OBMANE NA INTERNETU
Za koronavirus koji se proširio na većinu zemalja širom sveta još nema lijeka, ali to ne sprečava pojavljivanje ogromnog broja zdravstvenih savjeta od kojih su neki beskorisni ali relativno bezopasni, dok su pojedini jako opasni.
Britanski Bi-Bi-Si (BBC) prenosi neke od najrasprostranjenijih savjeta koji se dijele na društvenim mrežama i šta nauka kaže o tome.
Bijeli luk
Bijeli luk je očekivano sredstvo broj jedan po djelotvornosti u borbi protiv korona virusa jer sprečava infekciju, naravno ako je vjerovati postovima na Fejsbuku.
Svjetska zdravstvena organizacija SZO (SZO) kaže da i ako je to “zdrava hrana koja može da ima neka antibakterijska svojstva”, nema dokaza da bijeli luk može da zaštiti ljude od novog korona virusa.
U većini slučajeva ovakva vrsta “ljekova” nije štetna, ali može da bude ako ne slijedite medicinske savjete koji su zasnovani na dokazima, navodi BBC.
Tako je kineski dnevni list Saut Čajna Morning Post (The South China Morning Post) objavio priču o ženi koja je završila u bolnici zbog teško upaljenog grla nakon konzumiranja 1,5 kilograma bijelog luka.
Znamo da su generalno voće, povrće i voda dobri za očuvanje zdravlja, međutim, ne postoje dokazi da će pomoći u borbi protiv koronavirusa.
Sredstvo za izbjeljivanje
Jutjuber Džordan Sater koji ima hiljade pratilaca na različitim platformama, tvrdi da “čudo mineralni dodatak”, poznat kao MMS, koji sadrži hlor dioskid – sredstvo za izbjeljivanje, može da “izbrše” koronavirus.
Sater i drugi su promovisali ovu supstancu i prije izbijanja korona virusa, a u januaru je objavio da “hlor dioksid (MMS) nije samo efikasan ubica ćelija raka, već može da ubije i koronavirus”.
Prošle godine je američka Uprava za hranu i ljekove (FDA) upozorila da je pijenje MMS-a opasno po zdravlje, kao i da “nije upoznata ni sa jednim istraživanjem koje bi pokazalo da je ovaj proizvod siguran ili efikasan u liječenju bilo koje bolesti”, već naprotiv da konzumiranje može izazvati mučninu, povraćanje, proliv i simptome jake dehidracije.
Zdravstvene vlasti u drugim zemljama takođe su izdale isto upozorenje.
Gel za ruke napravljen kod kuće
Treće najrasprostranjenije sredstvo na društvenim mrežama u borbi rotiv koronavirusa je sredstvo za pranje ruku napravljeno kod kuće.
Bilo je mnogo izvještaja o nestašici gela za dezinfekciju ruku, jer je pranje ruku jedan od ključnih načina da se spriječi širenje virusa.
Kako su se u Italiji pojavili izvještaji o nestašici, tako su se pojavili i recepti za domaći gel na društvenim mrežama.
Medjutim, naučnici su istakli da su gelovi napravljeni po tim receptima pogodni za dezinfekciju površina, ali ne i za upotrebu na koži.
Gelovi za ruke na bazi alkohola obično sadrže i emolijente koji ih čine nježnijim na koži, pored sadržaja 60-70 odsto alkohola.
Profesorka Sali Blumfild, sa Londonske škole higijene i tropske medicine, kaže da ne vjeruje da se može napraviti efikasan proizvod za dezinfekciju ruku kod kuće jer čak i vodka sadrži samo 40 odsto alkohola.
Koloidno srebro
“Piti srebro takođe je efikasno u borbi protiv koronavirusa”, ako je vjerovati pojedinim američkim emisijama.
Koloidno srebro su sitne čestice metala suspendovane u tečnosti koje, kako je tvrdio gost jedne emisije, ubija neke sojeve koronavirusa u roku od 12 sati, priznajući ipak da još nije testiran na Covid-19.
Ideja da bi on mogao biti efikasan tretman koronavirusa široko je podeljena na Fejsbuku, posebno od grupa “ljekarske slobode” koje imaju velike rezerve prema savjetima koje daje zvanična medicina.
Dok zagovornici koloidnog srebra tvrde da pomaže kod raznih zdravstvenih tegoba, da djeluje kao antiseptik i pomaže imunološkom sistemu, američke zdravstvene vlasti kažu da nema dokaza da je ova vrsta srebra efikasna za bilo koje zdravstveno stanje.
Što je još važnije, može da izazove ozbiljne neželjene efekte, uključujući oštećenje bubrega.
Kažu da, za razliku od gvožđa ili cinka, srebro nije metal koji ima bilo kakvu funkciju u ljudskom tijelu.
Dezinformacije
Jedan post, kopiran i zalepljen sa više Fejsbuk naloga, citira “japanskog lekara” koji preporučuje da pijete vodu svakih 15 minuta kako biste isprali svaki virus koji bi mogao da udje u usta. Verzija posta na arapskom jeziku deljena je više od 250.000 puta.
Profesor Blumfild kaže da nema apsolutno nikakvih dokaza da će ovo pomoći, jer virusi iz vazduha ulaze u telo preko disajnih puteva kada dišete.
“Utoplite se i izbegavajte sladoled”, takodje je čest savet na društvenim mrežama.
Brojni saveti sugerišu da toplota ubija virus, od preporuke za konzumiranje tople vode do tople kupke ili korišćenja fenova.
Jedan post koji su kopirali i zalepili na desetine korisnika društvenih mreža u različitim zemljama – i lažno se pripisuje Unicefu – tvrdi da će konzumiranje tople vode i izlaganje suncu ubiti virus, i kažu da treba izbegavati sladoled.
Šarlot Gornicka, koja radi u Unicefu upravo baveći se dezinformacijama, demantovala je navode sa društvenih mreža da je preporuka te organizacije za izbegavanje sladoloeda i druge hladne hrane i da to ima veze sa korona virusom.
Znamo da virus gripa tokom leta ne preživljava van tela, ali još ne znamo kako toplota utiče na korona virus.
Pokušaj zagrevanja tela ili izlaganje suncu nema nikakav efekat, jer kada se virus nadje u našem telu, ne postoji način da se ubije već telo mora samo da se bori sa njim, kaže profesorka Blumfild.
Ona dodaje da su za aktivno ubijanje virusa van tela potrebne temperature od oko 60 stepeni što je daleko veća temperatura od bilo kojeg kupatila ili saune.