, „Stotinu radosti“, „Ljudi na mostu“, „Kraj i početak“.

2014 – Crnogorski premijer Milo Đukanović susreo se  u Minhenu, na godišnjoj konferenciji o bezbjednosti, s generalnim sekretarom NATO-a Andersom  Fog Rasmusenom i američkim senatorom Džonom Mekejnom. U razgovoru Rasmusena i Đukanovića pozdravljen je napredak Crne Gore i uspješno sprovođenje sveobuhvatnih reformi na putu ka NATO-u. Rasmusen je u tom smislu obećao podršku Alijanse, dok je Đukanović izrazio očekivanja da će Crna Gora do kraja maja biti spremna za članstvo i naveo preostale obaveze, kao što je obezbjeđivanje  veće podrške javnosti i postizanje određenih rezultata u sektoru bezbjednosti – u pogledu njihove profesionalnosti i pouzdanosti.Na Minhenskoj koferenciji, na kojoj su učestvovale zapadne diplomate i lideri ukrajinske opozicije, između Zapada i Rusije razmijenjene su optužbe za vršenje pritiska na Ukrajinu. Pripisujući odgovornost za nasilje u Ukrajini tamošnjoj vladi, uz „specijalnu odgovornost“ predsjednika zemlje Viktora Janukoviča,zapadne diplomate su insistirale na punom poštovanju fundamentalnog principa da svaka država ima neotuđivo pravo da slobodno bira s kim će u savez, te da je budućnost Ukrajine u Evropskoj uniji. Ministar spoljnih poslova Rusije Sergej Lavrov uzvratio je, međutim, da je „politički izbor unaprijed nametnut Ukrajini kada je NATO 2008. ponudio Kijevu potencijalno članstvo. Lavrov je zapadne države istovremeno optužio i za dvostruke standarde u vezi s nasilnim protestima u Ukrajini. Kazao je da mnogi istaknuti evropski političari ohrabruju takve akcije iako kod kuće, kako je rekao, ne „oklijevaju da oštro kazne svako kršenje zakona“. Inače, Minhenska konferencija o bezbjednosti jedan je od najznačajnijih svjetskih foruma i održava se od 1963.

2014 – U Insbruku je, u 84. godini, umro austrijski glumac, oskarovac, Maksimilijan Šel. Oskara je osvojio za ulogu advokata Hansa Rolfa u filmu „Suđenje u Nirnbergu“ (1961). Za najbolju mušku ulogu u istom filmu osvojio je i nagradu Zlatni globus i nagradu Njujorških filmskih kritičara. Zlatni globus osvojio je i 1993. za najbolju sporednu ulogu u TV-seriji o „Staljinu“. Sedamdesetih godina nominovan je za Oskara i za uloge u filmovima „Čovjek u staklenoj kabini“ i „Džulija, a jednu od posljednjih velikih uloga odigrao je u filmu „Duboki udar“. Upamćen je i po ulogama u filmovima „Mladi lavovi“, „Topkapi“, „Simon Bolivar“, „Sarajevski atentat“. Bavio se i režijom. 

Na današnji dan dogodilo se i sljedeće:

2008 – Dekani turskih državnih i privatnih univerziteta upozorili su vladu i konzervativnu opozicionu stranku da su protiv ukidanja zabrane nošenja islamskih marama na univerzitetima. Ukidanjem te zabrane, stare nekoliko decenija, ozbiljno bi se, ocijenili su dekani, ugrozila sekularna tradicija Turske.

2010 – Zagrebački Županijski sud u akciji “Indeks 3”, osudio je devetnaest profesora, posrednika i studenata zbog kupoprodaje ispita na zagrebačkom Ekonomskom fakultetu.

2011 – Najmanje milion ljudi širom Egipta zahtijevalo je ostavku predsjednika te zemlje Hosnija Mubaraka.

2012 – U sukobu navijača, nakon prvenstvenog fudbalskog meča između ekipa Al Masri i Al Ahli (3:1), dogodila se najveća nesreća u istoriji egipatskog fudbala u kojoj su poginule 73 osobe.