AMNESTI INTERNESNAL

Medunarodna organizacija za ljudska prava Amnesti internesnal (Amnesty International – AI) saopstila je danas da se poslovni modeli kompanija Fejsbuk i Gugl “temelje na nadzoru”, uz ocjenu da je rijec o “sistemskoj prijetnji” u pogledu ljudskih prava.

U izvjestaju nevladine organizacije tvrdi se da ove grupe, cineci svoje usluge na mrezi besplatnim i neophodnim za milijarde ljudi, a zatim koriscenjem tako prikupljenih licnih podataka za ciljano oglasavanje, ugrozavaju slobodu misljenja i izrazavanja.

“Njihova podmukla kontrola nasih digitalnih zivota podriva sam temelj privatnosti i jedan je od glavnih izazova naseg vremena kada je rijec o ljudskim pravima”, smatra generalni sekretar AI Kumi Naidu.

On je ocijenio da su ljudi danas “u klopci”.

“Ili se predajemo ovoj ogromnoj nadzornoj masini – gdje se nasi podaci lako koriste za manipulaciju i uticaj na nas – ili se odricemo prednosti digitalnog svijeta”, navodi generalni sekretar AI.

ELEKTRICNA VOZILA

Njemacki Volkswagen investirace 60 milijardi eura u elektricna vozila i hibride. Dugorocni plan obuhvata lansiranje 75 elektricnih i 60 hibridnih automobila do kraja 2029. godine.

VW planira da proda 26 miliona elektricnih vozila do kraja sledece decenije, uz 6 miliona hibrida.

Od toga, 20 miliona ce biti zasnovano na Modular Elevtric Drive Matrix (MEB) platformi, a preostalih 6 miliona na High Performance Platform (PPE).

Od najavljenih 60 milijardi investicija, 40 odsto je planirano za troskove vlasnistva, fabrike, opremu, istrazivanja i razvoj tokom navedenog perioda, a 33 milijarde su za elektricnu mobilnost.

VW je ovaj plan otkrio nekoliko nedelja nakon debija njegovog prvog potpuno elektricnog modela ID.3, cija ce autonomija biti oko 550 kilometara.

Za dva dana ce debitovati novi clan ove porodice, krosover ID.4.

POMOC U PREVODU

Gugl (Google) pokusava da olaksa komunikaciju s lokalnim stanovnistvom uvodeci u aplikaciju Gugl Maps (Google Maps) opciju prevoda i audio pomoc koja ukljucuje izgovor mjesta.

Na primjer, ako putujete Japanom i zelite da pitate lokalno stanovnistvo za neko mjesto, ali to ne znate izgovoriti na japanskom.

Uz pomoc nove opcije koja zapocinje u novembru moci ce da se odabere zvucnik kraj mjesta ili adrese i aplikacija ce to izgovoriti umjesto vas. Ta aplikacija za navigaciju znace i koji jezik treba da koristi.

Gugl najavljuje da ce opcija za Android i iOS biti dostupna na 50 jezika.

VASINGTON PRIJETI

Italija namjerava da ostvari svoj plan o uvodenju novog poreza digitalnim kompanijama, ukljucujuci americke tehnoloske dzinove, usprkos prijetnjama o odmazdi koje dolaze iz Vasingtona, izjavio je zamjenik ministra privrede Antonio Misiani.

Italija ce uvesti porez od tri posto iduce godine na odredene internet transakcije velikih digitalnih kompanija, poput Fejsbuk (Facebook),Gugl (Google) i Amazona, navodi se u tekstu nacrta budzeta.

Vasington je rekao da taj porez nepravedno pogada americke kompanije. Visoki americki zvanicnik kazao je da je predsjednik Donald Tramp bio spreman da zapreti odmazdom na sastanku sa italijanskim predsjednikom Serdom Matarelom proslog mjeseca u Vasingtonu.

“Sadasnji tekst nacrta budzeta je potvrden. Ne planiramo ga menjati”, izjavio je Misiani.

Italiji i drugim clanicama Evropske unije vec dugo smeta sto Fejsbuk, Gugl i drugi digitalni dzinovi kod njih ostvaruju veliku zaradu, a porezne obaveze mjere im se u iznosima od tek nekoliko miliona eura.

Digitalne kompanije preusmjeravaju dobit u zemlje s niskim ili cak nultim poreznim stopama, poput Irske, buduci da su prema medunarodnim poreskim propisima obavezne da placaju poreze samo u zemlji u kojoj su registrovane.

Novi italijanski porez trebalo bi da placaju samo kompanije s godisnjim prihodima vecim od 750 miliona eura i vrijednoscu digitalnih usluga iznad 5,5 miliona.

U decembru prosle godine ministarstvo finansija procijenilo je godisnje prihode od novog poreza na nekih 600 miliona.

ZIVJELI PRIJE 14.000 GODINA

Oko 800 kostiju najmanje 14 mamuta za koje se vjeruje da su zivjeli prije vise od 14.000 godina pronadeno je u centralnom Meksiku, saopstio je meksicki Institut za antropologiju i istoriju.

Kosti gigantskih sisara biljojeda pronadene su u Tultepeku, u drzavi Meksiko, oko 45 kilometara od prijestonice Meksika.

U saopstenju instituta se navodi da je rijec o “najvecem otkricu ove vrste” do danas.

Paleontolozi procjenjuju da je na ovom podrucju zivjelo najmanje pet stada mamuta, ali i druge zivotinje i ljudi.

Kosti mamuta otkrivene su i ranije u istom dijelu Meksika, tokom iskopavanja potrebnih za izgradnju metroa u Meksiko Sitiju 1970-tih.

MOBILNI INTERNET

Kina je zvanicno pocela istrazivanja vezano za mobilni internet seste generacije – 6G.

Kinesko ministarstvo nauke i tehnologije saopstilo je sinoc da je osnovalo radnu grupu koja ce raditi na 6G.

“Ovo oznacava zvanicno pokretanje istrazivanja i razvoja 6G tehnologije”, navodi se na veb stranici ministarstva.

Radnu grupu cini 37 strucnjaka sa univerziteta, istrazivackih instituta i kompanija.

Istrazivanje zapocinje u trenutku kada je Kina pocela da koristi 5G koja omogucava 100 puta brzi protok od postojecih 4G.

Kineska kompanija Huavej, koja se smatra svjetskim liderom u opremi za 5G, radi na istrazivanjima vezano za 6G, receno je danas agenciji Frans pres u toj kompaniji.

IZVJESTAJ POKAZAO

U izvjestaju Freedom on the Net koji je napravila nezavisna organizacija Freedom House se navode rezultati istrazivanja koji su zabrinjavajuci, a koji se odnose na nadzor korisnika. Prema izvjestaju, 40 od 65 analiziranih zemalja (oko 62 posto) uvelo je napredne programe nadzora drustvenih mreza.

Kada je rijec o slobodi interneta, Kina je oznacena kao najmanje slobodna zemlja, Rusija i Egipat su takode oznaceni da uopste nisu slobodni. Ukupno 89 posto korisnika interneta, odnosno gotovo 3 milijarde ljudi, nalaze se pod nekom vrstom nadzornog programa, a to je ogroman broj.

U Iranu postoji “vojska” od 42.000 volontera koji prate online izrazavanje i govor. Kineska komunisticka partija ima slican sistem, odnosno ljude koji prikupljaju podatke i oznacavaju problematicni sadrzaj. Kineska firma Semptian ima nadzorni sistem Aegis koji pomaze u pracenju vise od 200 miliona ljudi u Kini.

SAD su oznacene “slobodnim” od internet cenzure, ali izvjestaj pokazuje da to bas i nije tako. U izvjestaju se pominje izraelska kompanija Cellebrite za cyber sigurnost, koja je nedavno sklopila novi ugovor s agencijom ICE (Agencija za imigraciju i carinu) vrijedan izmedu 30 i 35 miliona dolara. Cellebriteov alat omogucava korisnicima da lako hakuju mobilne telefone i prikupe sve vrste podataka.

Sve druge zemlje salju svoje zvanicnike u SAD da nauce kako mogu pratiti drustvene medije.

Cak i “slobodne zemlje” poput SAD-a i Velike Britanije su nadzirale aktiviste za prikupljanje informacija o grupama koje protestuju protiv migracije i politike kontrole oruzja.

PROJEKAT KINE

Cini se kako je Zemlja premala za ambiciozne ekonomske planove Kine koja razmislja o razvoju trgovine izvan nase planete te zeli stvoriti ekonomsku zonu u cislunarnom prostoru do 2050. godine.

Nova zona bi pokrivala podrucje izmedu Zemlje i Mjeseca, otkrio je Bao Veimin, sef komisije za nauku i tehnologiju pri Kineskoj svemirskoj naucno-tehnoloskoj korporaciji (CAST) koja je glavni izvodac nacionalnog svemirskog programa.

Ovaj projekt bi mogao donijeti otprilike deset milijardi dolara za Kinu, objavio je drzavni list Science and Technology Daily, pozivajuci se na misljenje strucnjaka.

U izvjestaju o razvoju svemirskog prostora oko Zemlje i Mjeseca, Veimin je rekao da ovo polje ima ogroman ekonomski potencijal i stoga bi Zemlja trebalo da prouci pouzdane i jeftine avionske transportne sisteme izmedu nase planete i njenog satelita.

Kina planira do 2030. da osigura osnovnu tehnologiju potrebnu za ovaj projekt, dok se kljucna tehnologija ocekuje do 2040. godine.

“Do sredine stoljeca Kina bi mogla uspjesno da uspostavi svemirsku ekonomsku zonu”, rekao je Veimin.

Vise detalja o tome kakvu trgovinu Kina zeli uspostaviti izmedu Zemlje i Mjeseca nije poznato.

Kina posljednjih godina ubrzano razvija svoj svemirski sektor i proucava Mjesec. Privatna kompanija i-Space (poznata i kao Peking Interstellar Glory Space Technology) u julu je lansirala raketu, sto je bila prva uspjesna orbitalna misija kineske komercijalne svemirske industrije. Prosle godine Kina je lansirala svoju sondu Chang 4 i uspjesno je spustila svoj lunarni rover na Mjesec.

UPOZORAVA 11.000 NAUCNIKA

Covjecanstvo je pred “klimatskom krizom” pise u dramaticnom upozorenju 11.000 naucnika iz 153 zemlje, uz poziv da se klimatska kriza ublazi i preokrene, prenio je danas tehnoloski americki sajt CNET.

Medunarodni savez naucnika i istrazivaca upozorava da covjecanstvu prijeti “neizreciva patnja” ukoliko znacajno ne poboljsa zastitu svoje planete. Upozorenje, objavljeno u utorak u casopisu “BioScience”, rezimira veci dio naucnih istrazivanja tokom posljednjih 40 godina i navodi da je Zemlja nedvosmisleno pod “klimatskim udarom”.

“Udruzili smo se da proglasimo klimatsku krizu, jer su klimatske promjene ostrije i ubrzavaju se brze nego sto su naucnici ocekivali”, kaze Bil Ripl, profesor ekologije na Drzavnom univerzitetu Oregona i koautor upozorenja. “Mnogi od nas osjecaju kao da nam nestaje vremena za akciju”.

Ripl je napisao upozorenje covjecanstvu 2017. godine, koje je potpisalo vise od 15.000 naucnika, detaljno naveo stetu koju su ljudi napravili prirodnom okruzenju i zahtijevao promjene.

Azurirano upozorenje objavljeno danas, posebno je usmjereno na klimatsku krizu i objedinjuje godisnje podatke o rastu stanovnistva, gubitku sumskog pokrivaca, emisiji zagadujucih gasova koji zagrijavaju planetu i potrosnji energije u posljednje cetiri decenije. Saopstenje ukazuje na zabrinjavajuce tendencije: vecina mjera uticaja covjeka na klimatske promjene ide u pogresnom smjeru jos od 1979. godine.

Novi dokument predstavlja sest medusobno povezanih koraka koji bi mogli ublaziti neke od efekata “vanredne situacije”, uz poziv na velike promjene u nacinu funkcionisanja drustva.

Prvi od sest koraka je primjena masovne prakse energetske efikasnosti i prelazak na obnovljive izvore s niskim udjelom ugljenika.

Drugi korak je smanjenje emisije klimatskih zagadivaca kao sto su metan, ugljenicna jedinjenja i hidroflurokarboni.

Treci je obnavljanje ekosistema Zemlje uz pomoc morskim grebenima, sumama, stepama i drugom, i uz sprjecavanje nestanka stanista i biodiverziteta.

Cetvrti korak je smanjenje potrosnje hrane zivotinjskog porijekla i umjesto toga ishrana ljudi zasnovana na biljnom porijeklu namirnica.

Peti korak je prelazak s politike stalnog rasta BDP-a na politiku trajnog odrzivog ekosistema i poboljsanja dobrobiti ljudi.

Posljednji, sesti korak koji su predlozili naucnici je stabilizacija, a zatim smanjenje brojnosti stanovnistva svijeta u mjeri koja obezbjeduje socijalni integritet.

Te predloge i upozorenje je potpisalo 11.258 naucnika iz 153 zemlje i iz mnogih naucnih disciplina – od astrofizike do neurologije. Autori su taj clanak objavili i na drustvenim medijima i direktno poslali e-postom naucnicima koji su bili potpisnici prethodnog upozorenja.

“Dobili smo potpise podrske od sirokog spektra naucnika sto vjerovatno odrazava da su i oni svjedoci uticaja promjene klime na biljke, zivotinje i ekosisteme koje proucavaju”, rekao je Tomas Njusom, ekolog sa Univerziteta u Sidneju i koautor dokumenta.

Medutim, pise CNET, nije sve ruzno i turobno: kao ohrabrujuci znak da se “tok okrece” autori isticu nedavno naglo jacanje klimatskih protesta i masovnih pokreta za promjenu politike. Izgleda i da neki podaci nagovjestavaju da stanje takode ide u pozitivnom pravcu. Autori prenose da se globalna stopa plodnosti usporava, a potrosnja elektricne energije od sunca i vjetra raste, ali primjecuju da se cak i ti elementi prakse ponovo preokrecu u suprotnom smjeru.

Hitna reakcija, zakljucuju autori, donece covecanstvu mnogo vece blagostanje nego sto se moze postici “radeci kao obicno”.

CNET pise da se dosad nekoliko fraza koristilo za opisivanje zagrijavanja Zemlje. Pocelo se s “globalnim zagrijavanjem” i preslo se na “klimatske promjene”. U novije vrijeme autori i publikacije koriste termin “klimatska kriza”. Situacija je, po posljednjim podacima, toliko teska da je covjecanstvu sada, u kriticnoj fazi, sve teze da preokrene sudbinu.

Zato se na mnogo mjesta i nivoa – od lokalnih savijeta do cijelih zemalja, sirom svijeta, proglasava “klimatska vanredna situacija”. Neznatna promjena izraza je uvjerljiva i mogla bi nadahnuti poziv na akciju.

Deklaracije – upozorenja smatraju se prvim korakom da bi se reklo: “Treba da ucinimo vise” kako bi se zaustavili i potom ponistili efekti klimatskih promjena, uz poziv drzavama i kreatorima politike da zauzmu odlucniji stav.

U maju 2019. Parlament Velike Britanije je proglasio “klimatsku krizu” u toj zemlji, prvoj u svijetu koja je to ucinila. U SAD je jula ove godine, troje senatora podrzalo zahtjev da se to ucini i u SAD.

Novi rad koalicije naucnika i istrazivaca se pridruzuje nizu zahtjeva za akciju da bi se zaustavio stetan uticaj promjene klime, ali oni ne nude spisak rjesenja.

Umjesto toga, rekao je Ripl, upozorenje naucnika i “sest predlozenih medupovezanih tacaka trebalo bi da budu osnova za hitno pokretanje, upravo sada, mnogo sire rasprave o tome kako se borimo protiv promjene klime”, prenio je CNET.

NJEMACKA

Da li ste se zapitali koliko vremena dnevno koristite mobilni telefon? Kristijan Montag, profesor psihologije na univerzitetu Ulm u Njemackoj, tvrdi da je rijec o dva i po sata.

“To vodi ka nizoj produktivnosti rada, a najvise vremena provodimo na Fejsbuku, Instagramu i drugim drustvenim mrezama”, kaze Montag.

On smatra da su ljudi u strahu od toga da nesto vazno ne propuste i zato cesto koriste “pametne sprave”. Da bi se to sprijecilo najbolje bi bilo da se postave vremenska ogranicenja za koriscenje mobilnih telefona u kancelariji.

Strucnjaci savjetuju da se tokom radnog vremena iskljuce obavjestenja koja stizu na mobilni, a da na privatne mejlove i poruke treba odgovoriti samo ako je nesto hitno.