Izbor i priprema: C. Durdic

Na danasnji dan 1771. roden je njemacki izdavac i stampar Alojz Zenefelder, koji je 1796. pronasao hemijski postupak stampanja, autografiju i litografiju, a 1826. litografiju u vise boja. Napisao je “Udzbenik litografije”.

1787 – Roden je Vuk Stefanovic Karadzic, reformator srpskog jezika i pravopisa. Izdao je vise zbirki narodnih pjesama i pripovjedaka, prvu srpsku gramatiku (“Pismenica”) i rjecnik (1818). Uredivao je almanah “Danica” i nastojao da Evropu upozna sa srpskim narodnim blagom. Borio se protiv samovlasca kneza Milosa Obrenovica i jakog fronta protivnika reforme jezika. Umro je u Becu 1864, a njegovi posmrtni ostaci su 1897. prenijeti iz Beca u Beograd i sahranjeni uz Dositeja Obradovica ispred Saborne crkve u Beogradu.

1814 – Roden je belgijski klarinetista i proizvodac duvackih instrumenata Adolf Saks, koji je 1840. izumio muzicki instrument nazvan po njemu saksofon. Iz Belgije je emigrirao u Francusku 1836, a 1842. otvorio u Parizu radionicu duvackih instrumenata, i time stekao popularnost kao njihov graditelj. Svjetsku slavu donio mu je saksofon koji se najcesce koristi u dzez orkestrima.

1830 – Ubrzo po preuzimanju vladarske krune, Petar II Petrovic Njegos uputio je pismo srpskom knezu Milosu Obrenovicu. Pismo je bilo izraz Njegoseve namjere da poboljsa odnose izmedu crnogorskog vladikata i knezevine Srbije koja je tada bila u vazalnom odnosu s Turskom.

1860 – Za predsjednika SAD izabran je Abraham Linkoln, koji je u januaru 1863. proglasio oslobadanje americkih robova. Tokom njegovog mandata voden je Americki gradanski rat (1861-65) u kojem je Unija sjevernih drzava pobijedila robovlasnicki Jug. Sest dana po zavrsetku rata Linkoln je ubijen u pozorisnoj lozi u atentatu koji je izvrsio glumac Dzon But.

1861 – Roden je kanadski trener Dzejms Nejsmit, koji je 1891. izmislio kosarku, kao dopunski sport za igrace americkog nogometa. U Evropu je stigla preko americkih vojnika, a u nase krajeve kosarku je donio izaslanik Crvenog krsta, Amerikanac Vilijem Viland 1923. prikazavsi je na kursu za ucitelje u Beogradu.

1880 – Francuski mikrobiolog Sarl Laveran, dobitnik Nobelove nagrade za medicinu 1907, otkrio je uzrocnika malarije, ali nije mogao da objasni na koji nacin dospijeva u organizam. Engleski ljekar Ronald Ros, 15 godina kasnije, utvrdio je da malariju prenose komarci.

1893 – U Petrogradu je od kolere, koju je dobio od zarazene vode, umro slavni ruski kompozitor Petar Iljic Cajkovski, kojeg mnogi smatraju klasikom ruske muzike. Prvobitno je bio cinovnik u Ministarstvu finansija, a po napustanju drzavne sluzbe upisao je studije na novoosnovanom Petrogradskom konzervatoriju, gdje je ucio kompoziciju kod Antona Rubinstajna. Nakon uspjesnih studija, postao je predavac na Moskovskom konzervatoriju, gdje je ostao jedanaest godina. Nakon napustanja Moskve, boravio je u Svajcarskoj i Italiji. Njegovo djelo, inspirisano narodnom muzikom, bajkama i ruskom istorijom, obuhvata sve muzicke vrste, a najpoznatije su sest simfonija, tri klavirska koncerta, opere “Evgenije Onjegin” i “Pikova dama”, balet “Labudovo jezero” i uvertira “Romeo i Julija”.

1912 – Crnogorska vrhovna komanda naredila je Janku Vukoticu da ostavi posade u oslobodenim mjestima Metohije i krene iz Dakovice dolinom Drima ka Skadru. Posto je trebalo da se i srpske trupe trece armije povlace dolinom Drima, odbijen je Vukoticev prijedlog da idu zajedno, zbog cega je mars crnogorske vojske isao rizicnim pravcem preko planina Bogicevice i Prokletija. Savladivanje snijeznih nanosa, visine preko cetiri metra, kroz bespuce Prokletija spada u red najtezih operacija koje je ikada jedna vojska preduzela. Istocni odred izgubio je u tom marsu 152 vojnika.

2002 – Crnogorski PEN-centar, Matica crnogorska, Crnogorsko drustvo nezavisnih knjizevnika i Montenegro Mobil Art usvojili su Deklaraciju o javnoj upotrebi crnogorskog jezika. U Deklaraciji je, izmedu ostalog, precizirano da je potrebno obezbijediti ustavnu garanciju njegovog imena i obavezu zvanicne upotrebe kako ne bi doslo do njegove definitivne asimilacije.

2003 – Umrla je Vera Zogovic, ugledni prevodilac, clan Udruzenja knjizevnih prevodilaca Srbije, supruga poznatog crnogorskog pjesnika Radovana Zogovica. Vera Zogovic je prevela oko 20 knjiga klasicne i savremene ruske proze, medu kojima djela Cehova, Gorkog, Pasternaka, Nabokova. U njene poznate prevode ubraja se i prepiska izmedu Rilkea, Cvetajeve i Pasternaka.

2006 – Crnogorsko Ministarstvo inostranih poslova zatrazilo je od zemalja u regionu i od Sjedinjenih Americkih Drzava i Rusije podrsku za prijem u Partnerstvo za mir na Samitu NATO-a u Rigi krajem novembra. Americki ministar odbrane Donald Ramsfeld izjavio je tim povodom da Sjedinjene Americke Drzave u potpunosti podrzavaju zahtjev Crne Gore za pridruzivanje programu Partnerstvo za mir, kao i cilj da postane clanica NATO-a i drugih medunarodnih institucija.

2009 – Ministri inostranih poslova Crne Gore i Albanije Milan Rocen i Ilir Meta potpisali su u Podgorici sporazume o demarkaciji granice, bezviznom rezimu i readmisiji. Sporazum o obnavljanju, popravci i odrzavanju piramida i drugih granicnih oznaka duz crnogorsko-albanske granice, prvi je sporazum te vrste koji je Crna Gora potpisala nakon obnove nezavisnosti s nekom susjednom zemljom.

2009 – U Domu starih u Risnu umro je, u 92. godini, prvi direktor Lovcen filma Simo Colovic, producent, scenarist i reditelj. Jedan od pionira savremene crnogorske kinematografije, roden je 1918. u Mihanicima kraj Dubrovnika, a u Herceg Novi je doselio 1930. i tu zavrsio gimnaziju, a potom u Sarajevu uciteljsku skolu. Kratko je radio kao ucitelj, da bi 1949. s cuvenim snimateljem Stevom Lepeticem poceo da radi prve dokumentarne filmove u Crnoj Gori, od kojih je najpoznatiji ,,Kongres fiskulturnika” iz 1950. Za svoju monografiju ,,Herceg Novi u crnogorskoj kinematografiji” dobio je ,,Zlatnu mimozu” na 19. Hercegnovskom filmskom festivalu.

2012 – Za predsjednika crnogorskog parlamenta cetvrti put izabran je lider Socijaldemokratske partije Ranko Krivokapic a za potpredsjednike Zeljko Sturanovic (DPS), Suljo Mustafic iz Bosnjacke stranke, kao i funkcioner Demokratskog fronta Branko Radulovic, cime je opozicija u posljednjih deset godina prvi put dobila funkcionera parlamenta.

Na danasnji dan dogodilo se i sljedece:

1913 – Ukazom Kraljevine Crne Gore u Beranama je osnovana gimnazija koju je u prve tri godine pohadalo 719 daka. Gimnazija je radila do kapitulacije Crne Gore 1916.

1917 – Poslije pet mjeseci borbi, u Prvom svjetskom ratu pobjedom zapadnih saveznika nad Nijemcima okoncana je treca bitka kod belgijskog grada Ipr. Linija fronta pomjerena je za nepunih deset kilometara, a poginulo je najmanje 240.000 vojnika.

1975 – Na inicijativu kralja Hasana poceo je “Zeleni mars” u kojem je 350.000 Marokanaca sa zastavicama i Kuranom u rukama preslo u Zapadnu Saharu, trazeci dekolonizaciju te oblasti. Narednih dana u Madridu je potpisan sporazum kojim je Spanija predala Zapadnu Saharu Maroku i Mauritaniji.

1996 – Bivsa jugoslovenska republika Hrvatska postala je 40. clan Sajveta Evrope.

2009 – Predstavnici Crne Gore i Evropske komisije Gordana Durovic i Nikola Bertolini potpisali su u Podgorici Finansijski sporazum o Nacionalnom programu za Crnu Goru u okviru Instrumenta pretpristupne podrske (IPA), kojim je obezbijedeno vise od 27,2 miliona eura kao podrska tranziciji i jacanju crnogorskih institucionalnih kapaciteta.

U BIJELOM POLJU

Izlozba fotografija “Crno-bijeli zenski ram” otvorena je sinoc u galeriji Centra za kulturu “Vojislav Bulatovic Strunjo” u Bijelom Polju, a izlozeno je 40 radova cetrnaest umjetnica iz Crne Gore.

Izlozba je nastala kroz istoimeni projekat koji realizuje NVO “Zenska akcija” iz Niksica, a podrzan je od Ministarstva kulture Crne Gore, kazala je Radiju Crne Gore, predsjednica NVO Zenska akcija iz Niksica, koja je nosilac projekta Slavica Strikovic.

Otvarajuci izlozbu potpredsjednik opstine Ernad Suljevic je kazao da lokalna uprava kroz aktivnosti Kancelarije za rodnu ravnopravnost podrzava akcije i projekte koje su usmjerene ka emancipaciji zena.

“Tako podrzavamo jacanje demokratske kulture koja se prozima kroz stvaranje uslova za ukljucivanje sto veceg broja zena u sve drustvene procese koje streme napretku cjelokupne zajednice”, kazao je Suljevic.

Prisutne je pozdravio i tehnicki direktor Centra za kulturu, Drazen Konatar.

Strikovic je kazao da je cilj projekta afirmacija zenskog fotografskog stvaralastvo u formi crno-bijele fotografije, kao posebnog nacina umjetnickog izraza.

“Znacajna dimenzija projekta je upravo sto zenska kulturna tradicija u Crnoj Gori nije imala dovoljno vrednovano mjesto, mnoga djela zena su ‘nestala’, bila nevidljiva ili bila zaboravljena, pa je vecina umjetnica bila upucena na umjetnost koju su kreirali muskarci”, kazala je Strikovic.

Ona je potom dodala da je namjera organizatora bila da u projektu fokus suzi na fotografiju kao nacin izrazavanja, sa ciljem da ohrabri zene da snimaju i objavljuju, i sto je najvaznije da znaju da svijetu fotografije nedostaje zenska perspektiva.

“Ta perspektiva jednako nedostaje i konzumentima fotografije, kao nacina umjetnickog izraza. Projekat sirom otvara vrata za fotografkinje, sto moze biti dobar primjer i za druge vidove umjetnickih i kulturno- produkcionih formi, te probuditi interesovanje za vecu vidljivost i promociju zenskog doprinosa kulturi, sa svim njegovim osobenostima, prije svih kod samih autorki fotografije, ali jednako vazno i kod donosioca odluka u oblasti kulture”, navela je Strikovic.

Saradnici u organizovanju izlozbe koja ce biti otvorena do 9. novembra su Opstina Bijelo Polje, Kancelarija za rodnu ravnopravnost pri Sekretarijatu za lokalnu samoupravu i Centar za kulturu.

Vukoman Kljajevic, Radio Crne Gore

USKORO KOD NAS

Da muzika nema granica i da nista nije nemoguce, dokazuje profesorica solfeda Kaca Scekic. Za sest slijepih ucenika muzicke skole Vasa Pavic svakoga dana prekucava note na Brajevo pismo. U tom poslu uskoro ce joj pomoci Crnogorski gitaristicki centar, pokretanjem sajta za poducavanje slijepih sviranju gitare i nabavkom stampaca za note na Brajevom pismu. To je – Muzika u sva srca.

Umjetnicka skola za muziku i balet “Vasa Pavic” ima sestoro slijepih i slabovidih ucenika. Jednom od njih solfedo predaje profesorica Kaca Scekic. Jedina od 120 profesora u skoli zna da note prekuca u Brajevo pismo. Iako joj predstavlja zadovoljstvo, ne krije da je to dugotrajan i ne bas jednostavan posao.

“Dok se snadem sa svojim tabelama kako koja nota izgleda, koji znak, dok prstima fino rasporedim koju tacku tako da jedan cas mi treba za jednu ovako A4 stranicu vjezbi”, kazala je profesorica solfeda u USMB”Vasa Pavic” Kaca Scekic.

Tesko dostupne note na Brajevom pismu, kao i nedovoljan broj pedagoga obucenih za rad sa slijepim i slabovidim osobama, cine da je njihova ukljucenost u muzicko skolovanje gotovo neznatna, smatraju u Crnogorskom gitaristickom centru. Ta nevladina organizacija bi to uskoro mogla promijeniti projektom “Muzika u sva srca” – pokretanjem sajta za poducavanje slijepih sviranju gitare i nabavkom stampaca za note na Brajevom pismu.

“Bez obzira na njihovu dob, mjesto stanovanja, neke druge zivotne prilike, imace mogucnost putem ovog sajta da uce da sviraju gitaru, samostalno kao samouki, uz pomoc pomagaca ili nastavnika, u formalnom ili neformalnom skolstvu”, kazao je direktor “Crnogorskog gitaristickog centra” Rados Malidzan.

Stampac za note na Brajevom pismu nastavu u muzickim skolama ucinice jednostavnijom i profesorima i ucenicima.

“Stampac kao i sajt znatno ce nam olaksati jer imace i tu mogucnost konvertovanja tako da su manje sanse i da ja prilikom kucanja nesto pogrijesim sto se naravno desi, a opet kad je tako kompjuterski manje su sanse da se javi greska tako da svakako je olaksica”, dodala je Scekic.

Sajt na engleskom jeziku pokrenuli su americko udruzenje gitarista “Austin Classical Guitar” i teksaska skola za slijepe i vec se koristi u dvadeset zemalja svijeta. Sajt na nasem jeziku kao i stampac koji ce biti poklonjen Umjetnickoj skoli za muziku i balet “Vasa Pavic” trebalo bi da budu dostupni pocetkom naredne godine.

Petra Bozovic, TVCG

CGO SAOPSTIO

Centar za gradansko obrazovanje (CGO) organizuje 10. jubilarno izdanje Crnogorskog festivala filma o ljudskim pravima Ubrzaj u Podgorici, Beranama i Kotoru, uz podrsku RTCG, ali i drugih medija.

“Centralni program jubilarnog izdanja Festivala UBRZAJ bice odrzan u periodu od 10. do 14. decembra u Crnogorskom narodnom pozoristu (CNP) u Podgorici, a prateca izdanja u Kulturnom centru u Beranama 11. i 12. decembra, kao i u Kino Boka u Kotoru 13. i 14. decembra 2019”, saopstila je PR CGO-a Ana Puljiz.

Kakoje kazala, prepoznajuci javni znacaj Festivala Ubrzaj i njegujuci princip drustvene odgovornosti, podrsku realizaciji Festivala i ove godine pruzaju na osnovu potpisanog memoranduma Radio-televizija Crne Gore, s Portalom RTCG i nezavisni dnevnik i portal Vijesti ali i televizija Vijesti.

“Novi medijski partneri su Radio Berane i Radio Kotor, kao i portal CdM. Crnogorski festival filma o ljudskim pravima UBRZAJ ima za cilj da posredstvom filma doprinese podizanju svijesti gradana i gradanki o vaznosti ljudskih prava i njihove zastite i unaprijedenja, kao i vrijednosnog okvira koji podstice harmonicne odnose medu razlicitima po bilo kojem osnovu. Jubilarni X Crnogorski festival filma o ljudskim pravima UBRZAJ tradicionalno donosi iskljucivo premijerna izdanja najnovijih filmova koji provokativno, snazno i emotivno prenose univerzalne price o znacaju borbe za ljudska prava i ljudsko dostojanstvo kroz medij filma”, porucila je Puljiz.

Ovogodisnji Festival UBRZAJ, u skladu sa jubilejom, odrzava se uz moto “Decenija vrijednih pric”a.

BOGDANOVIC PORUCIO

Kada je rijec o spomen obiljezjima, Ministarstvo kulture, prema rijecima ministra Aleksandra Bogdanovica, postupa po zakonu, a zakon kaze da nije dozvoljeno podizanje spomenika za dogadaj koji oznacava gubitak slobode ili nezavisnosti Crne Gore, kao ni licu koje je u istoriji Crne Gore ili u istoriji covjecanstva imalo negativnu ulogu.

To je bio Bogdanovicev odgovor na pitanje u Skupstini Crne Gore povodom poslanickog pitanja koje se odnosilo na spomen obiljezje u Vusanju.

“Ministarstvo kulture je, imajuci u vidu odredbe propisa koji ureduju podizanje spomen-obiljezja, i do sada postupalo u skladu sa zakonom, cijeneci da su spomen-obiljezja bitan aspekt identiteta savremenog crnogorskog drustva, izraz drustvene memorije o slobodi, otporu protiv okupatora, anifasizmu, ali i postovanju razlicitosti”, kazao je Bogdanovic.

On je istakao da je propis jasan.

“I definise da nije dozvoljeno podizanje spomen-obiljezja za dogadaj koji oznacava gubitak slobode ili nezavisnosti Crne Gore, simbolizuje, odnosno oznacava saradnju sa okupatorom, njegovim saveznikom ili pomagacem i predstavlja sukob naroda iskljucivo na vjerskoj ili nacionalnoj osnovi, kao i licu koje je bilo saradnik okupatora, njegovog saveznika ili pomagaca, zastupalo fasisticke, sovinisticke ili nacisticke ideje ili ideologije, bilo osudeno za krivicno djelo protiv covjecnosti ili drugih dobara zasticenih medunarodnim pravom ili je proglaseno ratnim zlocincem, odnosno licu koje je u istoriji Crne Gore ili u istoriji covjecanstva imalo negativnu ulogu”, zakljucio je on.

Poslanike je zanimalo i u kojoj je mjeri Ministarstvo kulture do sada finansiralo projekte koji se ticu spomen obiljezja ucesnicima NOB-a.

“Kroz Program zastite i ocuvanja kulturnih dobara od 2012. godine je ulozeno preko osam miliona eura za ocuvanje kulturne bastine, od cega vise od 500 hiljada eura za ukupno 55 projekata koji se odnose na spomen-obiljezja sa statusom kulturno dobro. Samo ove godine za 6 projekata je opredijeljeno gotovo 50 hiljada eura” – naglasio je on.

Tokom danasnje sjednice Skupstine Crne Gore ministar culture odgovarao je na pitanja su se odnosila na brojne aktivnosti ministarstva, odnosno razlicite oblasti – od medija, preko kreativnih industrija, sve do zastite kulturne bastine.

Poslanike u zakonodavnom domu interesovali su dosadasnji rezultati realizacije programa ,,Kreativna Crna Gora”.

“Naglasicu kako je program “Kreativna Crna Gora” tek u povoju – njegovu realizaciju poceli smo ove godine i u toku je drugi konkurs. No, uprkos tome, vec imamo opipljive i ohrabrujuce rezultate – pa, vjerujem da necu pretjerati ako kazem, i gotove proizvode koji su dostupni na trzistu”, naveo je Bogdanovic.

On je istakao da su iz “Kreativne Crne Gore” iznikli projekti poput prve crnogorske pametne klupe – koja je danas dostupna u vise gradova, VR Montenegro – zahvaljujuci kojem su u Crnoj Gori proteklih mjeseci snimali neki od najznacajnijih globalnih brendova, ali i brojnih drugih proizvoda koji su dostupni na domacem, a dio njih vec i na regionalnom trzistu.

“Upravo to i bio je nas kljucni cilj u oblasti kreativnih industrija – napraviti sponu izmedu stvaralastva i biznis sektora” – kazao je ministar Bogdanovic, podsjecajuci kako je do kraja drugog konkursa za program ,,Kreativna Crna Gora” ostalo jos dvadesetak dana.

Tokom sjednice, upuceno je i pitanje u vezi sa gradnjom objekta u barskom naselju Zaljevo, na parceli na kojoj se, kako je naglaseno, nalaze ostaci ranohriscanske crkve.

“Ministarstvo kulture postupalo je u skladu sa zakonom i nadleznostima. Imamo odgovoran odnos prema kulturnoj bastini, i to ne samo kada je u pitanju predmetna lokacija. Kada je rijec o lokaciji u Zaljevu, na snazi je prethodna zastita, odnosno privremena zabrana izvodenja aktivnosti do zavrsetka arheoloskih istrazivanja, na osnovu cijih rezultata ce biti planirana dalja postupanja nadleznih organa”, odgovorio je Bogdanovic.

Poboljsanje statusa zaposlenih u sektoru kulture takode je bilo jedan od predmeta interesovanja poslanika.

“Ovom prilikom zelim da podsjetim na cinjenicu da je u ime Vlade Crne Gore 2017. godine ministar kulture potpisao sa Sindikatom zaposlenih u kulturi Sporazum o utvrdivanju iznosa za rjesavanje stambenih potreba zaposlenih u kulturi, a sve u cilju poboljsanja socijalno-ekonomskog statusa zaposlenih u nacionalnim ustanovama kulture, na nacin sto ce se u periodu 2017-2020. godine obezbijediti novcana sredstva u iznosu od 700.000 eura za izgradnju stambenih jedinica”, kazao je Bogdanovic.

On je napomenuo da je Prijestonica Cetinje 2017. godine obezbijedila parcelu za izgradnju stambene zgrade i oslobodila Sindikat placanja naknade za komunalno opremanje dodijeljene parcele.

“Takode, u avgustu 2019. godine, Vlada Crne Gore je, na predlog Ministarstva kulture, usvojila Informaciju o zakljucivanju kolektivnog ugovora Javne ustanove Crnogorsko narodno pozoriste, te ovlastila ministra kulture da u ime Vlade potpise Kolektivni ugovor Javne ustanove Crnogorsko narodno pozoriste”, istakao je on.

U BIJELOM POLJU

Publikacija “Utemeljenost manjinskih naroda u Crnoj Gori” bice predstavljena u galeriji bjelopoljskog Centra za kulturu “Vojislav Bulatovic Strunjo” sjutra, 6. oktobra, u 20 sati.

O publikaciji i ovoj temi ce govoriti pomocnik reisa za medije Enes Burdzovic, rukovodilac Narodne biblioteke Bijelo Polje Edin Smailovic, predstavnica Fonda za zastitu i ostvarivanje manjinskih prava Zeljka Rascanin i Milan Radovic iz Gradanske alijanse.

V.K. RCG

Izbor i priprema: C. Durdic

Na danasnji dan 1876. u Carigradu je pocela konferencija opunomocenika velikih evropskih sila na kojoj je radi okoncanja rata, povedenog protiv Turske u Crnoj Gori, Srbiji, Bosni i Hercegovini, odredena komisija koja je u toku cetvoromjesecnog primirja trebalo da obiljezi demarkacione linije na bojistima.Time je Velji rat, u kome je Crna Gora ucestvovala tri godine, bio samo nakratko prekinut.

1879 – Umro je Dzejms Klark Maksvel, najveci teorijski fizicar 19. vijeka, profesor u Londonu i Kembridzu. U najznacajnije njegove radove ubrajaju se istrazivanja u oblasti elektromagnetizma u kojima je matematicki formulisao Faradejeva otkrica. Pronasao je da je svjetlost elektromagnetske prirode (elektromagnetski talasi), dao teorijski osnov radio-talasa i radio-tehnike i cuvene “Maksvelove jednacine”. Roden je u Kembridzu na isti dan 1831. Poznata djela: “Traktat o elektricitetu i magnetizmu”, “Teorija toplote”, “Kretanje i materija” i dr.

1882 – U Zagrebu je umro srpski naucnik i filolog Dura Danicic, sekretar Drustva srpske slovesnosti, profesor Liceja i Velike skole u Beogradu. Podrzao je Vuka Karadzica u borbi za reformu srpskog jezika i pravopisa – djelo:”Rat za srpski jezik i pravopis”(1847). Kao sekretar Jugoslavenske akademije znanosti i umjetnosti u Zagrebu, pokrenuo je 1880. izradu kapitalnog djela “Rjecnik hrvatskog ili srpskog jezika”. S latinskog je preveo Stari zavjet.

1913 – Rodena je britanska pozorisna i filmska glumica Vivijen Li, koja je stekla svjetsku slavu ulogom Skarlet O’Hare u americkom filmu “Prohujalo s vihorom”, za koju je dobila Oskar. Drugi Oskar dobila je za film “Tramvaj zvani zelja”.

1918 – Samozvani odbor za ujedinjenje Srbije i Crne Gore izdao je proglas u kome je pisalo da je Crnu Goru od austrijske okupacije oslobodila Srbija. U istom proglasu, sva krivica za okupaciju pripisana je kralju Nikoli, crnogorskoj vladi i vojsci. Istoga dana ceta srpske vojske na Cetinju skinula je i oskrnavila crnogorsku zastavu sa Dvora kralja Nikole.

1930 – Umro je holandski ljekar Kristijan Ajkman, dobitnik Nobelove nagrade za medicinu 1929, pronalazac uzroka bolesti beri-beri. Nobelovu nagradu je dobio za otkrice vitamina B.

1947– Umro je Kurt Hasert, poznati njemacki putopisac, geograf i istrazivac. U nekoliko navrata boravio je u Crnoj Gori , a temeljna istrazivanja na ovim prostorima poceo je 1891/92. Napisao je veliki broj znacajnih radova – zapazanja o zemlji i ljudima, te priloge o fizickoj geografiji Crne Gore, s posebnim osvrtom na kras. Zbog vrijednih radova iz oblasti kartografije, mnogi ga smatraju ocem crnogorske kartografije.

1955 – Umro je francuski slikar Moris Utrilo, koji je mimo svih slikarskih pravaca i struja izgradio poseban dozivljaj ambijenta slikajuci pariske vedute, od kojih su najpoznatije one s motivima zabitih ulicica i trgova Monmartra. Tu je, gledajuci kuce okruzene vrtovima, vocnjacima ili sumarcima, razvio i izrazio majstorstvo slikanja “psihe stvar”i, videnih okom djeteta ili dozivljenih duhom naivca. Njegovoe slike svjedoce zapravo o umijecu priblizavanja vidljivog s mastovitim.

1960 – Umro je americki filmski reditelj kanadskog porijekla Mak Senet, jedan od najznacajnijih autora burlesknih komedija u periodu nijemog filma. Promovisao je Carlija Caplina.

1989 – Umro je americki pijanista porijeklom ruski Jevrejin Vladimir Horovic, jedan od najvecih majstora klavira 20. vijeka. Koncertom u Berlinu 18. decembra 1925. zapocela je njegova svjetska pijanisticka karijera. SSSR je napustio iste godine, da bi se prvi put vratio 1986, kada su njegovi koncerti u Moskvi i Lenjingradu propraceni ovacijama.

1991 – Predsjednici Srbije i Crne Gore Slobodan Milosevic i Momir Bulatovic odbacili su na Medunarodnoj konferenciji o Jugoslaviji u Hagu cetvrtu verziju Sporazuma za opste rjesenje jugoslovenske krize koju su ponudili medunarodni posrednici.

2001 – U Beogradu je potpisan sporazum o saradnji jugoslovenskih vlasti i UNMIK-a kojim su potvrdeni osnovni principi i obaveze iz rezolucije 1224 Savjeta bezbjednosti UN, cime je otvoren put za ucesce Srba na izborima na Kosovu.

2007 – Crna Gora je postala 11. clanica Evropskog centra za srednjorocnu prognozu vremena ( ECMWF). Evropski centar, sa sjedistem u Redingu u Velikoj Britaniji, osnovan je 1975. i vodeca je institucija u svijetu u pogledu numerickih prognoza vremena.

2012 – Na Rimskom trgu u Podgorici otvoren je Info centar o evroatlantskim integracijama, cija je uloga da gradane sto bolje upozna sa svim pojedinostima pristupanja Crne Gore NATO-u. Info centar, projekat nevladine organizacije – Centra za demokratsku tranziciju, otvorio je premijer Igor Luksic u prisustvu crnogorskih i NATO zvanicnika, medu kojima je bila i pomocnica generalnog sekretara Alijanse za javnu diplomatiju Kolinda Grabar.

Na danasnji dan dogodilo se i sljedece:

1914 – Francuska i Velika Britanija su u Prvom svetskom ratu objavile rat Turskoj.

1926 – Nakon cetvrtog atentata na Musolinija, u Italiji je donijet Zakon o zastiti drzave kojim je uveden totalitarni fasisticki rezim.

1931– U Niksicu je objavljen prvi i jedini broj politicko-informativnog nedjeljnog lista “Za otadzbinu”.Vlasnik i odgovorni urednik bio je Vuksan Mijuskovic, a uloga lista bila je da preporuci jednog urednikovog rodaka za poslanika.

1943 – U Jajcu je u Drugom svjetskom ratu osnovana Telegrafska agencija Nova Jugoslavija – Tanjug. Prvi direktor bio je Vladislav Ribnikar.

2005 – U Beogradu je osnovana Liberalno-demokratska partija (LDS), za cijeg je predsjednika izabran Cedomir Jovanovic.

2006 – Iracki sud osudio je bivseg predsjednika te zemlje Sadama Huseina na smrt vjesanjem za zlocine protiv covjecnosti.

2009 – Na Univerzitetu Crne Gore u Podgorici poceo je Prvi kongres dekana arhitektonskih fakulteta Jugoistocne Evrope.

2009 – U naselju Milocani u blizini Niksica otvoren je prvi staklenik za proizvodnju tulipana(lala) i ljiljana na Balkanu. “Fresh tulips Montenegro” je crnogorsko-holandska kompanija u cijem je stakleniku predvidena i proizvodnja posebne vrste lala pod nazivom “Mia Montenegro”.

2012 – Superluksuzni mega-kruzer ,,Divina” italijansko-svajcarske korporacije Mediteran Shipping s oko tri i po hiljade putnika uplovio je u Bokokotorski zaliv. ,,Divina”, s osamnaest paluba, veci je od svih brodova koji su do 2012. uplovljavali u Boku. Ima preko 139 bruto-tona, gaz 8,6 metara, dugacak je 333, a sirok 37,9 metara i moze da primi 4.345 putnika o kojima brine 1.388 clanova posade.

“LJEPOTE CG NA DLANU”

Prva izlozba namijenjena osobama sa ostecenim vidom, pod nazivom “Ljepote Crne Gore na dlanu”, otvorena je veceras u Podgorici.

Kako navode iz Ministarstva kulture, rijec je o projektu Bibloteke za slijepe Crne Gore, kojim su u 3D formatu predstavljena 23 objekta od kulturnog, turistickog i istorijskog znacaja, a izlozba je pracena i audio vodicem, te kratkim opisima na crnom tisku i Brajevom pismu.

Prvu izlozbu te vrste u Crnoj Gori otvorio je ministar kulture Aleksandar Bogdanovic.

“Poziv za dostavljanje prica o evropskoj kulturnoj bastini, na kojem je izabran projekat Biblioteke za slijepe, realizovan je sa ciljem naglasavanja evropske dimenzije kulturnog nasljeda, ali i isticanja znacaja lokalnih zajednica koje su ukljucene u obiljezavanje Dana evropske bastine na evropskom i nacionalnom nivou. U tom kontekstu, posebno smo ponosni sto je izlozba kojoj danas prisustvujemo i po misljenju medunardnog zirija, uvrstena u deset najznacajnijih prica o kulturnom nasljedu u Evropi”, kazao je Bogdanovic.

Projekat “Ljepote Crne Gore na dlanu”, kako dodaje, baziran na prezentaciji istorijskih i kulturnih znamenitosti Crne Gore u 3D formatu i snimanju audio vodica, poseban je jer doprinosi priblizavanju segmenata kulturne bastine osobama ostecenog vida, koje zbog senzornih ogranicenja nisu imale priliku da se upoznaju sa sirokim spektrom kulturnih dobara u Crnoj Gori.

“Projekat promovise inovativan i funkcionalan pristup u prezentaciji i popularizaciji kulturne bastine, a podrazumijeva ukljucivanje svih kategorija drustva, uz teznju da podstakne na dublje istrazivanje znamenitosti lokalne i nacionalne kulture, sto su prepoznali i nasi evropski partneri”, naglasio je ministar.

Prisutnima se obratio i direktor Biblioteke za slijepe Bozidar Denda, koji je istakao znacaj prezentovanih kopija kulturnih dobara, posebno naglasavajuci da svaki prikazani primjerak svjedoci o istaknutom kulturnom i istorijskom razdoblju Crne Gore.

“Denda je naglasio da je podrska Ministarstva kulture u realizaciji ovog i slicnih projekata posebno znacajna, sto je vidljivo i kroz stalno povecanje broja korisnika Biblioteke”, navodi se u saopstenju.

Iz ministarstva podsjecaju da je projekat dobio podrsku Savjeta Evrope i Evropske komisije – i to u konkurenciji 84 ideje iz svih evropskih drzava.

Za projekat “Ljepote Crne Gore na dlanu”, Biblioteka za slijepe Crne Gore u oktobru je dobila nagradu “European Heritage Stories” u Strazburu.

Izlozba ce biti otvorena tokom narednih sedam dana u EU info centru u Podgorici, nakon cega ce biti prestavljena i u jos nekoliko drugih crnogorskih gradova.

“LJEPOTE CG NA DLANU”

Prva izlozba namijenjena osobama sa ostecenim vidom, pod nazivom “Ljepote Crne Gore na dlanu”, otvorena je veceras u Podgorici.

Kako navode iz Ministarstva kulture, rijec je o projektu Bibloteke za slijepe Crne Gore, kojim su u 3D formatu predstavljena 23 objekta od kulturnog, turistickog i istorijskog znacaja, a izlozba je pracena i audio vodicem, te kratkim opisima na crnom tisku i Brajevom pismu.

Prvu izlozbu te vrste u Crnoj Gori otvorio je ministar kulture Aleksandar Bogdanovic.

“Poziv za dostavljanje prica o evropskoj kulturnoj bastini, na kojem je izabran projekat Biblioteke za slijepe, realizovan je sa ciljem naglasavanja evropske dimenzije kulturnog nasljeda, ali i isticanja znacaja lokalnih zajednica koje su ukljucene u obiljezavanje Dana evropske bastine na evropskom i nacionalnom nivou. U tom kontekstu, posebno smo ponosni sto je izlozba kojoj danas prisustvujemo i po misljenju medunardnog zirija, uvrstena u deset najznacajnijih prica o kulturnom nasljedu u Evropi”, kazao je Bogdanovic.

Projekat “Ljepote Crne Gore na dlanu”, kako dodaje, baziran na prezentaciji istorijskih i kulturnih znamenitosti Crne Gore u 3D formatu i snimanju audio vodica, poseban je jer doprinosi priblizavanju segmenata kulturne bastine osobama ostecenog vida, koje zbog senzornih ogranicenja nisu imale priliku da se upoznaju sa sirokim spektrom kulturnih dobara u Crnoj Gori.

“Projekat promovise inovativan i funkcionalan pristup u prezentaciji i popularizaciji kulturne bastine, a podrazumijeva ukljucivanje svih kategorija drustva, uz teznju da podstakne na dublje istrazivanje znamenitosti lokalne i nacionalne kulture, sto su prepoznali i nasi evropski partneri”, naglasio je ministar.

Prisutnima se obratio i direktor Biblioteke za slijepe Bozidar Denda, koji je istakao znacaj prezentovanih kopija kulturnih dobara, posebno naglasavajuci da svaki prikazani primjerak svjedoci o istaknutom kulturnom i istorijskom razdoblju Crne Gore.

“Denda je naglasio da je podrska Ministarstva kulture u realizaciji ovog i slicnih projekata posebno znacajna, sto je vidljivo i kroz stalno povecanje broja korisnika Biblioteke”, navodi se u saopstenju.

Iz ministarstva podsjecaju da je projekat dobio podrsku Savjeta Evrope i Evropske komisije – i to u konkurenciji 84 ideje iz svih evropskih drzava.

Za projekat “Ljepote Crne Gore na dlanu”, Biblioteka za slijepe Crne Gore u oktobru je dobila nagradu “European Heritage Stories” u Strazburu.

Izlozba ce biti otvorena tokom narednih sedam dana u EU info centru u Podgorici, nakon cega ce biti prestavljena i u jos nekoliko drugih crnogorskih gradova.

FRANCUSKI KONZUL URUCIO

Konzul u Ambasadi Republike Francuske u Crnoj Gori, Karlo de Reguardati, urucio je danas Narodnom muzeju Crne Gore predmete iz svoje porodicne zaostavstine, koje je njegov djed, koji je radio na dvoru italijanskog kralja Viktora Emanuela III, dobio na poklon od kralja Nikole.

“Dva uramljena plakata na kojima su po cinovima prikazani pripadnici crnogorske kraljevske vojske u uniformama, kao i par fiseklija, koje su bogato dekorisane floralnim ornamentima, radeni u tehnici livenja i iskucavanja, bice smjesteni u Muzeju kralja Nikole na Cetinju”, navodi se u saopstenju Narodnom muzeja.

Zahvalivsi se na vrijednom poklonu, direktorica Narodnog muzeja Crne Gore Anastazija Miranovic kazala je da je ovo jos jedan lijep cin koji pokazuje vracanje povjerenja u Narodni muzej i podsjetila da je Muzej u posljednje vrijeme dobio znacajne poklone, kao sto su dnevnici princeze Ksenije.

“Karlo de Reguardati je istakao da mu je cast sto je u prilici da donira Muzeju ove predmete i kazao da je prirodno da se oni nalaze tamo gdje pripadaju”, zakljucuje se u saopstenju.