POSLIJE ZEMLJOTRESA

Evropska komisija (EK) saopštila je danas da će u januaru biti održana donatorska konferencija za obnovu u Albaniji poslije zemljotresa, u kojem je stradala 51 osoba.

Predsjednica EK Ursula fon der Lajen izjavila je da su se zemlje EU obavezale da će pružiti pomoć za “dugoročnu obnovu”.

Više od 13.000 ljudi ostalo je bez krova nad glavom poslije zemljotresa koji je oštetio oko 14.000 zgrada. Stručnjaci i dalje procjenjuju štetu.

Albanske vlasti su zatražile međunarodnu finansijsku pomoć za obnovu koja bi trebalo da bude završena do kraja 2020. godine. Vlada je izdvojila oko 117 miliona dolara za radove na rekonstrukciji.

Zemljotres jačine 6,4 stepeni po Rihterovoj skali 26. novembra je pogodio jadransku obalu Albanije.

NA NUKLEARNI POGON

Ruski ledolomac “Arktika”, na nuklearni pogon, najavljen kao najmoćniji brod te vrste na svijetu i simbol ambicija Moskve prema Sjevernom polu, vratio se u subotu u luku Sankt Peterburga poslije dvodnevnog probnog putovanja.

Namijenjen transportovanju tečnog prirodnog gasa iz oblasti Sjevernog pola, brod je dugačak 173 metra, visok 15 metara i ima deplasman od 14 000 tona.

Uplovio je u vode drugog ruskog grada u subotu ujutro, na putu ka baltičkom brodogradilištu gdje je izgrađen.

“Arktika” je dva dana bila na moru radi testiranja algoritama za rad uređaja broda i manevrisanja, rekao je u saopštenju Mustafa Kačka, direktor “Atomflota”, kompanije zadužene za rusku flotu ledolomaca.

Iako ima nuklearni pogon, “Arktika” je za tom prvom putovanju koristila dizel-motor.

Po riječima graditelja, taj brod može da razbije led debljine 2,8 metara.

Porinut još 2016. godine, dio je plana da se i zimi omogući plovidba kroz sjeverozapadni prolaz, koji preko Arktika spaja Atlantski s Tihim okeanom.

Taj plan treba da Rusiji pojednostavi isporuku gasa i nafte u jugoistočnu Aziju.

Završne probe “Arktika” su zakazane za mart i april 2020. godine, a počeće da radi u maju 2020.

Grade se još dva slična broda – “Ural i “Sibir”.

Ekonomski razvoj oblasti Sjevernog pola, gdje se sukobljavaju interesi pet zemalja, uključujući Rusiju i Sjedinjene Države, predsjednik Vladimir Putin postavio je kao prioritet.

Rusija se nada da će postati prva ekonomska i vojna sila u oblasti Sjevernog pola, koristeći se globalnim zagrijevanjem klime zbog koje se topi vječni led, što bi trebalo da otvori i nove trgovinske puteve na krajnjem sjeveru.

U FRANCUSKOJ

U Francuskoj je danas deseti dan štrajka željeznice dok su u pojedinim gradovima održani protesti protiv najavljenje reforme penzija.

Željeznički saobraćaj je danas bio znatno poremećen u cijeloj Francuskoj, dok je u Parizu samo radilo 40 odsto podzemne železnice.

Isto se predviđa za sjutra kao i za ponedjeljak.

Ishod protestnog pokreta za sada je neizvjestan desetak dana pred božićne praznike. Ako bude nastavljen štrajk željeznice, mogu se predvidjeti gužve zbog odlaska građana na odmor.

Sindikat željeznice je ponovio danas da će blokada trajati dok se vlada “ne urazumi” i povuče reformu.

Francuski premijer Eduar Filip u sredu je predstavio plan o reformi penzija ali je to dodatno izazvalo nezadovoljstvo svih sindikata, čak i onih koji su u načelu podržavali najavljene mjere.

Reforma predviđa univerzalni sistem isplata penzija umjesto dosadašnja 42 režima, ali protivnici smatraju da bi na taj način penzije mogle da budu umanjene ili neujednačene.

OKONČANA SARADNJA

Najveći norveški operater bežične telefonije, “Telenor”, odabrao je švedsku firmu “Erikson” za isporuku dijela opreme svoje nove brze 5G mreže, okončavši deceniju saradnje s kineskim tehnološkim gigantom “Huavejem”.

Kompanija je u petak najavila da će postepeno ukloniti opremu “Huaveja” dok nadograđuje radio opremu za sljedeću generaciju mobilne mreže.

Taj potez bi vjerovatno mogao da udovolji SAD koje lobiraju kod svojih evropskih saveznika da potisnu kinesku kompaniju zbog strahovanja od “kibernetičke špijunaže”.

Kompanija “Telenor” je objavila da je “obavila opsežnu procjenu bezbjednosti” birajući patnera, uz razmatranje faktora kao što su tehnički kvalitet, komercijalni uslovi i sposobnost za inoviranje i modernizaciju, izjavio je izvršni direktor “Telenor grupe” Sigve Breke.

“Na osnovu sveobuhvatne procjene, odlučili smo da uvedemo novog partnera za ovaj važan tehnološki pomak u Norveškoj”, rekao je Breke.

“Telenor” koji se udaljava od “Huaveja” deceniju pošto su započeli saradnju, rekao je da će nastaviti da koristi opremu od kineske kompanije tokom prelaska na novu mrežu u narednih četiri do pet godina.

“Telenor” je ranije već bio odabrao “Eriksona” i finsku “Nokiju” da izgrade “jezgro” 5G mreže.

“Telenor” ima mobilne mreže u nordijskim i drugim zemljama Evrope i u Aziji.

“Huavej” je odbio da komentariše odluku o prekidu saradnje, a “Erikson” nije odgovorio na zahtjev za komentar.

Evropske kompanije mobilne telefonije su pred teškim poslovnim odlukama jer su usred geopolitičke bitke zbog “Huaveja”.

Kompanije za bežičnu telefoniju se opredjeljuju za “Huavej” koji ima reputaciju zbog jeftine, a pouzdane opreme, ali američki zvaničnici upozoravaju saveznike da vlasti komunističke Kine mogu tu kompaniju da koriste za špijuniranje, što ta kompanija uporno negira.

Superbrze 5G mreže i inovacije koje one obećavaju da će donijeti – telemedicina i automatizovane fabrike, snažno će se oslanjati na softver u “jezgru” mreže, za koji SAD kažu da je bezbjednosno ranjiviji od prethodnih.

“Huavej” je ove nedjelje postigao i jedan uspjeh jer je njemačka “Telefonika Dojčland” objavila da je odabrala tu kinesku firmu i finsku “Nokiju” da joj zajedno isporučuju opremu za verziju 5G radio mreže manje brzine.

Neačka kompanija je upozorila da je češće “Huaveja” podložno njemačkim zakonskim odredbama o tehnološkoj bezbjednosti koje Vlada Njemačke može da pooštri za buduću tehnologiju 5G.

AVGANISTAN

Devetorica pripadnika avganistanske milicije poginulo je kada je na njih jutros otvorio vatru najmanje jedan njihov kolega, saopštilo je MUP te zemlje.

Iako su vlasti napad okarakterisali kao “insajderski”, talibani tvrde da je riječ o koordinisanom i napadu pobunjenika na kontrolni punkt pri čemu je, kako navode, ubijeno više od 20 pripadnika milicije. Nepodudaranje broja žrtava je često jer, ali talibani često preuveličavaju svoje tvrdnje, prenosi AP. 

U toku je istraga šta se stvarno dogodilo u okrugu Karabahi, rekao je portparol Ministarstva unutrašnjih poslova Favad Aman ne navodeći koliko je bilo napadača.

Unutrašnji napadi se često dešavaju tokom 18-godišnjeg sukoba u Avganistanu, pri čemu su najčešće napadane američke i NATO trupe.

ZBOG KORUPCIJE

Bivši predsjednik Sudana Omar al-Bašir osuđen je danas na dvije godine zatovra zbog korupcije i pranja novca.

To je prva presuda u nizu pravnih postupaka protiv al-Bašira, kog traži i Međunarodni krivični sud zbog optužbi za ratne zločine i genocid u Darfuru.

Presuda je izrečena godinu dana nakon početka masovnih protesta protiv al-Baširove trodecenijske vladavine, za vrijeme koje je Sudan dospio na američku listu sponzora terorizma, a ekonomija propala usljed godina lošeg upravljanja i američkih sankcija.

Al-Bašir (75) nalazi se u pritvoru od aprila, kada ga je vojska zbacila s vlasti.

Vojska je još ranije saopštila da ga neće predati međunarodnom krivičnom sudu, a trenutna vojno-civilna prelazna vlada se o tome nije izjašnjavala.

Bivši predsjednik je u Sudanu optužen i za ubijanje demonstranata tokom višemjesečnih protesta.

I ZVANIČNO

Ministarstvo finansija Sjedinjenih Američkih Država ukinulo je sankcije za tri ruske kompanije, saopšteno je u dokumentu objavljenom na sajtu tog resora.

S američkog sankcionog spiska skinute su kompanije Centar za automobilske usluge iz Kurganske oblasti i Vertikala i Junikom iz Jugre, prenosi B92.

Kompanije su bile uvrštene u sankcioni spisak 5. decembra. Tada je Ministarstvo finansija SAD-a na sankcioni spisak dodalo 17 državljana Rusije i sedam kompanija koje su, prema ocjeni tog ministarstva, povezani sa sajberkriminalom.

Vašington tvrdi da su oni povezani s Rusom Denisom Gusevim koji je član hakerske grupe Ivl korp.

Prema navodima Ministarstva finansija SAD-a, Gusev je generalni direktor tih organizacija i pomagao je hakerima u izvođenju finansijskih operacija.

FON DER LAJEN

Predsjednica Evropske komisije Ursula fon der Lajen na kraju samita EU lidera čestitala je britanskom premijeru Borisu Džonsonu na “jasnoj pobjedi” na izborima.

EU lideri su iz Brisela pozvali London da što brže ratifikuje Sporazum o povlačenju i da započne pregovore o budućim odnosima.

“Velika Britanija će postatiti “treća zemlja”, ali izgradićemo jedinstveno partnerstvo. Bregzit nije kraj nečega, već početak odličnih odnosa među dobrim susjedima”, poručila je predsjednica Evropske komisije.

Ona je na kraju dvodnevnog samita u Briselu prenijela da EU lideri do kraja januara očekuju ratifikaciju Sporazuma o povlačenju u britanskom parlamentu.

EU se nada da će se od 1. februara stvoriti uslovi za početak pregovora o budućem “bliskom i jedinstvenom” strateškom partnerstvu sa Velikom Britanijom.

Britanski premijer Boris Džonson je nakon ostvarene ubjedljive većine na opštim izborima dobio jasnu podršku i potreban “politički kapital” da realizuje izlazak Velike Britanije EU početkom sljedeće godine.

Velika Britanije bi prema postojećem dogovoru iz EU trebalo da izađe 31. januara.

PRITISAK NA SAD

Sjeverna Koreja je saopštila da je uspješno izvela još jednu “vitalnu probu” u svom postrojenju za lansiranje raketa dugog dometa koja će, kako je saopšteno, dodatno ojačati njeno “pouzdano strateško nuklearno odvraćanje”.

Ta objava dolazi u vrijeme pritiska Pjongjanga na američku vladu oko roka koji je sjevernokorejski lider Kim Džong Un postavio za očuvanje nuklearnih pregovora dvije zemlje.

Sjevernokorejska Akademija odbrambenih nauka nije precizirala šta je testirano.

Pjongjang je par dana ranije saopštio da je izveo “veoma važnu probu” na istoj lokaciji. Pretpostavlja se da se radilo ili o testiranju novog motora za raketu za lansiranje u svemir ili za interkontinentalnu balističku raketu.

Nova objava može nagovještavati da se Sjeverna Koreja sprema da učini provokaciju ka SAD-u ako se Vašington ne povuče i ne načini ustupke u pregovorima.

NA EVROPSKOM TRŽIŠTU

Francuska je najveći izvoznik električne energije u Evropi u prvih 11 mjeseci ove godine, a Italija najveći uvoznik, pokazala je studija evropskog tržišta interkonektora koju je provela analitička kuća “EnAppSys”.

Ta je studija pokazala da je Francuska u razdoblju od 1. januara do 30. decembra ostvarila je ukupan neto izvoz električne energije od 39,4 teravatsata (TWh), pri čemu je većinu isporučila Italiji (13,3 TWh) i Njemačkoj (11 TWh).

Visok nivo neto izvoza pripisana je velikim količinama energije iz nuklearnih elektrana i niskim graničnim troškovima povezanima s tom vrstom energije, što je čini atraktivnom za cijelo evropsko tržište.

Italija je bila najveći uvoznik električne energije od januara do decembra, te je uvezla 36,6 TWh.

Najveći dio uvezene energije isporučila joj je Švajcarska (17,6 TWh), koja povećava proizvodnju iz obnovljivih izvora, ali se i dalje oslanja na nuklearnu energiju kao svoj glavni izvor.