NOVI CELNICI EU

Novi sefovi Evropske komisije i Evropskog savjeta Ursula fon der Lajen i Sarl Misel danas su svoj prvi dan na tim duznostima obiljezili svecanoscu povodom deset godisnjice stupanja na snagu “Lisabonskog ugovora”, temeljnog akta EU.

Domacin svecanosti u Briselu bio je predsjednik Evropskog parlamenta David Sasoli, a dosla je i nova predsjednica Centralne evropske banke Kristin Lagard.

U Kuci evropske istorije je tako obiljezeno 10 godina od stupanja na snagu “Lisabonskog ugovora” koji je izmijenio institucionalnu arhitekturu Unije, posebno formiranjem mjesta predsjednika Evropskog savjeta.

“Ovo je dobro mjesto da se ponovo pokrenu evropska gradilista… cinjenica da su ove cetiri institucije danas zajedno simbolizuju ovu novu sezonu”, rekao je predsjednik Evropskog parlamenta David Sasoli.

Ursula fon der Lajen obecala je da ce se suociti sa izazovom klimatskih promjena.

“Nasa je odgovornost da ostavimo Uniju jacu od one koju smo naslijedili”, rekla je Fon der Lajen u prisustvu Davida Sasolija, Kristin Lagard i Sarl Misela.

Nova Evropska komisija predstavice 11. decembra predloge za borbu protiv klimatskih promjena na vanrednoj sjednici Evropskog parlamenta, uoci sastanka Evropskog savjeta, rekao je Sasoli.

Fon der Lajen je kao jedan od glavnih prioriteta svog narednog petogodisnjeg mandata navela usvajanje “novog zelenog dogovora”.

Nova predsjednica Evropske centralne banke Kristin Lagard je rekla da je proteklih deset godina evropski kontinent prosao kroz obnove i duboke promjene, navodeci duznicke krize i klimatske promjene.

Svecanost je zavrsena zvanicnom himnom EU, Betovenovom “Odom radosti”.

Medudrzavni sporazum “Lisabonski ugovor”, nazvan i “Reformski”, potpisan je 13. decembra 2007. u Lisabonu. Njime su izmijenjeni i dopunjeni temeljni sporazumi: “Ugovor o stvaranju Evropske ekonomske zajednice” (EEZ) (“Rimski ugovor” iz 1957. godine) i “Ugovor o stvaranju Evropske unije” (“Sporazum iz Mastrihta”, iz 1992. godine).

Poslije ratifikacije koja se otegla zbog protivljenja Irske, Poljske i Ceske uvedenih promjena koje su smatrale nepovoljnim za sebe, “Lisabonski ugovor” je stupio na snagu 1. decembra 2009. godine.

Taj dokument je donijet umjesto najavljivanog znatno ambicioznijeg i perspektivnijeg “Evropskog ustava” koji je odbacen posto je odbijen na referendumima u Francuskoj i Holandiji 2005. godine, iako je bio prihvacen u vecini ostalih zemalja.

VISOKI PREDSTAVNIK EU

Visoki predstavnik Evropske unije (EU) za spoljnu politiku i bezbjednost Zozep Borel rekao je da bi sve drzave Zapadnog Balkana trebalo da imaju evropsku perspektivu, ali da ne zna koliko ce vremena trebati za to.

Borel je u intervjuu za El Pais ocijenio da bi EU trebalo da prilagodi svoje metode, kako bi bile efikasnije, a manje retoricke, i da ne dopustaju gubljenje vremena.

“Promjena metoda ne znaci promjenu krajnjeg cilja, koji ostaje isti”, rekao je Borel.

Kako je objasnio, mora se u obzir uzeti cinjenica da je dosadasnja metoda pokazala da nije dovoljno efikasna, zbog cega razumije da neki zele da je preispitaju.

“Licno cu raditi zajedno sa komesarom za prosirenje kako bih dao odgovor na to. Tada drzave clanice moraju da donesu odluku o tome. Ali ne cini se eticki moguce reci zemljama bivse Jugoslavije da su izgubile perspektivu Evrope”, rekao je Borel.

DAN ZA NOVO POGLAVLJE

Evropska unija (EU) od danas ima novu Evropsku komisiju (EK), novog sefa diplomatije i novog predsjednika Evropskog savjeta.

U Briselu se obiljezava i 10 godina od stupanja na snagu Lisabonskog ugovora kao ustavne osnove EU.

Petogodisnji mandat nove Evropske komisije na celu sa prvom zenom predsjednikom Ursulom fon der Lajen pocinje mjesec dana kasnije nego sto je to bilo planirano.

Zbog problema oko sastava novog tima komesara, odnosno zbog promjena kandidata za komesare iz Francuske, Madarske i Rumunije, novi saziv Evropske komisije dobio je “zeleno svjetlo” Evropskog parlamenta za pocetak 27. novembra.

Zvanicno, 25 komesara na celu sa predsjednicom Ursulom fon der Lajen danas postaju novi tim koji ce do 31. oktobra 2024. godine predstavljati izvrsnu vlast EU.

U novom sazivu Evropske komisije nalaze nova lica kao i komesari koji koji iza sebe vec imaju staz u Komisiji, ali ovoga puta dobijaju nove resore.

Treci petogodisnji mandat na mjestu EU komesara, ovoga puta zaduzenog za budzet i administraciju EU, ima dosadasnji komesar za pristupne pregovore Johanes Han.

Medu povratnicima tu su i Frans Timermans (zelena agenda), Margaret Vestager (digitalno doba), Marija Gabrijel (inovacije, kultura, obrazovanje, mladi), Vera Jurova (vrijednosti i transparentnost), Maros Sefcovic (institucionalni odnosi) i Fil Hogan (trgovina).

Medu poznatim licima iz prethodne Evropske komisije naci ce se i Margaritis Shinas, bivsi glavni portparol predsjednika Junkera, a sada komesar za promociju evropskog nacina zivota.

Nova lica Komisije bice Oliver Varheji (susjedstvo i prosirenje), Didije Rejnders (pravda), Kadri Simons (energetika), Juta Urpilainen (medunarodno partnerstva), Tieri Breton (unutrasnje trziste), Paolo Dentiloni (ekonomija), Vladis Dombrovskis (ekonomija za dobrobit ljudi), Virginius Sinkevicius (priorodna sredina, ribarstvo i okeani), Dubravka Suica (demokratija i demografija).

Tu su i Stela Kirijakides (zdravstvo), Nikolas Smit (radna mjesta i socijalna prava), Helena Dali (jednakost), Janus Vojcekovski (poljoprivreda) Elisa Fereira (kohezia i reforme), Adina Valean (transport), Janez Lenarcic (krizni menadzment), Ilva Johanson (unutrasnji poslovi).

Kao potpredsjednik Komisije i novi sef diplomatije EU Zozep Borel dolazi na poziciju koju je u prethodnih pet godina imala Federika Mogerini.

Borel ce od Mogerini naslijediti i ulogu glavnog posrednika u dijalogu Beograda i Pristine.

Zbog promjena u imenovanju komesara, pocetak mandata nove Evropske komisije poklopio se i sa promjenom na celu Evropskog savjeta.

Zvanicno, od danas pocinje i mandat novog predsjednika Evropskog savjeta.

U naredne dvije i po godine, sa mogucnoscu jednog obnavljanja mandata, sastancima EU lidera predsjedavace bivsi belgijski premijer Sarl Misel.

Misel je treci po redu predsjednik Evropskog savjeta, a na ovu poziciju dosao nakon petogodisnjeg mandata Donalda Tuska, kojem je prethodio prvi izabrani predsjednik Evropskog savjeta Herman van Rompej.

ONLINE KUPOVINA

Amerikanci su na Crni petak ove godine preko interneta potrosili rekordnih 7,4 milijarde dolara, dok je manje ljudi islo u prodavnice.

Taj iznos se priblizio rekordnom dnevnom iznosu od 7,9 milijardi dolara potrosenih tokom proslogodisnjeg Sajber ponedjeljka, koji zasad drzi dnevni rekord za internet prodaju, prema Adob Analitiksu, firmi koja mjeri prodaje u 80 od 100 americkih onlajn maloprodaja.

Sajber ponedjeljak je dan poslije praznicnog vikenda nakon samog Dana zahvalnosti, koji je, po tradiciji, cetvrti cetvrtak u novembru.

Adob ocekuje da ce onlajn prodaja skociti na jos jedan rekord ovog Sajber ponedjeljka i da ce iznositi 9,4 milijardi dolara.

Veci dio prodaje obavljen je preko licnih telefona, i predstavlja 39 odsto ukupne onlajn prodaje u petak.

Kupci su posebno trazili igracke na osnovu likova iz filma “Zaledeno kraljevstvo Dva” (Frozen Two), a medu drugim najvecim nabavkama su bile sportske video igre i Epl leptopovi.

Moguce je da je zbog tolike onlajn kupovine smanjena guzva u soping centrima na Crni petak. Posjeta prodavnicama pala je za 2,1 odsto na Crni petak u odnosu na prije godinu dana, prema preliminarnim podacima Retejlneksta, firme koja prati aktivnost u radnjama na hiljadama lokacija, ukljucujuci specijalizovanim prodavnicama za odjecu i velikim i malim prodavnicama.

Pad posjete doveo je do pada prodaje od 1,6 odsto.

Kupovina onlajn i kupovina u prodavnicama nisu uvijek potpuno razdvojene. Mnogi ljudi kupe stvari preko interneta i onda odu do prodavnice da ih pokupe. Takva vrsta prodaje skocila je 43,2 odsto na Crni petak u odnosu na prije godinu dana.

O POZARIMA U AMAZONIJI

Americki glumac Leonardo DiKaprio odbacio je optuzbe brazilskog predsjednika Zaira Bolsonara, koje nijesu bile potkrijepljene dokazima, prema kojima holivudski glumac podrzava organizacije optuzene da su uzrokovale pozare u Amazoniji.

“Iako mislim da takve organizacije treba podrzati, mi nijesmo finansirali organizacije koje su brazilske vlasti optuzile”, rekao je DiKaprio inace aktivista za zastitu zivotne sredine.

Glumac je aludirao na organizaiciju Alter do Chao koja od 2018. godine pomaze vatrogascima u gasenju sumskih pozara.

Cetiri volontera te organizacije nedavno su privedena u Brazilu, a predsjednik Bolsonaro je ove nedjelje rekao da DiKaprio “saradjuje sa onima koji podmecu pozare”.

JACI ZEMLJOTRES

Zemljotres magnitude pet stepeni po Rihteru pogodio je zapadnu iransku provinciju Masdzed Solejman, saopstio je Americki geoloski zavod.

Epicentar zemljotresa, koji se dogodio sinoc, registrovan je 47 kilometara istocno od grada Masdzed Solejman, na dubini od 10 kilometara, javlja “Sputnjik”.

Za sada nema informacija o materijalnoj steti niti o ljudskim gubicima i nije izdato upozorenje na cunami.

Iran se nalazi na dvije velike tektonske ploce i zemljotreesi velike snage su cesta pojava.

U zemljotresu 2003. godine, magnitude 6,6 stepeni po Rihteru, razoren je grad Ban, a poginulo je oko 26.000 ljudi, podsjeca “Sputnjik”.

SJEVERNA KOREJA SMATRA

Sjevernokorejske vlasti saopstile su danas da je japanski premijer Sinzo Abe “najgluplji covjek u istoriji” covjecanstva upozoravajuci ga da bi uskoro mogao “ispred nosa” da ima pravu balisticku raketu.

Abe je ostro osudio probu balistickih raketa koje je u cetvrtak sprovela Sjeverna Koreja, navodeci da se time krse rezolucije UN.

“Mozemo reci da je Abe idiot i najgluplji covjek u istoriji covjecanstva jer ne zna da razlikuje raketu od sprave za lansiranje raketa…”, izjavio je neimenovani zvanicnik sjevernokorejskog Ministarstva inostranih poslova, a prenosi agencija KCNA.

“Abe bi mogao uskoro ispred nosa da vidi sta je prava balisticka raketa… Abe je savrseni imbecil”, dodao je taj zvanicnik navodeci da Sjeverna Koreja ne bi trebalo da se bavi Abeom koji je “politicki patuljak”.

To je drugi put za mjesec dana da Sjeverna Koreja kritikuje japanskog premijera kojeg je vec nazvala “idiotom” i “nistarijom”.

Sjeverna Koreja je u cetvrtak ispalila dvije rakete koje su zavrsile u Japanskom moru.

Sjeverna Koreja je poznata po licnim i uvrjedljivim napadima na svjetske rukovodioce. Tako je Donald Tramp “americki mentalni bolesnik”, prethodni americki predsjednici Barak Obama i Dzordz Bus Mladi su bili “majmun” i “nedovrseni covjek”. Bivsa predsjednica Juzne Koreje Park Geun Hje je bila “vjestica” i “ruska prostitutka” dok je njen “makro” Obama.

KONGO

Vise od 2.200 ljudi umrlo je od ebole u Kongu gdje je borba protiv te bolesti u zastoju zbog nedavnih napada na medicinske radnike, javlja Ministarstvo zdravlja.

U epidemiji ebole koja je izbila 1. avgusta 2018. godine umrla je 2.201 osoba, navodi se u saopstenju i dodaje da je od 20. do 26. novembra registrovano sest novih slucajeva infekcije.

Cetiri osobe zaduzene za borbu protiv ebole ubijeno je u nedavnom napadu na istoku Konga, navele su vlasti i dodale da su UN privremeno obustavile dostavu humanitarne pomoci iz bezbjednosnih razloga.

Vise od 100 civila stradalo je u novembru u napadima pripisanim oruzanoj grupi iz Ugande.

UBIJENE DVIJE OSOBE

Takozvana Islamska drzava saopstila je da je napad na Londonskom mostu, u kojem su ubijene dvije osobe, izvrsio jedan od njenih boraca.

Informaciju je prenijela agencija Amak, koja je povezana s tom teroristickom organizacijom. Islamska drzava, medutim, nije pruzila dokaze za svoje tvrdnje, primjecuje Rojters.

Britanska policija je ranije napadaca koji je u petak nozem ubio dvoje, a ranio troje ljudi na Londonskom mostu identifikovala kao 28-godisnjeg Usmana Kana, koji je 2012. godine bio optuzen za terorizam, a prosle godine pusten na uslovnu slobodu.

Islamska drzava navela je da je incident odgovor na njene pozive da se napadaju zemlje koje su dio koalicije koja se bori protiv te ekstremisticke grupe.

HOLANDIJA

Holandska policija saopstila je veceras da je uhapsila muskarca osumnjicenog za umijesanost u napad nozem u kojem su u petak povrijedene tri osobe u Hagu.

“Muskarac od 35 godina uhapsen je u centru Haga”, navela je policija na Tviteru i dodala da ta osoba ciji identitet nije objelodanjen, nema stalno prebivaliste.

Tri osobe su u petak uvece povrijedene u napadu nozem koji se dogodio u glavnoj trgovackoj ulici u Hagu.

Napad se dogodio u prometnoj ulici gdje su gradani masovno bili u kupovini zbog popusta na takozvani “Crni petak”.