MINISTARSTVO KULTURE

Ministarstvo kulture Crne Gore objavilo je konkurs za sufinansiranje projekata i programa od značaja za ostvarivanje javnog interesa u oblasti kulturno-umjetničkog stvaralaštva u narednoj godini.

Ministarstvo će sufinansirati nove projekte i programe iz oblasti likovne umjetnosti, muzičke i muzičko-scenske djelatnosti, književnosti, književnog prevođenja, časopisa za kulturu i umjetnost, pzorišne produkcije, kulturno-umjetničkih manifestacija i festivala.

Pravo učešća na konkursu imaju fizička i pravna lica koja imaju prebivalište u Crnoj Gori, odnosno koja su u Crnoj Gori registrovana za obavljanje djelatnosti kulture.

Fizička lica mogu konkurisati sa projektima koje samostalno realizuju kao svoje autorsko djelo.

Pravo učešća nemaju nevladine organizacije, – javne ustanove i drugi subjekti čiji se rad finansira iz budžeta Crne Gore, sredstvima planiranim za kulturu.

Prijave se podnose do 15. januara.

NA CETINJU

Izložba Narodnog muzeja Crne Gore pod nazivom “Pečati iz fondova Dvorskog arhiva”, otvorena je sinoć u Crnogorskoj galeriji umjetnosti “Miodrag Dado Đurić” na Cetinju.

Projekat predstavlja ekspoziciju otisaka pečata koji se nalaze u bogatim fondovima nekadašnjeg Dvorskog arhiva – danas Arhivsko-bibliotečkog odjeljenja Narodnog muzeja Crne Gore – u vidu multimedijalne izložbe sa pratećim katalogom. Na izložbi je prezentovano preko 200 otisaka pečata, od pečata Ivana Crnojevića, sve do pečata iz druge polovine XIX vijeka.

Izložbu je otvorila ambasadorka Republike Turske u Crnoj Gori, Songul Ozan koja je naglasila da su najveći svjedoci intenzivnih odnosa dvije zemlje hiljade dokumenata koji se čuvaju u arhivima i muzejima Turske i Crne Gore.

– Pečate možemo vidjeti kao konačnu potvrdu vrlo važnih fermana i sporazuma potpisanih između naših zemalja. Ove i slične izložbe pomoći će nama i budućim generacijama da naučimo ono najbolje iz svoje prošlosti – kazala je ambasadorka Ozan i dodala da nas izložbe poput ove nadahnjuju i ohrabruju za razvoj daljih odnosa dvije zemlje u svakoj oblasti.

Akademik dr Šerbo Rastoder govorio je o značaju i ulozi pečata kroz istoriju. On je naglasio da je ovo veoma značajna izložba, ne samo za Narodni muzej Crne Gore, već za sfragistiku uopšte kao pomoćnu istorijsku nauku.

– Od ovih mladih autora, u perspektivi, možemo očekivati naučno utemeljenu monografiju, koja bi se ticala svih pečata koji se nalaze, osim u Muzeju, u Nacionalnoj biblioteci, Državnom arhivu i ostalim kulturnim institucijama u Crnoj Gori – kazao je Rastoder.

Jedan od autora izložbe, istoričar Petar Glendža istakao je da se projekat realizuje nepune tri godine tokom kojih je pregledano preko 25 hiljada dokumenata i da je najveći dio ove izložbe prvi put prikazan crnogorskoj javnosti.

– Pečati su prezentovani kao tri cjeline, nastale po njihovoj provinijenciji: hrišćanski, osmanski mohuri i profani – kazao je Glendža i dodao da najveći domet izložbe predstavljaju osmanski mohuri, zbog njihove specifičnosti, jer svaki sadrži ime i titulu vlasnika, godinu iz koje je i najčešće po jedan stih iz Kurana. Uz to su bogato ukrašeni ornmentikom, pa su i vizuelno vrlo atraktivni.

Izložbu prati katalog koji, prema riječima autora, predstavlja skroman doprinos crnogorskoj sfragistici i uvod u naučnu studiju koja bi podrobnije tretirala ovu problematiku, jer je publikacija sa najvećim brojem otisaka pečata koja se pojavila u Crnoj Gori.

Autori izložbe koju je organizovao Narodni muzej Crne Gore su istoričari Petar Glendža i Miloš Perišić, a projekat je finansijski pomoglo Ministarstvo kulture Crne Gore, kroz Program zaštite za 2019. godinu.

NAJBOLJI ZA KRAJ

Jubilarno, desto izdanje Crnogorskog festivala filma o ljudskim pravima “Ubrzaj” završava se danas projekcijama u Podgorici i Kotoru. Uvod u posljednji dan Festivala u Crnogorskom narodnom pozorištu je dodatna projekcija filma “Dnevnik Diane Budisavljević” u 15 sati, a zbog ogromnog interesovanja publike, saopšteno je iz CGO-a.

Od 17 sati slijedi film “Alis i gradonačelnik”, francuskog reditelja NiKolasa Parisera. Ovaj suptilno satirični film nagrađen je najprestižnijim priznanjem u sekciji 15 dana autora u Kanu – Europa Cinemas Label.

“Gradonačelnik Liona Pol Terano, pati od egzistencijalne krize. Nakon 30 godina u politici, osjeća se potpuno prazno i lišen ideja. Kako bi to prevazišao, Pol angažuje mladu i pametnu filozofkinju Alis Ajman, za neobičan posao predlaganja ideja gradskoj skupštini. Kroz njihov odnos reditelj na duhovit i dirljiv način preispituje savremeni život, kroz filter dvije generacije. Dijalog dvije dijametralno suprotne ličnosti koje preispituju sve ono u šta su do tada vjerovale”, navodi se u saoppštenju.

Festival zatvara maestralno ostvaranje višestruko nagrađivanog Patricia Guzmana “Kordiljeri snova” u 20 sati, koji je proglašen za najbolji dokumentarni film ovogodišnjeg Kanskog festivala.

Patricio Guzman napustio je Čile prije više od 40 godina, ali nikad nije prestao razmišljati o toj zemlji i kulturi.

“U Čileu, tamo gdje Sunce izlazi, ono je moralo da dosegne brda, zidove i vrhove prije nego što je obasjalo posljednju stijenu Kordiljera. U mojoj zemlji, Kordiljeri su svuda. Međutim, za Čileance, to je nepoznata teritorija. Nakon što sam bio na sjeveru zbog ‘Nostalgije za svjetlošću’ i jugu zbog ‘Dugmeta od sedefa’, osjećam se spremnim da snimim ovu beskrajnu kičmu Čilea ne bih li istražio njene tajne, moćne istine iz davne i savremene istorije Čilea” zapisao je on.

Paralelno, završava se i šesto izdanje Festivala Ubrzaj u Kotoru gdje će publika danas biti u prilici da, u kino Boka, vidi filmove “Upoznati Gorbačova” u 18 sati, “Noćna sesija” u 19:40 i “Koja je ovo država!” od 20 sati.

Ulaz na sve projekcije je besplatan.

AUTORA MILADINA MITROVIĆA

U mojkovačkom Centru za kulturu sinoć je promovisana zbirka „Izgubljena ljepota“ autora Miladina Brka Mitrovića.

Moderator je bila direktorica Centra za kulturu Ljilja Jokić, a o knjizi su govorili književnik Aleksandar Ćuković i prof. doc Mirko Jakovljević.

Samo veče počelo je recitovanjem Mitrovićevih pjesama od strane Nebojše Dedeića i Radoslava Miška Medojevića.

Poezija u knjizi „Izgubljena ljepota“ je razumljiva, jasna, prijemčiva i prosto govori o nekim izuzetnim i dragim stvarima i događajima. Stihovima,Miladin Brko Mitrović, nastoji sačuvati od zaborava djetinjstvo mladost neke lijepe godine neke drage ljude ali takođe i uzvišene emocije, što je u suštini i poruka knjige, kazala je Jokić.

Govoreći o Mitrovićevoj poeziji književnik Aleksandar Ćuković kaže da je njegov stih jasan.

“Koncizan i odsječan, a slike duboke, koloritne i više nego upečatljive. Gotovo da se mogu dodirnuti, čuti, omirisati. Pjesnički se suočava sa smrću, bolešću…Prkosno gleda u oči starosti, toj kako je naziva „ gvozdenoj aveti“, koja nemilosrdno steže, ne samo našeg pjesnika, već cio ljudski rod. Uostalom, zar i sva poezija nije traženje besmrtnosti? Nekakav lijek protiv starosti? Autor Miladin Mitrović taj bol pretače u stihove, ostavljajući trag na hartiji, u nadi da će naći put do istinskog čitaoca koji će biti u stanju da sasvim dosanja sve skice srca ponuđene na pjesničkom horizontu“.

Ćuković izdvaja još jedan, kako je naveo dominantan motiv ove zbirke koji je motiv ljubavi kom je Mitrović docrtao jednu novu dimenziju, posve drugačiju i, rekli bi, slojevitiju.

„Posmatrajući poeziju ovog autora stiče se utisak da je pjesnik i sam iščekivao „rasplete“ i „kulminacije“, „katarze“ i „rješenja“ sopstvenih pjesama, kao da je proces nastanka poetu navodio na sasvim nova, neslućena polja sopstvenog stvaralačkog naboja. Pjeva o porodici, najmilijima, roditeljima, djeci…..“,istakao je Ćuković. 

Miladin Brko Mitrović,knjigom Izgubljena ljepota, vratio se prirodi,opazio i ispisao ljepotu. Ponudio je ljubiteljima poezije stihove, a ljubiteljima fotografije, na uvid i sud, trajno zabilježen treptaj sopstvene duše. Najprije se, prilikom odabira stihova, jer pjesme je pisao od rane mladosti, vratio u djetinjstvo. A djetinjstvo je, po mnogima, najljepši period u životu čovjeka, naglasio je prof doc Mirko Jakovljević.

„Sada mi kroz glavu prolijeću Tarine struje, i zlatice i lipljani i mladice,sada se i tihi glas djetinjastva čuje, i spaja mi u jednu nit, sve konce i sve pokidane žice…Oću li još jednom sjeti,pod onaj,klen krivi,i mahati strancima dok ne iščeznu na cesti,hoću li još nekad ljudima skidati kapu,da taj osjećaj oživi, pa jabuke i pečenjake, ukradene jest….I Tara mi izgleda , da nije bistra,….može li poslije djetinjstva, duša biti čista“.

Jakovljević podsjeća da se autor zbirkom Izgubljena ljepota vratio u sedamdesete godine kada je stihovima dozivao….“Anđele!Dođi,Molim te dođi,Danas mi dođi. O mladosti ….“kratka si mladosti,ko munja,ko plam, i jaka ko grom,il grmljavina“, koji potom ističe da se crvena boja,nekako svuda razlila i „okupala“ Miladina Brka Mitrovića.

Crvena boja,boja vatre i krvi,povezana je sa energijom. Boja koja upozorava. Boja snage,moći,odlučnosti,kao i boja strasti,želje i ljubavi.

„Čitajući knjiguprepoznajemo uticaj crvene boje na Miladina Mitrovića. Osluškujemo stihove u boji crvene sa svim nijansama. Naime, svjetlo crvenapredstavlja radost,strast,roze označava romantiku i prijateljstvo,tamno crvena ljutnju,bes,volju,smeđa stabilnost i muškos dok crvenkasto-smeđa ukazuje na jesen. Sve to možemo naći u ponuđenim autorovim stihovima“kaže Jakovljević.

Zahvaljujući se brojnoj publici što je došla na promociju njegove knjige i njenim učesnicima Mitrović je istako poseban doprinos Miška Medojevića, Rajke Tomović,Miša Zečevića i Pegazu, da se konačno nakon više decenija skine prašina sa pjesama u rukopisu. Ipak, što su se ove večeras našle u lijepom povezu i na još ljepšem papiru zasluge pripadaju direktoru i uredniku Izdavačke kuće Unireks ,koji je svojim prisustvom uveličao ovu književnu svetkovinu, istakao je Miladin Brko Mitrović.

Vukoman Kljajević, Radio Crne Gore

Izbor i priprema: Č. Đurđić

Na današnji dan  1503. rođen je francuski astrolog Mišel de Notr-Dam, poznat kao Nostradamus, najpoznatiji prorok u istoriji, autor knjige “Proročanstva” (1555). Bio je lični ljekar francuskog kralja Šarla IX  i dvorski astrolog Katarine Mediči.

1799 – Umro je Džordž Vašington, prvi predsjednik SAD (1789-97), koji je u ratu za nezavisnost od Engleske (1775-83) komandovao vojskom kolonista. Odbivši da se treći put kandiduje za predsjednika uputio je Amerikancima “Oproštajnu besjedu”. 

1900 – Njemački fizičar Maks Plank  objavio je “kvantnu teoriju”, prema kojoj energija radijacije potiče iz nevidljivih djelića, kvanta, i nije kontinuirana, kako se ranije mislilo.

1918 – Izvršni narodni odbor za ujedinjenje Crne Gore i Srbije obratio se crnogorskoj javnosti opširnim proglasom u kome je istaknut istorijski značaj odluka  Podgoričke skupštine, organizovane protivno crnogorskom ustavu i zakonima,  i pobrojani zadaci Odbora u sprovođenju tih odluka. Uz politički angažman, Odbor je brinuo o organizaciji vlasti, saobraćaju i opskrbljivanju naroda, jer je smatrao da uspješnim rješavanjem tih problema najbolje može parirati aktivnostima, kako je u proglasu navedeno, “raznih neprijatelja koji su djelovali sve aktivnije”.

1947 – Odlukom gradskog narodnog odbora grada Cetinja formirano je transportno preduzeće “Bojana” – Cetinje, jedno od najstarijih preduzeća te vrste u Crnoj Gori.  Od skromnog voznog parka – pet kamiona u početku, “Bojana” se sedamdesetih godina razvila u moćnu transportnu organizaciju sa gotovo stotinu savremenih vozila. Danas je ostalo samo ime.

1960 – Potpisana je Pariska konvencija o osnivanju Organizacije za ekonomsku saradnju i razvoj (OECD). Konvencija je stupila na snagu u septembru 1961.

1989 – Umro je ruski nuklearni fizičar Andrej Dmitrijevič Saharov, borac za političke slobode i ljudska prava i protivnik nuklearnih eksperimenata. Dobitnik je Nobelove nagrade za mir 1975.

1995 – U Jelisejskoj palati u Parizu potpisan je mirovni sporazum o okončanju 44-mjesečnog rata u Bosni, koji je postignut 21. novembra u Dejtonu, u Sjedinjenim Američkim Državama. Potpise na sporazum stavili su predsjednici bivših jugoslovenskih republika Hrvatske i Bosne i Hercegovine Franjo Tuđman i Alija Izetbegović i predsjednik Srbije Slobodan Milošević. Tim sporazumom Bosna i Hercegovina  podijeljena je na dva entiteta – Federaciju BiH i Republiku Srpsku, a nadgledanje sprovođenja mira povjereno je NATO snagama.

2003 –  U blizini rodnog grada Tikrita uhapšen je bivši irački predsjednik Sadam Husein. Pronađen je u jednom podrumu, petnaestak kilometara udaljenom od Tikrita, a u akciji je učestvovalo 600 američkih vojnika.

2004 – U Skupštini Crne Gore usvojena je Deklaracija o zaštiti rijeke Tare. Deklaracijom je zabranjena gradnja objekata koji bi mogli ugroziti kanjon Tare, popularno nazvane Suza Evrope i uvrštene u UNESCO-v spisak svjetske prirodne baštine. Deklaracija o zaštiti Tare usvojena je glasovima poslanika SDP-a, SNP-a, Građanske partije, Liberalnog saveza Crne Gore i albanskih partija.

2006 – Crna Gora je postala 22. članica Partnerstva za mir, što je prvi korak  na putu ka punopravnom članstvu u NATO-u. Predsjednik Crne Gore Filip Vujanović potpisao je, tim povodom, u Briselu Okvirni sporazum o pristupanju Partnerstvu za mir, koji je za Crnu Goru otvorio mogućnost vojne saradnje i političkog dijaloga s najmoćnijim svjetskim vojnim savezom.

2009 – Crnogorski premijer Milo Đukanović boravio je u prvoj zvaničnoj posjeti Vatikanu, gdje ga je primio papa Benedikt XVI.

2011 – Lider Socijaldemokratske partije Hrvatske Zoran Milanović postao je najmlađi hrvatski premijer nakon što je koalicija lijevog centra (Kukuriku koalicija) na izborima 4. decembra ubjedljivo pobijedila Hrvatsku demokratsku zajednicu.

2012 – Na svečanosti u vili Gorica u Podgorici uručene su nagrade za naučna dostignuća u 2012.  maturantu Gimnazije „Stojan Cerović“ u Nikšiću Petru Tadiću, profesorima  Prirodnomatematičkog fakulteta Savu Tomoviću i Davidu Kaljaju, direktorici Sektora za razvoj kompanije „13. jul Plantaže“ Vesni Maraš, kao i profesoru Univerziteta Mediteran Srđanu Jovanovskom. Nagrade je uručila ministarka nauke u Vladi Crne Gore Sanja Vlahović.

Na današnji dan dogodilo se i sljedeće:

1896 – U “Glasu Crnogorca” objavljeno je, kako je poznati naučnik i putopisac Pavel Apolonovič Rovinski, veliki prijatelj Crne Gore, kojoj je posvećen značajan dio njegovog naučnog opusa, Cetinjskoj čitaonici, čiji je inače bio član, darovao 80 knjiga.

1911 – Norveški istraživač Rual Amundsen  postao je prvi čovjek koji je stigao na Južni pol, pretekavši engleskog polarnog istraživača Roberta Skota, koji je na Južni pol stigao 18. januara 1912.

1918 – U Velikoj Britaniji prvi put su na izborima glasale žene i dobile pravo da se kandiduju za parlament. Prva žena koja je izabrana bila je grofica Markievič, irski nacionalista, ali nije mogla da zauzme svoje mjesto u parlamentu jer je bila u zatvoru.

2000 – Visoki komesarijat UN za izbjeglice (UNHCR) obiljležio je 50 godina postojanja. Osnovan 1950. s 33 zapošljena i budžetom od 300.000 dolara, Komeserijat je imao zadatak da zbrine dva miliona izbjeglica poslije Drugog svjetskog rata. Pola vijeka kasnije za UNHCR je radilo 5.000 ljudi u 120 zemalja, koji su brinuli o 22 miliona raseljenih lica, a godišnji budžet iznosio je oko milijardu dolara.

2004 – Na jugu Francuske otvoren je najveći viseći most na svijetu, visok 343 metra, a dugačak dva i po kilometra. Most “Mijo”, koji je projektovao britanski arhitekta Norman Foster, gradilo je za tri godine oko hiljadu radnika, a izgradnja tog futurističkog djela ( 23 metra višeg od Ajfelove kule) koštala je 394 miliona eura.

2006 – Šef UNMIK-a Joakim Riker upozorio je Savjet bezbjednosti da bi odlaganje odluke o konačnom statusu Kosova moglo izazvati nestabilnost u regionu.      

2006 – Trogodišnja istraga Skotland jarda utvrdila je da nema tragova zavjere i da su princeza Dajana i njen prijatelj Dodi Al Fajed, stradali u saobraćajnoj nesreći u Parizu, zbog neprilagođene brzine i pijanstva vozača Dajaninog automobila.

2007– Lideri Evropske unije odlučili su da na Kosovo pošalju policijsku i bezbjednosnu misiju.

2007 – Crnogorski kik-bokser Ivan Srugar postao je šampion svijeta u kategoriji do 85,1 kilogram, nakon što je savladao bosanskog prvaka Salka Zildžića, sudijskim preglasavanjem 2:1 u meču održanom u budvanskom hotelu Splendid.

2010 – Operativni tim crnogorske Vlade saopštio je da je poplavama u Crnoj Gori ugroženo 1.457 domaćinstava, odnosno 5.289 njihovih članova.

2012 – Naoružani  napadač, dvadesetjednogodišnji Adam Lanca ubio je u jednoj osnovnoj školi u Njutaunu, u državi Konektikat, dvadesetoro djece od šest i sedam godina, šest odraslih osoba i sebe.

U 87. GODINI

Čuveni glumac Deni Ajelo, koga ćemo pamtiti po filmovima “Kum”, “Leon: Profesionalac”, “Bilo jednom u Americi”, “Uradi pravu stvar” preminuo je u 87. godini poslije kraće bolesti.

Kako prenosi portal TMZ, Ajelo se iznenada razbolio i preminuo je nedugo nakon što ga je porodica posjetila u ranim jutarnjim satima. Ovu tužnu vijest potvrdili su članovi porodice. Pretpostavlja se da je umro od posljedica infekcije.

Iza sebe je ostavio suprugu Sendi, s kojom je bio u braku od 1955. godine, i troje djece. Proslavio se ulogama u filmovima “Učini pravu stvar” i Kum 3″ u kojem je glumio Tonija Rozata, čiji je lik poznat po legendarnoj rečenici “Michael Corleone says hello”.

Za ulogu u filmu “Učini pravu stvar” bio je nominovan za Oskara za najbolju mušku sporednu ulogu. Takođe je zapažene uloge odigrao i u filmovima “Fort Apache the Bronx”, s Polom Njumenom, Bilo jednom u Americi, Ljubičasta ruža Kaira, i “Moonstruck” u kome je glumio sa Šer, prenosi RTS.

Ajelo je glumio i na Brodveju, a ostvario je i pjevačku karijeru. Objavio je nekoliko muzičkih albuma, među kojima i “Live from Atlantic City” 2008. godine.

“UBRZAJ”

Regionalni autori daju snažan doprinos razvoju filmova koji tretiraju ljudska prava, kao i filmova koji se bave temama suočavanja sa prošlošću jer na taj način informišu istorijskim događajima i oblikuju kolektivnu svijest društva. To je saopšteno na panel diskusiji “Film se suočava s proslošću”, koju je organizovao Centar za građansko obrazovanje (CGO), u saradnji sa u saradnji sa ForumZfD.

Dramaturškinja i programska direktorka ForumZfD-a Nataša Govedarica, kazala je da je fenomen festivala filmova o ljudskim pravima relativno mlad.

“Sredinom 90-tih, velike, primarno ljudskopravaške, organizacije počinju sa ustanovljenjem festivala o ljudskim pravima, da bi to kasnije doživjelo ekspanziju. Uspostavljanje ove prakse otvorilo je niz pitanja, odnosno šta čini jedan film, kako bi bio prepoznat kao film o ljudskim pravima, kao i kako selektovati ovakve filmove”, pojasnila je Govedarica.

Ona je ocijenila da regionalni autori daju snažan doprinos razvoju filmova koji tretiraju ljudska prava, a posebno filmovi koji se bave temama suočavanja sa prošlošću.

“Film ‘Dnevnik Diane Budisavljević’ je primjer kako se kršenje ljudskih prava i teme iz korpusa suočavanja sa prošlošću obrađuju na visokom estetskom i etičkom nivou. Film ima mogućnost da se probije kroz ravnodušnost, da istovremeno obrazuje i stvara naše slike i kolektivnu memoriju o određenim događajima. A jednako tako i da dotakne naša srca, što udžbenici iz istorije nemaju ambiciju”, ocijenila je Govedarica.

Iako su zapaženi filmovi o ljudskim pravima, ona je kazala da se društvo nerado bavi takvim temama.

“Teško je očekivati da će ljudi, naročito po sopstvenoj istoriji koja ne prikazuje naciju u najboljem svijetlu, rado i spremno kopati i ekranizovati, a onda i gledati. To nije realno, jer proces traje. Ali naša obaveza jeste da držimo te teme, koliko god bila na margini, otvorenom, a to je moguće kroz ovakve festivale, različite inicijative i aktivnosti civilnog društva”, zaključila je Govedarica.

Filmski kritičar i istoričar iz Zagreba Silvestar Mileta, kazao je da je istraživanje za film “Dnevnik Diane Budisavljević”, a kojim je otvoreno ovogodišnje izdanje Festivala UBRZAJ, trajalo tri godine.

“Istraživanje je podrazumijevalo 25 arhivskih i muzejskih institucija, u Hrvatskoj, Srbiji, Bosni i Hercegovini, Njemačkoj i Sloveniji. Kad istoričar radi za film, to podrazumijeva novinarske, istraživačke i detektivske metode. Sproveli smo razgovor sa više od 100 svjedoka preživjele djece, kao i ljudi povezanih sa Dianom Budisavljević”, pojasnio je Mileta.

On je kazao da je to istraživanje rasvijetlilo značajnu priču iz Drugog svjetskog rata koja, kako je rekao, nije bila poznata do 2003 godine, a koju je rediteljka filma otkrila 2010.

On je objasnio da je bilo složeno spojiti tri forme tokom režiranja samog filma.

“Film je najprije zamišljen kao dokumentarni, a potom smo shvatili da je neophodna i igrana rekonstrukcija, a da će arhivski dio biti centralni dio filma”, zaključio je Mileta.

Režiser Ivan Marinović, mišljenja je da su gledaoci nerijetko podložni slikama koje dobijaju kroz filmove.

“Ono što ne možemo da zamislimo, što ne znamo ili ne poznajemo, ukoliko vidimo na filmu, ulazi u našu memoriju. Kada pitate prosječnog čovjeka kako izgleda Knez Lazar, za njega će to biti Miloš Žutić koji je igrao njegov lik, a ukoliko pitate starijeg prosječnog gledaoca kako izgleda Šćepan Mali, reći će vam da je to glumac Rade Marković sa brkovima. To je način na koji smo informisani kroz film, što ostaje u našem pamćenju kao činjenica”, kazao je Marnović.

Marinović smatra da je domet filmova čija su tema ljudska prava nedovoljan.

“Ovih dana smo svi zadovoljni što film ‘Dnevnik Diane Budisavljević’ ima po 20 hiljada gledalaca u Hrvatskoj i Srbiji, ali ako se to uporedi sa mejstrim filmovima, to je brojka koja nije porediva. Pitanje filmova koji se bave ljudskim pravima i koji nas suočavaju sa prošlošću iz 90-tih, ne može se gledati mimo pitanja kulturne politike naših društava”, kazao je Marinović.

On je poručio da je neophodno da takvi filmovi prodru do nacionalnih frekvencija, u suprotnom, kako je zaključio, ostaju lišeni mogućnosti da naprave veći značaj u društvu.

Književnik, Balša Brković, kazao je da je film ključna umjetnost današnjice.

“Film ima mogućnost da neke traume razjasni na način koji je sugestivan, a dopire dalje od klasične književnosti ili nauke”, ocijenio je Brković.

On je ocijenio da se Festival filma o ljudskim pravima UBRZAJ urezuje u duh Glavnog grada već godinama i da postaje dio aktuelnog gradskog identiteta.

“Film može da se nosi sa moćnicima i sa njihovim falsifikacijama, upravo zato što je dejstvo filma veće nego bilo koje druge umjetnosti ili izraza. Moć i mogućnost filma je da uđe u traumatične epizode i da se na najbolji mogući način otvore neke priče. U tom smislu, ovakav festival i ove priče su posebno važne u kulturi kakva je naša, gdje postoji jedna vrsta straha od iniciranja traumatičnih tema”, kazao je Brković.

On je poručio da je odgovornost umjetnika da, bez kompromisa, pokreću značajne teme, koje ne moraju dati konačnu sliku, ali iniciraju određene priče.

NOVI SAD

Kratkometražni igrani film crnogorskog reditelja Aleksandra Vujovića „As trains go by” biće prikazan na Euro-in film festivalu u Novom Sadu.

Projekcija filma biće upriličena u velikoj sali Kulturnog centra Novog Sada u subotu 14.12. u 20 sati.

Film govori o mladiću opterećenim ljubavnom vezom iz prošlosti koju nije prebolio i koja na njega ima snažan uticaj. Pritisnut osvrtanjima na prošlost, junak priče pokušava da prevaziđe svoje unutrašnje nezadovoljstvo.

“As train go by” je sniman u Njujorku, a  glumci su odabrani na kastingu na Njujorskoj filmskoj akademiji, pa je tako glavna uloga pripala brazilskom akteru Felipe Venturi, a glume još i Andreza Ortiz i Jackeline Salomao. Riječ je o autorskom projektu čiju režiju, produkciju, scenario i montažu potpisuje Vujović.

Film je rađen u crno-bijeloj tehnici, ne sadrži dijaloge, a sniman je na filmskoj traci 35 mm.

Prikazan je na festivalima u Italiji, Francuskoj, Egiptu, Argentini, Srbiji, Crnoj Gori, Bosni i Hercegovini. Film je imao italijansku premijeru u okviru 42. izdanja Internacionalnog Film Festivala Laceno d’oro koji je održan decembra 2017. u Avelinu. U konkurenciji, od ukupno prijavljenih 2000 kratkometražnih filmova iz 107 različitih zemalja svijeta, za glavni takmičarski program Gli occhi sulla città, za kratkometražne filmove odabrano je i prikazano 15 ostvarenja među kojima je i film Aleksandra Vujovića.

Takođe, ovo djelonagrađeno je je za najbolji kratkometražni film 2017, a internacionalnom SEE Film Festivalu u Parizu, u okviru kojeg je 3. juna iste godine, na zatvaranju festivala, upriličena francuska premijera filma u teatru Le Palace u Parizu.

Direktor fotografije je Rodrigo F. Rojo, a originalnu muzičku kompoziciju radio je Nemanja Bečanović. Asistent reditelja bio je Vivek Rangachari, a koproducent Vladimir Vučinić. Za obradu zvuka i mix bio je zadužen Jovo Kljajić, a grading & telecine Filip Orlandić.

EURO-IN je festival evropskog i nezavisnog filma koji se svake godine održava u decembru i predstavlja svojevrstan presjek evropske kinematografije. Festival realizuje Kulturni centar Novog Sada. 

Aleksandar Vujović  je crnogorski reditelj, producent i multimedijalni umjetnik.

Na Akademiji Umjetnosti Di Brera u Milanu završio je osnovne, specijalističke i magistarske studije, odsjek Nove tehnologije umjetnosti – Kinematografija i video. Semestar Master programa za režiju završio je na Njujorškoj filmskoj akadiemiji.

Režirao je prvu multimedijalnu predstavu sa elementima 3D-mapping-a na području cijele Jugoistočne Evrope. Riječ je o predstavi “U istom gnijezdu pod kraljevskim brijestom” u produkciji “Andromeda pictures”.

Trenutno radi na realizaciji svog prvog dugometražnog igranog filma “Luča Njegoševe noći“, koji nastaje po motivima istoimenog književnog djela Dimitrija Popovića i u saradnji sa poznatim umjetnikom.

U BIJELOM POLJU

Izložba slika Mirsada Koljenovića otvorena je sinoć u bjelopoljskom Centru za djelatnosti kulture “Vojislav Bulatović- Strunjo”.

Koljenović je do sada imao dvanaest samostalnih i više od dvadeset kolektivnih izložbi u Crnoj Gori i inostranstvu. Knjigu “Mirsov trakat o slikarstvu”, objavio je 2007, a autor je više programa i projekata za učenike sa posebnim potrebama iz inkluzije.

“Koljenovićevi znakovi komunikacije (slika i slovo) ravnopravni bez hijerarhije, međusobnog uslovljavanja i u težnji za harmonijom kojoj autor daje prepoznatljiv i osoben pečat dovodi nas do saznanja da listajući njegovu knjigu ispisanu dušom, satkanu od slika i slova na kraju shvatite da ona nema početak ni kraj”, ocijenio je otvarajući izložbu akademski slikar i Izvršni direktor Centra za kulturu “Vojislav Bulatović Strunjo”, Dražen Konatar.

“Da li nam autor, pričajući o sebi, želi poručiti da postoji, da je vidljiv, da ima šta reći onome ko umije i zna pročitati njegov rukopis ili samo koristi različite forme za komunikaciju ne može niko reći dok pažljivo ne iščita njegove poruke, koje poput povelja ili vakufnama, govore o nečemu što daruje i o dobru koje dijeli sa drugima. A dobro je jedina stvar na svijetu koje se dijeljenjem uvećava. Podijeliti dobro tako što ćete osmotriti Koljenovićevo slikarsko umijeće može vas samo obogatiti tako što ćete razumjeti zrno nečije duše”, istakao je ranije prof. dr Šerbo Ratoder, našta je podsjetio Konatar.

Konatar je dodao da kod svakog novog pravog djela, do izraza dolazi jedan novi svijet koji još nikad nije bio tu.

“Svako pravo djelo jeste neko novo otkrovenje-pored već poznatih svjetova stavlja se neki novi, nepoznati svijet. Ovdje se postavlja pitanje kako se jedno realističko, jedno naturalističko, jedno kubističko, nadrealističko djelo ostvaruje u poređenju sa apstraktnim djelom. U svakom više ili manje naturalističkom djelu pozajmljuje se dio već egzistirajućeg svijeta i stavlja se pod jaram umjetničkog izraza. Apstraktna umjetnost odustaje od predmeta i njihove prerade. Ona sama stvara izrazne forme”,istakao je Konatar.

Vukoman Kljajević, Radio Crne Gore

Izbor i priprema: Č. Đurđić

Na današnji dan 1545. počeo je Tridentski koncil koji je u maju 1542. sazvao papa Pavle III. Ekumenski koncil, na kojem je do kraja izgrađen status katoličke crkve kao dogmatske, protivreformacijske, militantne ustanove s papom-autokratom na čelu, s prekidima je zasjedao do 1563. Na osnovu zaključaka tog skupa vođen je protivreformacijski pokret koji je doveo do Tridesetogodišnjeg rata između prokatoličkih i protestantskih snaga u Evropi (1618-1648).

1797 – Rođen je njemački pjesnik Hajnrih Hajne, jedan od najvećih liričara 19. vijeka. Njegova poezija smatra se vrhunskim dostignućem njemačkog romantizma: osjećajna i sentimentalna istovremeno, duhovita i ironična  izvršila je ogroman uticaj na evropsko pjesništvo. Najčešće je pisao balade i romanse, a po interesovanju za političke teme predstavljao je, poput Bajrona i Puškina, “angažovanog” romantičarskog pjesnika. Živjeći u Parizu od 1831. do smrti 1856, predstavljao je duhovno središte njemačke emigracije i bio kulturni posrednik između Njemaca i Francuza. Poznata djela: “Knjiga pjesama”, “Romansero”, “Ata Trol”, “Njemačka, zimska bajka”.

1830 – Ruski vicekonzul Jeremija Gagić pokušao je da ubijedi Njegoša u ispravnost austrijskih zahtjeva da Crnogorci izmjeste pokretnu imovinu iz manastira Stanjevići i Maine, koji su se prema odredbama Bečkog ugovora  tada nalazili na austrijskoj teritoriji. Raniji vlasnik, Mletačka republika, dala ih je na korišćenje crnogorskim mitropolitima. Kako je ta ingerencija prestala, saopštio je Gagić, vladikat neće moći da uživa pravo posjedovanja tih objekata. Pošto su Crnogorci bili spremni da ih silom brane, Austrija je privremeno odustala od realizacije takvog zahtjeva.

1877 – Tokom borbi za oslobođenje primorskih gradova, crnogorska vojska na Volujici kod Bara pretrpjela je snažan topovski udar s turskih ratnih brodova. U tom napadu ni jedan od crnogorskih vojnika na Volujici nije ostao neozlijeđen, ali je posada, ipak, uspjela da sačuva svoje položaje. O silini kanonade s turskih brodova svjedoče polusrušeni bedemi na Volujici.

1915 – Ne dobivši opštu podršku poslanika za povlačenje poteza nametnutih ratnim i političkim okolnostima u kojima se Crna Gora našla, vlada Janka Vukotića podnijela je ostavku. Novu crnogorsku vladu kralj Nikola je uspio da formira poslije sedam dana, dajući mandat Lazaru Mijuškoviću, dotadašnjem crnogorskom poslaniku pri srpskoj vladi i dugogodišnjem zagovorniku čvršćeg povezivanja Srbije i Crne Gore.

1981 – General Vojćeh Jaruzelski  zaveo je ratno stanje u Poljskoj, zabranjen je rad nezavisnog sindikata “Solidarnost”, a hiljade sindikalnih aktivista su pritvoreni.

2007 – Crnogorska Vlada usvojila je strategiju razvoja energetike Crne Gore do 2025. godine. Ukupna ulaganja, neophodna za realizaciju projekata definisanih Strategijom, procijenjena su na dvije milijarde eura. Dokument je u saradnji s Ministarstvom za ekonomski razvoj uradila slovenačka kompanija IRRET.

2007 – Evropski parlament ratifikovao je Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju Crne Gore i Evropske unije(SSP). Istoga dana, šefovi država ili vlada EU potpisali su u Lisabonu Ugovor o reformi institucija Unije, kojim  se pojednostavljuje mehanizam odlučivanja i rukovođenja, te omogućava ulazak novih članica.

2007 – Uprkos zabrinutosti Zapada, Rusija i Iran usagasili su vrijeme izgradnje nuklearne elektrane. Sjedinjene Američke Države i druge zemlje dugo su se suprotstavljale izgradnji te nuklearne centrale, vrijedne milijardu dolara, smatrajući da bi Iran to mogao da iskoristi kao pokriće za razvoj programa nuklearnog naoružanja.

2010 – U 69. godini umro je američki diplomata Ričard Holbruk, koji je posredovao u mirovnom sporazumu o okončanju rata u Bosni i bio specijalni američki izaslanik za Avganistan i Pakistan. Holbruk je na Balkanu nazivan „pobješnjelim bikom“i „buldožerom“ zbog agresivnih taktika i dodvoravanja koje je koristio kako bi doveo suprotne strane za pregovarački sto u Dejtonu. Tokom 1998. i 1999. kao specijalni Klintonov izaslanik, pregovarao je o okončanju oružanih sukoba srpske vojske i policije i OVK-a na Kosovu, u čemu nije uspio. U martu 1999. doputovao je u Beograd da tadašnjem predsjedniku SR Jugoslavije Slobodanu Miloševiću da posljednji ultimatum uoči NATO bombardovanja Jugoslavije.

2012 – Na Samitu lidera Evropske unije u Briselu postignut je dogovor da Evropska centralna banka bude jedinstveno nadzorno tijelo za eurozonu, odnosno kontrolu banaka, a odobreno je i oko 50 milijardi eura nove pomoći Grčkoj, čime je izbjegnut bankrot te zemlje i njen izlazak iz eurozone.

Na današnji dan dogodilo se i sljedeće:

1642 – Holandski moreplovac Abel Tasman otkrio je Novi Zeland, ali se nije iskrcao zbog straha od ratobornih domorodaca, pa je zasluga za otkriće pripala Englezu Džejmsu Kuku  koji se 1769. iskrcao na jedno od novozelandskih ostrva.

1937 – Japanske trupe okupirale su kineski grad Nanking i u narednih šest sedmica pobile oko 200.000 Kineza, mahom civila, a krvoproliće je ušlo u istoriju pod nazivom “silovanje Nankinga”.

1991 – Bivše sovjetske republike Kazahstan, Kirgizija, Tadžikistan, Turkmenistan i Uzbekistan odlučile su da se priključe Zajednici Nezavisnih Država.

2006 – Generalni sekretar Ujedinjenih nacija Kofi Anan poručio je Savjetu bezbjednosti da su vizije Srba i Albanaca o budućnosti Kosova i dalje “dijametralno suprotstavljene”.

2009 – Prema odluci većine od 2.000 članova žirija Evropske filmske akademije, za najbolji evropski film u 2009. proglašeno je ostvarenje austrijskog  scenariste i reditelja Mihaela Hanekea “Bijela traka”. Haneke je za “Bijelu traku” osvojio i nagradu za najbolji scenario tog djela u kojem je, prema ocjenama kritičara, sve dovedeno do savršenstva.

2012 – U Parizu je počelo obilježavanje 850-godišnjice čuvene katedrale Notr-dam, u čijim se tornjevima događa veći dio takođe znamenitog romana Viktora Igoa „Zvonar bogorodičine crkve“. Nova zvona i dvanaest hiljada cijevi na orguljama oglasili su jubilej daleko preko Sene. Dan ranije u Katedrali je održana prigodna misa na kojoj je učestvovalo četrdeset biskupa i 400 sveštenika u prisustvu hiljade posjetilaca.