SEBASTIJAN BAFTIJARI

Prema podacima iz 2011, romskim jezikom govori 0,83 odsto gradana Crne Gore. Sebastijan Baftijari, ucenik treceg razreda srednje skole, jedan je od njih i, zajedno sa svojim bratom i prijateljima, volonterskim radom istice pitanje vaznosti ucenja romskog jezika u osnovnim i srednjim skolama.

“Meni je san da vidim Rome obrazovane, koji su uspjeli u Crnoj Gori”, prica Sebastijan.

Ovaj osamnaestogodisnjak, cesto suocen sa nizom poteskoca na svom putu obrazovanja, nakon zavrsene osnovne, upisuje srednju skolu u kojoj postize sjajne rezultata u hemiji, istoriji i geografiji.

“Nakon toga sam se vise ukljucivao sto se tice istorije i geografije, jer me zanima moja drzava”, kaze Sebastijan

Zaljubljen u Crnu Goru u kojoj je roden, Sebastijan sa bratom i prijateljima, uspjesni u skoli i kao aktivisti civilnog sektora, vjeruju da bi uvodenje fakultativne nastave romskog jezika u skolama, pomoglo mnogim Romima da lakse zavrse skolu.

Osnivac romske organizacije mladih “Koracajte sa nama” Elvis Berisa siguran je da bi ucenje romskog jezika u skolama umanjilo predrasude kod djece koja provode vise od sest sati u skolskim klupama.

“Po nasim informacijama ne postoji u udzbenicima nijedan pisac, nijedan dio literature koji govori o romskom jeziku i romskoj kulturi”, rekao je Berisa.

Spremnost za ucenje, dakle, nije samo pitanje dobrog plana i programa, medutim jezik kao jedan od vaznih elemenata nacionalnog i kulturnog identiteta bilo koje zajednice, ne smije biti osporavan ili negiran u bilo kojem obliku. U ovom slucaju to bi znacilo osporavanje Roma, zakljucuje Sebastijan.

Emina Hodzic-Knezevic, RTCG

MINISTARSTVO POLJOPRIVREDE

Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja pocinje podjelu besplatnih, zdravih obroka djeci u osnovnim skolama, kroz Program voce, povrce, mlijeko i mljecni proizvodi za skole.

Djeci ce se tokom skolske godine dijeliti besplatni proizvodi u cilju poboljsanja njihovih prehrambenih navika i promocije zdravih stilova zivota, a program ce podrazumijevati i edukativne aktivnosti, saopsteno je iz Ministarstva poljoprivrede.

Program ce se sprovoditi u osnovnim skolama “Vuko Jovovic” iz Danilovgrada, “Radomir Mitrovic, “Vukasin Radunovic” i “Vuk Karadzic” iz Berana, “Risto Ratkovic” i “Marko Miljanov” iz Bijelog Polja i “Risto Manojlovic” iz Kolasina.

Isporuka zdravih obroka pocece u skolama u u Danilovgradu, u Bijelom Polju i u Kolasinu.

Promociji Programa u skoli “Vuko Jovovic” u Danilovgradu prisustvovace ministar poljoprivrede i ruralnog razvoja Milutin Stjepovic kao i predstavnici Ministarstva prosvjete, Instituta za javno zdravlje, Kancelarije Svjetske zdravstvene organizacije u Crnoj Gori, Opstine Danilovgrad, kao i proizvodaci koji su iskazali interesovanje da ucestvuju u Programu.

“Narednih dana, podjela zdravih obroka ce se realizovati i u ostalim odabranim skolama, sa dinamikom jednom sedmicno. Cilj je da se u narednom periodu u Program ukljuci sto veci broj osnovnih skola u Crnoj Gori”, navodi se u saopstenju.

Podsjeca se da je realizaciju programa, koji je vrlo popularan u zemljama EU, Ministarstvo definisalo u ovogodisnjem Agrobudzetu.

MONTEFARM

Pacijenti sa neuroloskim i kardiovaskularnim oboljenjima suocavaju se sa problemom zbog nestasice lijeka “pradaksa” od 150 mg, koji se izdaje na recept u apotekama Montefarma, a nije ga bilo tokom prosle sedmice. Sa druge strane, u privatnim apotekama, koje su na osnovu ugovora sa Fondom za zdravstveno osiguranje duzne da lijek izdaju bez placanja, prodaju ga za oko 100 eura.

Pacijent koji se obratio redakaciji Dana kazao je da osim lijeka “pradaksa”, koji se koristi preventivno protiv mozdanog udara, u apotekama Montefarma nema ni lijeka za srcane bolesnike “konkor” od 2,5 mg.

Iz Montefarma su za Dan saopstili da nema nestasica i da ima kapsula “pradaksa”, ali da ce dopuna stici u toku naredne nedjelje.

“U nasim apotekama nema nestasice ‘pradaksa’ kaps. 110 mg i 150 mg, a dopune zaliha ovog lijeka bice isporucene u toku radne nedjelje, sto je inace i praksa u nasem nacinu poslovanja. Drugi pomenuti lijek ‘konkor’, trenutno nedostaje samo u dozi od 2,5 mg i ocekuje se njegova isporuka do kraja mjeseca. Nijedan tender Montefarma nije ponisten, tako da za sada nestasica nema. Napominjemo da se ovi ljekovi takode izdaju na teret Fonda zdravstva Crne Gore i u privatnim apotekama, tako da gradani mogu, u slucaju trenutnog nedostaka lijeka u nasim apotekama, svoj recept realizovati u nekoj od privatnih koje su potpisale ugovor sa Fondom”, isticu iz Montefarma.

Iz Fonda za zdravstveno osiguranje za Dan je saopsteno da, prema informacijama iz Montefarma, lijeka “pradaksa” ima u vise apoteka i da ce se obezbijediti izdavanje u kontinuitetu u dezurnoj apoteci “Krusevac”.

“Ocekuje se nova isporuka ‘pradakse’ u petak kada ce ga na raspolaganju imati sve Montefarmove apoteke. Ukoliko ima apoteka koje ga osiguranicima Fonda kojima je propisan recept nude u prodaji, molimo da se obrate Fondu kako bi reagovali shodno ugovoru. Takve situacije su nedopustive i primjenjivacemo kaznene mjere sve do raskida ugovora. Takode, osiguranici koji koriste portal eZdravlje mogu putem servisa eApoteka provjeriti u kojim apotekama mogu podici propisani lijek. Prema podacima Fonda, lijeka ‘pradaksa’ ima u dovoljnim kolicinama i moze se podici u najvecem broju privatnih apoteka, ‘pradaksa’ 60×150 mg: 1.929 kutija u 144 apoteke; ‘pradaksa’ 60×110 mg: 1.825 kutija u 149 apoteka i ‘pradaksa’ 30×75 mg: 206 kutija u 88 apoteka”, isticu iz Fonda za zdravstveno osiguranje.

KAO PREPORUCENA

Ministarstvo zdravlja uvesce do kraja godine u kalendar imunizacije vakcinu protiv Humanog papiloma virusa (HPV) i ponuditi je, kao preporucenu, djevojcicama od devet do 11 godina, kazali su Dnevnim novinama iz resora na cijem je celu Kenan Hrapovic.

“Vakcina ce biti preporucena, ali ne i obavezna. Vakcina protiv HPV (Gardasil 9) je indikovana za aktivnu imunizaciju osoba uzrasta od devete godine zivota i starijih, kako osobama zenskog, tako i muskog pola. Po preporuci Nacionalna savjetodavna komisija za imunizacije (NITAG) kod nas ce se ponuditi djevojcicama uzrasta od devet do 11 godina”, kazali su iz ministarstva.

HPV vakcina, kako su objasnili, sluzi za sprecavanje infekcije HPV virusom (vakcina protiv humanog papilomavirusa 9-ovalentna tipovi 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52, 58), koji je jedan od uzrocnika karcinoma cerviks, vulvu, vaginu i genitalnih kondiloma (Condyloma acuminata), uzrokovanih odredenim tipovima HPV-a.

Hronicne nezarazne bolesti su vodeci uzrok smrtnosti kako u svijetu tako i kod nas, podsjetili su iz ministarstva i dodali da je najveci procenat smrtnosti od kardiovaskularnih bolesti, dok su na drugom mjestu maligna oboljenja.

“Najbolji vid sprecavanja pojave oboljenja je prevencija, a imunizacija je najefikasnija preventivna mjera. Zato je Nacionalna savjetodavna komisija za imunizacije (NITAG) predlozila Ministarstvu zdravlja da ponudi gradanima Crne Gore i uvede u kalendar imunizacija vakcinu protiv Humanog papiloma virusa (HPV). Ovu vakcinu, koja djeluje na sprecavanje infekcije Humanim papiloma virusom za koga se smatra da je jedan od uzroka nastanka raka grlica materice, ali i rektuma i drugih, preporucuje i Svjetska zdravstvena organizacija, a uvedena je i u velikom broju zemalja Evropske unije”, pojasnili su iz ministarstva.

Uvodenje HPV vakcine, uz Nacionalni skrining za rak grlica materice, koji se vec sprovodi u Crnoj Gori, isticu, doprinijece znacajnom smanjenju obolijevanja od raka grlica materice, a samim tim ce se smanjiti i smrtnost od ove bolesti.

Iz ministarstva podsjecaju da se u Crnoj Gori izvode tri skrining programa, od kojih se dva izvode na nacionalnom nivou za rak debelog crijeva i rak grlica materice, za koje je nabavljena kompletna oprema. Skrining program za karcinom grlica materice sprovodi se od 18. jula 2016, a skrining program za karcinom debelog crijeva od 1. juna 2013. godine.