U BUDVANSKOM BIOSKOPU

Predavanje “Zivko Nikolic i njegovo filmsko djelo” koje ce odrzati mr Bozena Jelusic bice odrzano u bioskopu Cadmus Cineplex sjutra 12. novembra, u 18 casova.

Povod za predavanje je obiljezavanje jubileja – 70 godina crnogorske kinematografije, a organizuje ga Narodna biblioteka Budve i bioskop Cadmus Cineplex. Nakon predavanja bice prikazana dva filmska ostvarenja cuvenog reditelja: Biljeg (1981) i Cudo nevideno (1984).

Program se odvija u okviru proslave Dana Opstine Budva.

Filmski i televizijski reditelj Zivko Nikolic je roden 29. novembra 1941. u Ozrinicima kod Niksica. Pohadao je umjetnicku skolu u Herceg Novom, a Akademiju za pozoriste, film, radio i televiziju u Beogradu. Njegovo djelo je poznato i van granica naseg jezika. Za sobom je ostavio veliki trag koji je znacajan ne samo za crnogorsku i jugoslovensku, vec i za evropsku kinematografiju. Sve sto je ikada snimio, snimio je na crnogorskom tlu, duboko u sebi noseci pecat rodnih Ozrinica. Nikolic je bio jako vezan za Crnu Goru, njene ljude, obicaje i tradiciju.

Izbor i priprema: C. Durdic

Na danasnji dan 1833. roden je ruski kompozitor, hemicar i ljekar Aleksandar Porfirijevic Borodin, jedan od “Velike petorice”, cije je djelo znacajno doprinijelo razvoju ruske simfonijske i kamerne muzike. Komponovao je pod uticajem ruskog i istocnjackog folklora. Na svom zivotnom djelu, operi “Knez Igor” radio je 18 godina, a dovrsili su ga Rimski-Korsakov i Glazunov, stvorivsi remek-djelo ruske romanticne opere. Aleksandar Porfirijevic Borodin autor je i znacajnih radova iz hemije i biohemije. Bio je doktor medicine, a kao hemicar proucavao je reakcije u organskoj hemiji i hemijske veze, od kojih su neke od reakcija dobile njegovo ime.

1840 – Roden je francuski vajar Ogist Roden, jedan od najvecih umjetnika s kraja 19. i pocetka 20. vijeka. Njegovo djelo objedinilo je romanticarski duh i moderne teznje i presudno uticalo na evropsko vajarstvo. Odbacivao je idealizam, apstrakciju i dekorativnost i u radu koristio dotad nepoznatu slobodu forme, s prepoznatljivom sposobnoscu da postigne snazan izraz i harmoniju duhovnog i tjelesnog na svojim skulpturama. Poznata djela: “Mislilac”, “Poljubac”, “Balzak”, “Gradani Kalea”, “Vrata pakla”, “Vjecni idol”.

1909 – U Kolasinu je zavrseno sudenje zavjerenicima koji su preko svoje tajne oraganizacije u svim plemenima i kapetanijama pokusali da organizuju ustanak protiv Knjaza Nikole i vlade, oslobode svoje drugove iz zatvora Jusovaca i dovedu za vladara knjazevog sina Danila. Pored glavnih zavjerenika, majora Nikole Mitrovica i potporucnika Petra Dinovica, jos pet je osudeno na smrt, a 33 osobe na vremenske kazne od jedne do dvadeset godina zatvora.

1920 – Potpisan je Rapalski ugovor kojim je Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca, pod pritiskom Velike Britanije i Francuske, ustupila Italiji Istru, Julijsku krajinu, Zadar i ostrva Cres, Losinj, Lastovo i Palagruzu, kasnije i Rijeku.

1955 – Umro je hrvatski pjesnik Avgustin Tin Ujevic, koji je svojom lirikom, ali i boemskim zivotom, obiljezio razdoblje izmedu dva rata u jugoslovenskoj knjizevnosti. Studirao je filozofiju u Zagrebu, Beogradu i Parizu, a zivio u Beogradu, Sarajevu i Splitu do 1940, kada se seli u Zagreb i u njemu ostaje do svoje smrti. Po prirodi povucen, od publiciteta se branio stavom da ,,javnost nema pravo da se bavi piscevim zivotom, no samo njegovim djelom”. Uprkos takvom misljenju, svojom je boemijom, neprestano, ali nenamjerno, izazivao paznju javnosti. Kao pjesnik formirao se na pozitivnim primjerima hrvatske moderne, s posebnom prepoznatljivoscu Matosevog pjesnickog koncepta. Iako pesimista, duboko je vjerovao u ljudski duh i tom je vjerom prozeta njegova poezija – originalna u izrazu, ispovjedna, misaona i senzibilna. Poezija usamljenosti, ocaja i patnje. Prevashodno pjesnik, znacajan je i kao pripovjedac, esejista, kriticar, novinar i publicista, prevodilac (s francuskog i engleskog) i polemicar. Poznata djela: ,,Lelek sebra”, ,,Kolajna”, ,,Auto na korzu”,”Zedan kamen na studencu”.

1962 – U Titogradu je osnovan Tehnicki fakultet, drugi novoosnovani crnogorski fakultet, nastao kao elektro-odsjek odjeljenja Elektrotehnickog fakulteta u Beogradu, iz kojeg je 1978. izrastao Elektrotehnicki fakultet u Titogradu, koji danas djeluje u okviru Univerziteta Crne Gore.

1989 – Umrla je spanska revolucionarka Dolores Ibaruri, legendarna La Pasionarija, predsjednica Komunisticke partije Spanije (od 1960). Pripisane su joj rijeci “No pasaran” (“nece proci”), parola pod kojom su republikanci u Spanskom gradanskom ratu branili Madrid od fasista. Poslije pada Republike provela je 38 godina u inostranstvu, najvise u SSSR-u. Vratila se u Spaniju 1977. i postala clan parlamenta.

1994 – Na Cetinju je zavrseno obiljezavanje 500. godisnjice osnivanja prve drzavne stamparije na Balkanu, iz koje su 1494. na Obodu, rijeckom gradu, i docnije na Cetinju izasle inkunabule – prve stamapane cirilicne knjige na slovenskom jugu: Oktoih prvoglasnik, Oktoih petoglasnik, Psaltir s posljedovanjem, Molitvenik, i Cetvorojevandelje…Obiljezavanje tog datuma, vezanog za izuzetno znacajan dogadaj kojim su stvoreni uslovi za brze i dalekoseznije sirenje pismenosti i kulture na nasim prostorima, pocelo je u januaru, kada je pola milenijuma ranije iz Crnojevica stamparije izasao prvi primjerak Oktoiha prvoglasnika. Proslavom 500 godina stamparstva u Crnoj Gori i svecanostima narednog dana – 13. novembra, obiljezen je i dan stamparije <> DD na Cetinju.

2001 – Jugoslovenski viceadmiral u penziji Miodrag Jokic, optuzen za ratne zlocine na podrucju Dubrovnika 1991, dobrovoljno se predao Medunarodnom sudu za ratne zlocine u Hagu.

2004 – U Podgorici je otvorena Kancelarija italijanskog instituta za kulturu, a u Kotoru ( dan kasnije) odjeljenje “Dante Aligijeri”.

2007 – U Podgorici je konstituisan Savjet za odbranu i bezbjednost, tijelo koje donosi odluke o komandovanju Vojskom Crne Gore.

2007 – U 79. godini umro je Ajra Leving, autor bestselera “Rozmarina beba” i “Momci iz Brazila”, pretocenih u istoimene uspjesne filmove.

2009 – U Plavom dvorcu na Cetinju otvoren je 31. Crnogorski likovni salon “13. novembar” na kome je Gran pri dobio slikar Drasko Dragas.

2010 – Zemni ostaci nekadasnjeg gospodara Zete i Crne Gore i osnivaca Cetinja Ivana Crnojevica prenijeti, su nakon 24 godine od otkopavanja, uz vojne pocasti, iz Narodnog muzeja u Dvorsku crkvu na Cipuru. Inhumaciji Ivana Crnojevica prisustvovali su Vladina radna grupa, ministar odbrane i pripadnici Vojske Crne Gore. Mermerni sarkofag je u zemlju spustio komandant pocasne jedinice, major Zeljko Radulovic, koji je zastavu kojom je bio prekriven sarkofag predao premijeru Crne Gore Igoru Luksicu.

2012 – Predstavnici crnogorske i italijanske vlade polozili su u Podgorici kamen temeljac za eko-zgradu, u kojoj ce biti smjesteno Ministarstvo odrzivog razvoja i turizma i Studijska jedinica za ekologiju Univerziteta Crne Gore. Izgradnjom eko-zgrade, Crna Gora svrstala se u red prvih drzava u Evropi cija ce administracija u oblasti zivotne sredine raditi u ekoloskim uslovima. Polaganju kamena temeljca prethodilo je potpisivanje sporazuma o saradnji u oblasti zastite zivotne sredine izmedu dvije vlade, koji su potpisali crnogorski ministar Predrag Sekulic i ministar zastite zivotne sredine, kopna i mora Italije Korado Klini.

Na danasnji dan dogodilo se i sljedece:

1918 – Proglasena je prva austrijska republika, dan poslije kapitulacije Njemacke u Prvom svjetskom ratu i abdikacije cara Karla I.

1929 – Na Cetinju je poceo da izlazi <>, zvanicni organ Zetske banovine. Urednik Glasnika bio je Milan Ramadanovic, koji je u prvom broju obecao da ce osim zvanicnih akata list donositi i sve ono sto je od opsteg interesa za banovinu, a odnosi se na ekonomsku, socijalnu i privrednu problematiku.

1970 – U snaznom ciklonu i visokim talasima u Istocnom Pakistanu (Banglades) zivot je izgubilo najmanje 200.000 ljudi.

2007 – U danilovgradskom Domu zdravlja “Dimitrije-Dika Marenic” otvorena je skola za trudnice i roditeljstvo, prva te vrste u Crnoj Gori.

2007 – Na predsjednickim izborima u Sloveniji pobijedio je ljevicar Danil Tirk.

2010 – Ministarstvo kulture Crne Gore preselilo se iz Podgorice na Cetinje, u nekadasnju rezidenciju predsjednika drzave u Njegosevoj ulici, a predsjednik se nakon preseljenja Ministarstva uselio u Plavi dvorac.

CZK PETNJICA

Pozorisna predstava “Covjek za sve” Dramskog studija Centra za kulturu Petnjica, u izvedbi Pozorisnog drustva “Divan”, bice izvedena veceras na Velikoj sceni KIC-a “Budo Tomovic” u 20 casova, a ulaz je slobodan.

Rijec je o komediji, koja se na humoristicko-satirican nacin dotice raznih segmenata drustva u tranziciji, bez konkretizacije likova i prostora, od prosvjete do politike, ugostiteljstva, ljubavi medu mladima, do odnosa mladih prema starijima u savremenoj porodici, uz scenske slike perspektiva mladih kod nas i sire u potrosackom drustvu.

“Covjek za sve” je autorski projekat Dragana Koprivice, koji je uradio tekst i reziju, a premijera je odrzana 1. decembra 2018. u sali Centra za kulturu Petnjica, gdje je odigrana i prva repriza.

Predstava je zatim uspjesno izvedena na 48. Festivalu dramskih amatera u Bijelom Polju, i u centrima za kulturu Plav, Rozaje, Berane, u KIC-u “Malesija” u Tuzima, kao i u humanitarne svrhe u JU “Komanski most” u Podgorici, a prikazana je i dva puta u Luksemburgu za crnogorsku dijasporu tokom ljeta 2018. godine.

Izvodenje na velikoj sceni KIC-a “Budo Tomovic” bice jedanaesto po redu, a stizu i pozivi za gostovanja u Makedoniji, Njemackoj, itd…
Clanovi ,,Divana” su talentovani glumci amateri iz Osnovne i Srednje mjesovite skole u Petnjici, kao i iz Srednje medicinske skole u Beranama.

U glavnoj ulozi pojavljuje se Korac Elmar, a u ostalim Huremovic Sejla, Huremovic Dzibo, Muratovic Hana, Licina Almina, Licina Samra, Latic Mirel, Korac Elmin, Adrovic Zana i Krsic Dado. Pozorisno vece otvorice profesor Reho Ramcilovic iz Petnjice, rukovodilac Pozorisnog drustva “Divan”.

U KIC-U SJUTRA

Poznata bosanska umjetnica Senada Beglerovic Lekovic priredice koncert sevdaha pod nazivom “Melem pjesma od meraka” u utorak, 12. novembra, u Velikoj sali KIC “Budo Tomovic”, u 20 sati.

Na repertoaru su pjesme iz Bosne i Hercegovine, Crne Gore, Sandzaka, a umjetnica ce izvoditi i kompozicije sa svog albuma.

Gosti koncerta su: Muhamed Zlatan Hrenovica, Sukrija Planjanin, Bajro Planjanin i klapa “Harmonija”. Vece ce voditi novinarka Dusica Vugdelic.

Kako saopstavaju u KIC-u, Senada Beglerovic Lekovic pocela je izvoditi sevdalinke sa 15 godina, da bi vec nakon nekoliko godina krenula nastupati na koncertima sirom Evrope i svijeta. Dobitnica je brojnih medunarodnih priznanja na festivalima u Poljskoj, Italij, Grckoj…

Ulaz na koncert je besplatan.

PROJEKAT MINISTARSTVA KULTURE

U Ministarstvu kulture danas je upriliceno svecano potpisivanje ugovora o finansiranju projekata nevladinih organizacija u oblasti kulture i umjetnosti.

Ove godine, po tom osnovu, Ministarstvo kulture finansirace 36 najbolje ocijenjenih projekata i to nakon sto je sproveden javni konkurs “Podignimo zavjesu nezavisne kulturne scene”. Projekti ce biti finansirani ukupnim iznosom vecim od 357.000 eura.

Ministar kulture Aleksandar Bogdanovic je podsjetio kako je rijec o drugoj godini tokom koje Ministarstvo realizuje ovaj konkurs.

“O ovogodisnjem interesovanju, najbolje svjedoci podatak da su projekte prijavile 173 organizacije. Odluku o raspodjeli sredstava donijela je Komisija Ministarstva kulture, nakon kompleksne procedure, a na osnovu Rang liste projekata. Posebno mi je drago sto podrzanih 36 projekata pripadaju raznolikom dijapazonu kulturnih izraza i sto su usmjereni na zadovoljenje potreba raznovrsnih ciljnih grupa u domenu kulture i umjetnosti. Projekti obuhvataju gotovo sve oblasti kulturno-umjetnickog stvaralastva i kulturne bastine, a takode su zastupljene i razlicite socijalne i ranjive grupe. Ovogodisnju novinu cine istrazivacki projekti, kao poseban segment konkursa. Evidentno je da konkurs ispunjava svoju namjeru, a to je realizacija partnerskih projekata nevladinih organizacija. Tako ce se od 36 projekata, njih cak 15 sprovoditi u partnerstvu”, rekao je on.

Predsjednik Komisije zaduzene za raspodjelu sredstava Dragoljub Jankovic, istakao je kako je konkurs realizovan uz cetiri strateska cilja.

“Rijec je o jacanju nezavisne kulturne scene, zastiti i promociju raznolikosti kulturnih izraza, ravnomjernom razvoju kulture na teritoriji Crne Gore i realizaciji istrazivackih projekata kao preduslova strateskog planiranja u kulturi. Komisija Ministarstva kulture za raspodjelu sredstava je pred sobom imala veliki izazov da sprovede kompleksu proceduru, kao i obimne aktivnosti, u odnosu na veliki broj prijava koji je i ove godine pristigao na konkurs”, naglasio je on.

Od 176 pristiglih prijava, kako je istakao Jankovic, 101 je zadovoljila administrativnu provjeru. U drugoj fazi, nezavisni procjenjivaci bodovali su projekte i to prema cetiri kriterijuma i 16 mjerila.

U CNP-U

Predstava “Cekajuci Godoa” bice izvedena veceras u 20 sati na Velikoj sceni Crnogorskog narodnog pozorista.

Beketovu dramu rezirao je Diego de Brea koji potpisuje i scenografiju, Jelena Susanj je radila jezicku adaptaciju, saradnica na scenografiji je Ivanka Vana Prelevic, kostimografkinja Olivera Dragojevic a izvrsna producentkinja Nela Otasevic.

U predstavi igraju: Srdan Grahovac, Stevan Radusinovic, Nada Vukcevic, Dragan Racic i Petar Vlahovic.

Reditelj Diego de Brea o predstavi:

Beketov covjek, sav skrhan i bespomocan, luta dezorijentisan po tamnoj i zamracenoj zemlji bez svijetla i bez nade, bez ljubavi i bez srca. Pun je metafizicke tjeskobe i beznada. Sam, izgubljen, prepun pitanja bez odgovora o smislu i posljednjem uzroku. S druge strane, njegov tragicni osjecaj zivota i vlastite sudbine, njegova otvorenost ka beskonacnosti i ceznja za vjecnoscu, stavlja ga pred osnovno pitanje zivota: Da li je dusa besmrtna? I, da li Bog postoji ili ne? Koja strana ce prevagnuti? Razum ne moze definitivno nista razjasniti. Treba se kladiti. To nije dobrovoljno, tamo ste ukrcani.

Dakle, sta cete izabrati? Mozete da izgubite dvije stvari, istinu i dobrotu, i rizikujete dvije stvari, svoju pamet i svoju volju, svoje saznanje i svoju srecu, a vasa priroda ne moze izbjeci dvoje, gresku i nesrecu. Vas razum nije nista vise pogoden bilo da izaberete jedno ili drugo. A vasa sreca? Izvagajmo dobitak i gubitak ako uzmemo Boga. Ako budete dobili, dobijate sve, a ako izgubite, ne gubite nista.

Kladite se, dakle, da postoji, bez oklijevanja. Zbog toga, covjek koji je prinuden da igra, mora da okrece leda razumu, kako bi mogao da sacuva zivot. Tamo gdje vise nema nade, ostaje vjera, ta beskonacna kategorija koja nam poklanja jedini, pravi smisao. A vjera nije stvar razuma, prije bi se reklo da je stvar srca. Nesto slicno je i sa Bogom. I njega, Boga dakle, osjeca samo srce, ne i razum. Kako je daleko, beskonacno daleko od spoznaje Boga do ljubavi prema njemu! Boga poznaju dvije vrste ljudi: oni, koji su poniznog srca i svida im se slabost i skromnost, i oni, koji imaju dovoljno duhovnosti, da spoznaju istinu, koliko god im ona bila neprijatna”.

Izbor i priprema: C. Durdic

Na danasnji dan 1405. umrla je srpska kneginja Milica, zena kneza Lazara Hrebeljanovica. Poslije Kosovske bitke 1389. sklopila je mir s Turcima i upravljala Srbijom u ime maloljetnog sina Stefana. Kasnije se zamonasila i podigla manastir Ljubostinja, gdje je sahranjena kao monahinja Evgenija.

1786 – Nakon pobjeda Crnogoraca na Vucjem dolu i Fundini, ruski car Aleksandar II u obracanju moskovskom plemstvu izrekao je komplimente na racun crnogorske vojske, odlucivsi da tim povodom odlikuje 50 crnogorskih i hercegovackih boraca.

1821 – Roden je Fjodor Mihajlovic Dostojevski, jedan od najvecih ruskih i svjetskih knjizevnika, koji je kroz psiholoska stanja likova otkrio u svojoj prozi najdublje slojeve ljudske duse, dobro i zlo u covjeku. Njegovo djelo postalo je u 20. vijeku neiscrpan izvor za najraznovrsnije knjizevno-teorijske, estetske, psiholoske i filozofske studije i tumacenja. Uticao je na ukupnu evropsku i americku knjizevnost, a posebno cesto su se na njega pozivali ekspresionisti u knjizevnosti i egzistencijalisti u filozofiji. Poznata djela:”Zlocin i kazna”, “Braca Karamazovi”, “Bijedni ljudi”,”Ponizeni i uvrijedeni”, “Zapisi iz mrtvog doma”, “Idiot”.

1855 – Umro je danski filozof Obi Seren Kjerkegor, zastupnik antihegelijanskog pravca, kriticar hriscanstva kao crkvene dogme i zacetnik egzistencijalizma. Za zivota je bio nepoznat izvan Danske i tek je posthumno, gotovo stotinu godina kasnije stekao svjetsku slavu. Znacajno je doprinio jednoj od sustinskih tendencija egzistencijalisticke filozofije, zasnovanoj na cinu postojanja, na culno- estetskom i neposredno ljudskom, ciji uticaj i danas traje. Poznata djela: “Ili-ili: fragmenti zivota”, “Pojam strepnje”, “Bolest na smrt”, “Filozofske mrvice”.

1869 – Roden je Vitorio Emanuele III, italijanski kralj od 1900. do 1946, ozenjen Jelenom, kcerkom crnogorskog kralja Nikole I. Podrzao je Musolinijev rezim i 1936. je proglasen carem Etiopije, a 1939. kraljem Albanije. Abdicirao je 1946. u korist sina Umberta, nadajuci se da ce tako spasiti Savojsku dinastiju, ali su se Italijani u junu 1946. na plebiscitu izjasnili za republiku.

1878 – U Becu je umro Stjepan Mitrov Ljubisa, crnogorski pisac i politicar. Roden je u Budvi 29. februara 1824. Bio je sekretar budvanske Opstine, potom poslanik u Dalmatinskom saboru u Zadru, a nakon toga i clan Carevinskog vijeca u Becu. Svoj politicki program ispunio je borbom za ravnopravnost naroda i jezika u okviru Austrougarske i za zblizavanje slovenskih naroda. Stjepan Mitrov Ljubisa pripada redu najznacajnijih crnogorskih pripovjedaca. Pisao je izvornim narodnim jezikom. Zavidno mjesto u knjizevnoj istoriji obezbijedila su mu djela:”Pripovjesti crnogorske i primorske”,”Kanjos Macedonovic” i “Pricanja Vuka Dojcevica”.

1918 – Kapitulacijom Njemacke zavrsen je Prvi svjetski rat u kojem je ucestvovalo 36 drzava. Zivot je izgubilo oko 10 miliona ljudi. Bezuslovna kapitulacija, prema kojoj je Njemacka morala da napusti sve okupirane zemlje na zapadu i istoku, Alzas i Lorenu i lijevu obalu Rajne, potpisana je u zeljeznickom vagonu u francuskom mjestu Kompijenj.

1948 – Na inicijativu sportskih radnika Niksica: Dragana Perovica, Milije Jocovica, Bozidara Muja Stevovica i Kicuna Ljeskovica osnovan je Atletski klub >>Sutjeska>>. Prvi predsjednik kluba bio je Bimo Harovic, takode jedan od osnivaca. Ovaj, uz podgoricku “Buducnost” i “Mornar” iz Bara najstariji atletski kolektiv u Crnoj Gori iznjedrio je veliki broj takmicara – drzavnih reprezentativaca, osvajaca medalja na domacim i inostranim sampionatima.

1993 – U Podgorici je osnovana nevladina organizacija “Almanah”, koja je okupila preko 300 intelektualaca razlicitog konfesionalnog, nacionalnog i kulturoloskog predznaka u cilju istrazivanja, ocuvanja i predstavljanja kulturno-istorijskog nasljeda Muslimana-Bosnjaka u Crnoj Gori. Nevladina organizacija “Almanah” pokrenula je 1994. i casopis Almanah, i objavila brojne vrijedne knjige.

2000 – Stupio je na snagu Zakon o Centralnoj banci Crne Gore, cime je zaokruzena monetarna vlast u Crnoj Gori, inaugurisana godinu dana ranije, uvodenjem njemacke marke u platni promet Republike.

2004 – U francuskoj vojnoj bolnici Persi kraj Pariza umro je, u 75, godini palestinski predsjednik Jaser Arafat, idejni voda visedecenijske borbe Palestinaca za nezavisnu domovinu. Arafat je jedan od osnivaca ilegalne organizacije Al Fatah (1964) – jezgra Palestinske oslobodilacke organizacije, na cijem je celu bio od 1968. Kao ucesnik mirovnih pregovora, s izraelskim premijerom Jicakom Rabinom i ministrom inostranih poslova Simonom Peresom dobio je 1994. Nobelovu nagradu za mir.

2005 – Na Univerzitetu Crne Gore prvi put je organizovana odbrana diplomskog rada posredstvom Interneta. Student Ekonomskog fakulteta u Podgorici Vladan Jovanovic diplomirao je, naime, s Univerziteta Grand Kanion u Arizoni (SAD) posredstvom direktne video i audio veze s podgorickim Ekonomskim fakultetom na temu “Elektronsko bankarstvo”.

2009 – Lideri Njemacke i Francuske Angela Merkel i Nikola Sarkozi prvi put su od Prvog svjetskog rata zajedno prisustvovali obiljezavanju kraja tog sukoba i porucili da je vrijeme da se proslavi pomirenje i prijateljstvo njihovih zemalja.

Na danasnji dan dogodilo se i sljedece:

1918 – Marsal Jozef Pilsudski proglasio je nezavisnu republiku Poljsku.

1945 – Odrzani su prvi poslijeratni izbori u Jugoslaviji na osnovu kojih je konstituisana Ustavotvorna skupstina Demokratske Federativne Jugoslavije.

1952 – Dzon Mulin i Vejn Dzonson u Los Andelesu prvi put su prikazali svoj izum – video rikorder.

1961 – Sovjetski grad Staljingrad preimenovan je u Volgograd.

1975 – Proglasena je nezavisnost Angole, poslije pet vjekova portugalske kolonijalne vlasti. Prvi predsjednik Narodne Republike Angole postao je Agostinjo Neto.

1992 – Engleska anglikanska crkva napustila je vjekovnu tradiciju i dopustila zenama da budu svestenice.

2008 – U sportskom centru “Moraca” u Podgorici, kosarkasi Buducnosti pobijedili su turski tim “Galatasaraj” 93:62 i plasirali se u Eurokup.

2012 – Novoosnovani ragbi klub ,,Buducnost”, pojacan s nekoliko igraca iz inostranstva, odigrao je prvu utakmicu na stadionu Crvene stijene u Tolosima protiv prvog crnogorskog ragbi kluba ,,Arsenal” iz Tivta.

EMITOVANJE DO KRAJA GODINE

Ekipa Radija Crne Gore zapocela je snimanje radio drame “Nase brdo”. Radnja te ljubavne price smjestena je u period drugog svjetkog rata. Govori nam o poznavanju i razlikovanju dobra i zla, postenja i nepostenja, o nasim slabostima, vrlinama, ali i o vremenu u kome je nastajao Radio i nasa kuca. Scenario potpisuje Nada Bukulic, a reziju Mirsad Rastoder.

Radio drama “Nase brdo” povezuje dramsku pricu sa istorijskim cinjenicama. Podsjeca nas da se ovog mjeseca navrsava 75 godina od kada je prvi radio-signal uspostavljen u Crnoj Gori. Nada Bukulic kaze da “brdo” nije samo geografska odrednica, vec je to lik morala: casti, odanosti, istrajnosti, lojalnosti, prijteljstva i ljubavi.

“Pisana je za ljude koji pamte. Ne mislim na ideologiju koja je bila u to doba bitna, nego na vrijednosti koje su bile karakteristika i koje su bile sustina mentaliteta ovdasnjih ljudi”, kazala je Bukilic.

Entuzijazam i dobra volja ne fale ekipi Radija u procesu stvaranja drame “Nase brdo”. Nadaju se da ce to slusaoci prepoznati i da ce steci dobar utisak o prici.

“Vjerujem da ce ova glumacka ekipa uspjeti, zajedno sa cijeliom ekipiom, da ostavi dovoljno prostora nasim slusaocima da dozive dramu ‘Nase brdo’, koja je u sustini i nasa Crna Gora, odnosno mi u njoj i u nekom vremenu”, kazao je Rastoder.

“Moje je zadovoljstvo sto sam dio produkcije radio drame ‘Nase brdo’ i veliko je zadovoljstvo sto produkcija iz godine u godinu je sve veca”, kazala je glumica Branka Femic.

Radio Crne Gore nastoji da se ravna sa kolegama iz regiona. Cilj je da slusanje radio drame prede u naviku slusaocima.

“Mi smo do sad uspjeli, u protekle dvije godine, da snimimo sest radio drama. Ove godine komisija se opredijelila za dvije. Ono sto nam je cilj u narednom periodu jeste da ova kuca mnogo vise sredstava izdvoji za ovu vrstu programa koja nam je neophodna”, kazao je direktor Radija Crne Gore budimir Raicevic.

Projekat je odobren na osnovu internog konkursa RTCG. Zbog radova na digitalizaciji Radija, bice produzen rok za finalizaciju drame “Nase brdo”. Ocekuje se da ce biti emitovana do kraja ove godine.

Milica Kapa, TVCG

CUVAMO OD ZABORAVA

Javni servis ce od 27.novembra poceti da koristi najsavremeniji sistem koji ce nam obezbijediti vrhunski kvalitet slike, zvuka i produkcije. To, medutim, ne znaci da treba da zaboravimo put koji su prosli oni koji su decenijama stvarali Radio i Televiziju Crne Gore. Njima u cast, fotografije, tehnika kojom su radili, kao i arhivski snimci bice od sjutra u Muzeju u nasoj zgradi.

Stari uredaji i fotografije na ulazu u zgradu Radio i Televizije Crne Gore svjedocanstvo su snage, kreativnosti, umjetnicke i istorijske vrijednosti onoga sto su stvarali pioniri Javnog servisa.

“Prije svega da kazem da je nasa ideja vodilja bila da sacuvamo od zaborava, trajno zastitimo, iznesemo na svjetlo dana i javnosti pokazemo dio bogate bastine stvorene tokom 75 radijskih i 55 televizijskih godina. Istovremeno, buduci da je ovo godina velikih jubileja nase kuce, zeljeli smo da i na ovaj nacin iskazemo postovanje i zahvalnost kolegama koji su stvarali istoriju nase kuce, a time i medijsku istoriju nase drzave”, kazala je urednica Programskog arhiva TVCG Snezana Rakonjac.

Kustosi Centra savremene umjetnosti i Javne ustanove “Muzeji i galerije Crne Gore” Marina Celebic i Vladan Ivanovic osmislili su prostor i podijelili zbirku u tri cjeline.

“Na jednom dijelu su prvi aparati koji su korisceni u programu Radio i Televizije Crne Gore, ima tu i dio sa reflektorima i dio sa kamerama, ovdje u ovoj centralnoj prostoriji su predmeti koji su manjeg obima i posebno bih tu istakao i ovaj vas TV prijemnik koji non-stop emituje, bez prekida emituje arhiv iz Radio i Televizije Crne Gore”, kaze kustos Muzeja RTCG Vladan Ivanovic.

Urednica Programskog arhiva Televizije Crne Gore Snezana Rakonjac kaze da je Muzej prije svega mjesto susreta sa prosloscu zaposlenih u Radio i Televiziji Crne Gore.Vjeruje, medutim, da ce zbog raznovrsnosti i bogatstva postavke, biti zanimljiv i drugima.

“Za omladinsku, studentsku populaciju, mozda i za dake osnovnih skola, jednog dana kad digitalizujemo nas kompletan arhiv ovdje ce moci da se pogleda zeljena emisija ili Dnevnik iz odredene godine, tako da bi to mogao da postane i jedan centar za naucna istrazivanja gdje bi audio-vizuelni dokument postao prvorazredni istorijski izvor”, dodaje Rakonjac.

Muzej Radio i Televizije Crne Gore bice zvanicno otvoren sjutra u 18 sati.

Petra Bozovic, TVCG

Izbor i priprema: C. Durdic

Na danasnji dan 2006. Skupstina Crne Gore izabrala je novu, prvu crnogorsku Vladu u nezavisnoj drzavi, na celu s premijerom Zeljkom Sturanovicem. Istoga dana Skupstina je izabrala i clanove Ustavnog odbora i skupstinskih odbora. Za predsjednika Ustavnog odbora izabran je sef parlamenta Ranko Krivokapic, a za clanove Dragan Kujovic, Miodrag Vukovic, Predrag Ivanovic, Mevludin Nuhodzic, Ljuid Skrelja i Ivan Kalezic (clanovi Demokratske partije socijalista), Borislav Banovic iz SDP-a, Andrija Mandic i Zoran Zizic, pripadnici Srpske liste, Velizar Kaluderovic iz SNP-a, Dragan Soc iz Narodne stranke, Bozo Nikolic, pripadnik Hrvatske gradanske inicijative, Maja Kostic-Mandic i Srda Brajovic Pokreta za promjene, Kemal Purisic iz Bosnjacke stranke i Vaselj Sinistaj iz Albanske alternative.

Ostali datumi: 1444. u bici kod Varne u Bugarskoj snage turskog sultana Murata II pobijedile su poljsko-ugarsku vojsku kralja Vladislava Jagjela III i erdeljskog vojvode Janosa Hunjadija, u srpskim narodnim pjesmama poznatog kao Sibinjanin Janko. Poljski kralj Vladislav je u toj bici poginuo. To je bio posljednji pokusaj evropskih sila da odbrane Konstantinopolj od turskog osvajanja.

1493 – Roden je svajcarski alhemicar i ljekar Teofrast Bombast fon Hohenhajm, poznat kao Paracelzus, pisac medicinskih i okultnih djela, koji je odlucujuce doprinio primjeni hemije u medicini. Osnivac je jatrohemije, smjera u medicini kojim se svi zivotni procesi i bolesti objasnjavaju hemijskim reakcijama u organizmu. Zasluzan je za koriscenje kao ljekova u medicini sumpora, arsenika, opijuma, soli zive, olova, gvozda, bakra, a uveo je i ljekovita kupanja sa solima.

1759 – Roden je jedan od najvecih njemackih i svjetskih knjizevnika Johan Kristof Fridrih fon Siler, u cijem djelu se s poezijom prozimaju filozofija, istorija i knjizevna teorija. Bio je ispunjen plemenitim idealistickim patosom utemeljenim na vjeri u covjeka, u slobodu, duhovnost i uzvisena moralna nacela, i vjest u gradenju dramskih sukoba. Druzio se i bio prijatelj s Geteom, sto je pozitivno uticalo na njegov stvaralacki rad. Njegove drame, od kojih su najpoznatije “Razbojnici”, “Don Karlos” i “Vilhelm Tel”, imale su ogroman uspjeh; njegove balade bile su najcitanije pjesme u Njemackoj, a na njegovu “Odu radosti” Betoven je komponovao cuveni zavrsni stav Devete simfonije.

1796 – Umrla je ruska carica Katarina II Aleksejevna – Katarina Velika. Na prijesto je dosla 1762. nakon dvorskog udara u kojem je svrgnut, a potom ubijen njen muz Petar III. Kao pobornik prosvjetiteljskih ideja, stekla je veliku popularnost. Uspjesno je ratovala protiv Poljske i Turske i prosirila teritoriju Rusije. Za vrijeme njene vladavine ugusen je seljacki ustanak pod vodstvom donskog kozaka Jemeljana Pugacova.

1877 – Da bi sacuvao tajnost planiranog napada na Bar, knjaz Nikola je naredio da se pokidaju sve telegrafske zice izmedu Cetinja i Kotora, i svih mjesta u unutrasnjosti, kako bi bilo onemoguceno slanje vijesti bilo koje vrste. U toj akciji trebalo je improvizovati toboznji napad na Podgoricu, a, u stvari, prebaciti trupe prema Virpazaru i Sutormanu da bi napale Bar. S tim ciljem, Knjaz je s pratnjom, u najvecoj tajnosti, napustio Martinice i naredni dan stigao u Virpazar.

1891 – Umro je francuski pisac Artur Rembo, koji je svoja najbolja djela napisao izmedu 17. i 20. godine, zbog cega ga je Viktor Igo prozvao “dijete Sekspir”. Hvaljena preko mjere i zestoko osporavana, njegova poezija je uticala na sve poetske pravce 20. vijeka, a posebno na simboliste i nadrealiste, kao i na muziku i umjetnost. Mnogo je putovao i duze vrijeme boravio u sjevernoj Africi, gdje se bavio trgovinom i obogatio. Druzio se i putovao s Verlenom i snazno uticao na njegovu poeziju. Poznata djela: “Iluminacije”, “Boravak u paklu”.

1908 – U selu Podljuti, Opstina Niksic, roden je dr Jevto Milovic, istoriograf i istrazivac crnogorske istorije i istorije knjizevnosti, clan Crnogorske akademije nauka i umjetnosti. Bio je 14 godina lektor za srpskohrvatski jezik na Filozofskom fakultetu u Berlinu, radio je potom kao kustos Narodnog muzeja na Cetinju, a bio je i profesor njemackog jezika i knjizevnosti u Zadru. Jefto Milovic je umro 1991. u Titogradu. Ostavio je znacajna djela: “Zbornik dokumenata iz istorije Crne Gore 1685-1782”, dva obimna toma pisama i drugih dokumenata – grade o Petru I Petrovicu, te studiju “Petar II Petrovic Njegos u svom vremenu”.

1938 – Umro je turski drzavnik Mustafa Kemal Ataturk, prvi predsjednik Turske. Pod njegovim vodstvom 1922. zbacen je posljednji sultan Muhamed VI, a 1923. Turska je proglasena republikom.

1975 – Vlade SFR Jugoslavije i Italije potpisale su Osimski sporazum kojim su regulisane granice izmedu dvije zemlje. Ugovorom je regulisan i dio sporne granice od Mede Vasi do zaliva Sveti Jernej, kao i granica u vodama Trscanskog zaliva.

1989 – Pocelo je rusenje Berlinskog zida, koji je 28 godina bio simbol podjele Evrope poslije Drugog svjetskog rata i ideolosko-politicke i vojne konfrontacije Istok-Zapad.

1991 – U gradu Vukovaru pocele su ulicne borbe izmedu pripadnika Jugoslovenske narodne armije i hrvatskih policijskih snaga. Jedinice JNA osvojile su Vukovar 18. novembra. Kontrolu nad gradom Hrvatska je povratila 1998.

2007 – U 84. godini umro je americki pisac Norman Majler. Svjetsku slavu stekao je debitantskim romanom “Goli i mrtvi”, koji je napisao u Parizu kao 25-godisnjak i posvetio ga Drugom svjetskom ratu.

2008 – Sefovi diplomatija EU podrzali su novu strategiju jacanja uticaja i preuzimanja odgovornosti Unije u Bosni i Hercegovini, uz koriscenje svih instrumenata, ukljucujuci prenos ovlascenja s medunarodnog na specijalnog predstavnika EU u toj republici.

2010 – Evropski komesar za prosirenje Stefan File urucio je premijeru Crne Gore Milu Dukanovicu u Podgorici misljenje Evropske komisije o aplikaciji Crne Gore za clanstvo u Evropskoj uniji. File je podsjetio da je stav komisije da pregovori treba da budu otvoreni tek onda kad Crna Gora ispuni sedam postavljenih uslova.

2010 – Predsjednik Skupstine Crne Gore Ranko Krivokapic sastao se u Vatikanu s papom Benediktom XVI. Prilikom susreta istaknuto je opredjeljenje da se, kako je saopsteno, u najskorije vrijeme otvori pripremna kancelarija Svete stolice u Crnoj Gori, koja bi prerasla u nuncijaturu, odnosno ambasadu od regionalnog znacaja.

2011 – Vlada Crne Gore verifikovala je ugovor sa Sjeverno-atlantskom alijansom o transportu tajnih i osjetljivih NATO dokumenata i materijala, koji su u Mansu, u Belgiji, 19. septembra potpisali general NATO-a Manfred Lang i predstavnik Direkcije za zastitu tajnih podataka Crne Gore Savo Vucinic. Ugovorom sa komandom saveznickih snaga za Evropu, crnogorska Vlada obavezala se na omogucavanje bezbjednog transporta osjetljivih dokumenata i materijala kurirske sluzbe saveznicke komande za operacije. Predvideno je da kuriri NATO-a prilikom ulaska u Crnu Goru treba da obavijeste vlasti o ruti putovanja i obavezu se na pridrzavanje dogovorenog plana, dok ce crnogorske institucije, policajci i vojnici, obezbjedivati posiljke Alijanske i pruzati kuririma logisticku podrsku.

2011 – U Beogradu je, u 71. godini, umro poznati srpski glumac Petar Kralj. Ostvario je preko dvjesta uloga za koje je dobio brojne nagrade i priznanja. Publika ga posebno pamti po legendarnoj pozorisnoj predstavi ,,Ziveo zivot Tola Manojlovic”, u kojoj je igrao 43 godine.

Na danasnji dan dogodilo se i sljedece:

1919 – Roden je ruski inzinjer Mihail Timofejevic Kalasnjikov, konstruktor automatske puske AK-47.

1989 – Crnogorsko narodno pozoriste zahvatio je pozar koji je tesko ostetio zgradu nacionalnog teatra. Umjesto rekonstrukcije starog, kasnije je podignuto novo pozorisno zdanje.

1994 – Irak je priznao Kuvajt kao suverenu drzavu.